Akciğer sönmesi nedir?

Akciğer sönmesi, atelektazi ve pnömotoraks olmak üzere iki farklı şekilde meydana gelebilir. Her iki tür de bazı durumlarda yaşamı tehdit edebilen bir durumu temsil eder ve tedavi edilmesi gereken bir durumdur. Atelektazi tipi akciğer sönmesi, balgam veya tümör gibi oluşumların solunum sürecini zorlaştırması sonucu ortaya çıkar. Pnömotoraks tipi akciğer sönmesi ise çeşitli nedenlere bağlı olarak akciğer etrafında oluşan baloncukların patlaması sonucu meydana gelir.

Akciğer sönmesi nedir?
Akciğer sönmesinin nedenleri nelerdir?
Akciğer sönmesi belirtileri nelerdir?
Akciğer sönmesi teşhisi nasıl yapılır?
Akciğer sönmesi tedavisi nasıl yapılır?
Akciğer sönmesi ile ilgili sık sorulan sorular

Akciğer sönmesi nedir?

Akciğer sönmesi iki farklı şekilde meydana gelebilir: pnömotoraks ve atelektazi. Her iki tür akciğer sönmesinin nedenleri ve tedavileri farklıdır. Pnömotoraks tipi akciğer sönmesi, akciğerin etrafında oluşan bir baloncuğun patlaması sonucu, akciğer ile kaburgalar arasında hava birikmesiyle karakterizedir. Genellikle halk arasında “akciğer sönmesi” olarak adlandırılan durum, çoğu zaman pnömotoraks tipi akciğer sönmesini ifade eder. Bu durumda, akciğer dıştan gelen basınç nedeniyle sönme yaşar ve içine hava dolmaz.

Atelectasis tipi akciğer sönmesi ise, soluk borusunda balgam birikmesi veya soluk almayı zorlaştıran tümör gibi durumlar nedeniyle akciğerlere yeterli hava girmemesi sonucu meydana gelir. Atelectazi tipi akciğer sönmesinde, belirli bir bölgeye hava girişi olmaz ve bu bölgede sönme meydana gelir.

Akciğer sönmesinin nedenleri nelerdir?

Akciğer sönmesi, tipine göre farklı nedenlerle meydana gelebilir. Pnömotoraks tipi akciğer sönmesinin nedenleri şunlar olabilir:

Pnömotoraks tipi akciğer sönmesi genellikle akciğer etrafında oluşan baloncukların patlaması sonucu ortaya çıkar. Bu patlama, akciğerin içindeki hava basıncını artırarak, akciğerin bir kısmının veya tamamının sönmesine neden olabilir. Bu durum daha sık olarak genç, uzun boylu ve ince yapılı erkeklerde görülür. Uçak seyahati veya dalgıçlık gibi ani basınç değişikliklerinin yaşandığı durumlar da akciğer etrafındaki baloncukların patlamasına yol açabilir.

Göğüs bölgesine gelen künt veya delici yaralanmalar da pnömotoraks tipi akciğer sönmesine yol açabilir.

KOAH, kistik fibroz, akciğer kanseri veya pnömoni (zatürre) gibi birçok hastalık akciğer dokusunun hasar görmesine ve akciğer sönmesine yol açabilir.

Sigara kullanımı, akciğer sönmesinin en önemli nedenlerinden biridir.

Atelectazi tipi akciğer sönmesinin nedenleri de çeşitlidir:

Yaşlı insanların balgamı temizleyememesi
Hastanede yatan hastaların ağrı veya benzeri durumlar nedeniyle derin nefes alamamaları
Ameliyat olan hastalarda ameliyat sonrası öksürememek gibi nedenler
Yabancı cisimlerin soluk yolunu tıkaması
Hava yolunda oluşan tümörün neden olduğu darlık gibi etkenler atelektazi tipi akciğer sönmesine yol açabilir.

Akciğer sönmesi belirtileri nelerdir?

Atelectazi veya pnömotoraks tipi akciğer sönmesinin ortak belirtileri bulunmaktadır. Akciğer sönmesinin en belirgin belirtisi nefes darlığıdır. Ayrıca, öksürük ve bu öksürüğe bağlı olarak nabzın artması, oksijen seviyelerinin düşmesi de akciğer sönmesinin belirtileri arasında yer almaktadır.

Akciğer sönmesi teşhisi nasıl yapılır?

Akciğer sönmesinin teşhisi, hastanın şikayetleri, doktor muayenesi ve radyolojik görüntüleme yöntemleri kullanılarak konur. Pnömotoraks tipi akciğer sönmesi teşhisi genellikle akciğer grafisi veya akciğer röntgeni ile kolayca konulabilir. Bu röntgen görüntüsünde etkilenen akciğerin bulunduğu taraf siyah bir alan olarak gözükür. Çevresini saran hava, akciğer röntgeninin bu bölgesini siyah gösterir. Sönükleşmiş bir akciğer, röntgen görüntüsünde küçük görünür.

Atelektazi tipi akciğer sönmesi, akciğer röntgeninde net bir görüntü oluşturmayabilir. Bu tür durumlarda, akciğer röntgen görüntüsünde bazen bir çizgi şeklinde bulanık bir görüntü olabilir. Doktorlar, hastanın klinik belirtilerini ve radyolojik görüntülemeleri karşılaştırarak akciğer sönmesi teşhisi koyarlar. Bazı durumlarda, etkilenen akciğerin sağlam olan tarafına doğru büyüyebilir, bazı durumlarda diyafram yükselebilir veya akciğer sönmesi sonrası zatürre gelişebilir. Doktorun tüm bu verileri değerlendirmesi ve doğru teşhisi koyması önemlidir.

Gerektiğinde teşhisi netleştirmek için Bilgisayarlı Tomografi (BT) görüntülemesi de kullanılabilir.

Akciğer sönmesi tedavisi nasıl yapılır?

Akciğer sönmesi tedavisi farklı yöntemlerle gerçekleştirilebilir. Pnömotoraks tipi akciğer sönmesi tedavisinde, akciğer etrafında biriken fazla hava tahliye edilmek üzere bir tüp yerleştirme işlemi uygulanır. Tüp yerleştirme prosedürü, çoğu hastanın iyileşmesine yardımcı olur. Ancak, pnömotoraks akciğer sönmesi tekrarlayabilir, bu durumda cerrahi müdahale gerekebilir. Özellikle pilotlar, dalgıçlar gibi basınç değişikliklerine sık maruz kalan kişilerde pnömotoraks akciğer sönmesi ilk defasında ameliyatla tedavi edilmelidir.

Atelektazi tipi akciğer sönmesi tedavisinde ise soluk almayı engelleyen etkenin giderilmesi gerekmektedir. Eğer hastanın nefes almasını engelleyen bir balgam birikimi varsa, bronkoskopi gibi yöntemlerle bu tıkanıklık temizlenmelidir. Soluk almayı engelleyen etken bir tümörse, bu tümörün çıkarılmasıyla akciğer sönmesi tedavi edilebilir.

Akciğer sönmesi ile ilgili sık sorulan sorular

Akciğer sönmesi çeşitleri nelerdir?

Akciğer sönmesi genellikle iki farklı şekilde meydana gelir. Pnömotoraks adı verilen akciğer sönmesi, genellikle akciğer etrafındaki bir baloncuk nedeniyle patladığında ortaya çıkar. Baloncuğun patlaması sonucu akciğer etrafındaki hava basıncı, akciğerin sönmesine yol açabilir. Atelektazi olarak adlandırılan akciğer sönmesi, solunum yolunun balgam veya tümör gibi etkenlerle tıkanması sonucu akciğerin yeterli hava alamaması nedeniyle meydana gelir.

Atelektazi tipi akciğer sönmesinde grafi nasıl görünür?

Atelektazi tipi akciğer sönmesini röntgen görüntüsüyle teşhis etmek bazen zor olabilir. Ancak pnömotoraks tipi akciğer sönmesini röntgenle teşhis etmek daha kolaydır. Röntgen görüntüsünde, akciğer sönmesi olan taraf genellikle siyah veya akciğer sınırı çökmüş bir şekilde görünür.

Akciğer sönmesi kaç günde iyileşir?

Atelektazi tipi akciğer sönmesi, bronkoskopi işlemi sonrasında hızla düzelir. Hasta, bronkoskopi işleminden hemen sonra rahatlamaya başlar. Pnömotoraks tipi akciğer sönmesi ise hastanın genellikle 2-3 gün içinde tamamen iyileşebilir.

Akciğer sönmesi ölümcül müdür?

Akciğer sönmesi nadiren ölümcül sonuçlar doğurabilir. Pnömotoraks tipi akciğer sönmesinde, akciğer etrafındaki baloncukların patlaması sonucu akciğer etrafında biriken hava fazlaysa, kalp ve akciğer üzerinde baskı oluşturabilir. Bu, ani tansiyon düşmesine yol açabilir. Pnömotoraks adı verilen bu durum, genellikle hastanede solunum cihazına bağlı hastalarda meydana gelebilir. Atelektazi tipi akciğer sönmesinde ise bütün akciğerin sönmesi sonucu hayati tehlike oluşabilir. Ancak bu çok nadir bir durumdur.

Akciğer sönmesi ameliyatı var mıdır? Tehlikeli bir ameliyat mıdır?

Akciğer sönmesi ameliyatı, kapalı bir cerrahi yöntemle gerçekleştirilen bir işlemdir ve genellikle pnömotoraks tipi akciğer sönmesi durumlarında uygulanır. Bu işlem sırasında akciğerin etrafındaki baloncuklu bölüm çıkartılır ve ayrıca cerrahi sırasında akciğer zarının bir kısmı da çıkarılır. Atelektazi tipi akciğer sönmesi tedavisi ise genellikle bronkoskopi kullanılarak yapılır.

Akciğerin etrafında neden balon oluşur?

Akciğer etrafında baloncuk oluşan kişiler genellikle uzun boylu, genç ve zayıf erkeklerdir. Uzun boylu bireylerde, vücudun üst ve alt kısmındaki basınç farkı daha fazla olduğundan, akciğerin üst bölgelerinde daha fazla hava birikebilir. Bu biriken hava, zaman içinde baloncuk oluşumuna yol açabilir.

Akciğer sönmesi kimlerde görülür? Risk grubu var mıdır?

Akciğer sönmesinin farklı nedenleri olabilir ve risk grupları genellikle aşağıdaki gibi sıralanabilir:

Dağcılar, pilotlar, dalgıçlar gibi meslekler nedeniyle sürekli basınç farkına maruz kalan kişiler.
Sigara içenler.
İnce yapılı, uzun boylu ve genç erkekler.

Biyopsi sonrası akciğer sönmesi yaşanır mı?

Akciğer biyopsileri sonrasında nadiren akciğer sönmesi görülebilir. Genellikle iğne biyopsisi şeklinde yapılan bu işlem sırasında akciğer zarında hasar oluşabilir ve bu da akciğerin sönmesine neden olabilir. Ancak biyopsi sırasında meydana gelen akciğer sönmesi genellikle ciddi bir sorun teşkil etmez.

Akciğer sönmesi ameliyatı sonrası nelere dikkat edilmelidir?

• Akciğer sönmesi ameliyatından sonraki ilk 2-3 ayda, basınca yol açabilecek aktivitelerden kaçınılmalıdır, bu nedenle uçak yolculuğundan kaçınılmalıdır.
• Ayrıca, basınç farklarına neden olabileceğinden yüksek rakımlı bölgelere seyahat edilmemelidir.
• Hapşırmak, ıkınmak gibi durumlar, basıncı artırabileceğinden kaçınılmalıdır.
• Kabızlık, ıkınmayı gerektirebileceğinden, dengeli ve lifli bir beslenmeye dikkat edilmelidir.
• Uzun vadede önemli bir faktör, sigara içmeyi bırakmaktır ve sigaranın bırakılması tavsiye edilir.

Akciğer sönmesi egzersizleri nelerdir?

Akciğer sönmesi tedavisinden sonra solunum egzersizleri uygulanabilir. Bu egzersizler, genellikle nefes alıp verme egzersizleri şeklinde yapılmaktadır. Derin nefes alma ve verme egzersizleri, akciğerlerin daha hızlı bir şekilde açılmasına yardımcı olabilir. Ayrıca, yürüyüş egzersizleri de önemlidir. Bazı hastalara, akciğerlerin daha iyi açılması için yürüyüş sırasında merdiven çıkma egzersizleri de önerilebilir.

Akciğer sönmesinde tüp takılması işlemi nasıl yapılır?

Tüp takılması işlemi yatakta veya ameliyathanede gerçekleştirilebilen bir prosedürdür. İki kaburga arasına küçük bir delik açılır ve ince bir tüp göğüs boşluğuna yerleştirilerek akciğer etrafındaki hava boşaltılır. Tüp takılma işlemi lokal anestezi altında yapılır, ancak akciğer zarının vücuttaki en hassas bölgelerden biri olması nedeniyle hastalar genellikle işlem sonrası şiddetli ağrı hissedebilirler. Ağrıyı kontrol altına almak için hastalara belli bir süre boyunca ağrı kesici ilaçlar verilir. Ameliyat sonrasında, tüpler genellikle bir hafta içinde çıkarılır. Tüpler çıkarıldıktan sonra hasta normal hayatına tamamen dönebilir.

Bypass sonrası akciğer sönmesi yaşanır mı?

Bypass ameliyatlarında akciğer sönmesi meydana gelebilir. Bypass ameliyatı geçiren birçok hastada eşlik eden hastalıklar, örneğin KOAH veya akciğer ödemi gibi durumlar bulunabilir. Bu hastaların bypass ameliyatını takiben akciğer sönmesi riski taşıdığı görülebilir. Öte yandan, akciğer ve kalp ameliyatları sırasında akciğerin kısmen çalıştırılmaması, genellikle rutin olarak uygulanan bir prosedürdür. Ameliyat sonrasında bu geçici “söndürülen” akciğer, cerrahi işlem sonrası normale döndürülür.

Akciğer sönmesi bitkisel tedavisi var mıdır?

Bilimsel araştırmalara göre akciğer sönmesinin bitkisel veya doğal bir tedavisi bulunmamaktadır.

Akciğer sönmesi kendiliğinden geçer mi?

Akciğer sönmesi çok küçük bir ölçekte gerçekleşiyorsa, nadiren kendi kendine iyileşebilir, ancak genellikle tedavi gerektiren bir rahatsızlık olarak kabul edilir.

Akciğer sönmesi ameliyatı kaç saat sürer?

Pnömotoraks tipi akciğer sönmesi ameliyatı yaklaşık olarak 45 dakika sürerken, atelektazi tipi akciğer sönmesi tedavisi için yapılan bronkoskopi işlemi 10-15 dakika sürebilir.