Aşırı terleme nedenleri nelerdir?

Son Güncelleme Tarihi : Ekim 9, 2023

Terleme, vücut sıcaklığını sabit tutmaya yardımcı olan fizyolojik bir süreçtir. Benzer şekilde, yüksek sıcaklıklarda vücut, belirli bir sıcaklıkta tutabilmek için terleme mekanizmasını devreye sokar.

Aşırı terleme nedir?
Aşırı terleme belirtileri nelerdir?
Aşırı terleme nedenleri nelerdir?
Aşırı terleme teşhisi nasıl yapılır?
Aşırı terleme (Hiperhidrozis) tedavisi nasıl yapılır?
Aşırı terleme (Hiperhidrozis) hakkında sık sorulan sorular 

Aşırı terleme nedir?

Hiperhidrozis, yani yaygın adıyla aşırı terleme, fizyolojik ihtiyaçların ötesinde gerçekleşen aşırı terleme durumuna verilen terimdir. Aşırı terleme, iki ana kategoriye ayrılır: primer ve sekonder hiperhidrozis. Primer bölgesel hiperhidrozis, temelde herhangi bir altta yatan tıbbi sorunu olmayan sağlıklı bireylerde görülen bir durumdur. Aslında aşırı terleme hastalığı, bu kategoriye giren primer bölgesel hiperhidrozis adı verilen durumu içerir. Sekonder hiperhidrozis, diğer tıbbi durumlara bağlı olarak meydana gelen aşırı terlemeyi ifade eder. Bu duruma örnek olarak diyabet (hipoglisemi), tiroid sorunları (hipertiroidi), obezite, alkolizm, menopoz, solunum ve kalp yetmezliği gibi çeşitli hastalıklar verilebilir.

Aşırı terleme belirtileri nelerdir?

Aşırı terleme, hastalığın türüne bağlı olarak farklı belirtiler gösterebilir. Sekonder aşırı terleme (hiperhidrozis), yani başka bir sağlık sorunundan kaynaklanan aşırı terlemenin en belirgin özelliği, vücudun genel olarak terlemesidir.

Öte yandan, primer bölgesel hiperhidrozis (aşırı terleme) farklı belirtilerle kendini gösterebilir. Genellikle, vücut kuru iken, eller ve koltuk altı gibi belirli bölgelerdeki aşırı terleme, bu rahatsızlığın temel belirtisi olarak kabul edilir. Bazen yüz ve ayakların aşırı terlemesi de bu duruma eşlik edebilir. El veya koltuk altı gibi belirli bölgelerde terleme olabilir, ancak bazen el ve ayaklar, el ve koltuk altı gibi farklı kombinasyonlar da yaşanabilir.

Primer aşırı terlemede, uykuda terleme olmaması da önemli bir belirtidir. Sekonder aşırı terlemede ise genellikle gece terlemeleri daha fazla olabilir.

Aşırı terleme nedeniyle günlük aktivitelerin etkilenmesi ve şikayetlerin haftada en az bir kez ortaya çıkması da aşırı terleme belirtisi olarak kabul edilir.

Hasta şikayetleri yaş gruplarına göre değişebilir. Çocukluk çağındaki hastalarda daha çok bilgisayar klavyesini kullanamamak, yazı yazarken kağıdın ıslanması veya piyano gibi enstrümanları çalarken elin kaymasına benzer belirtiler görülebilir.

Erişkin yaşlardaki hastaların şikayetleri ise el sıkışmaktan kaçınma gibi sosyal ilişkilerde sorunlara yol açan belirtiler içerebilir. Bu hastalarda ellerini kuruladıktan saniyeler sonra tekrar terleme yaşanabilir. İleri seviyedeki aşırı terlemelerde genellikle avuç içlerinde yağmur damlası büyüklüğünde ter damlacıkları görülebilir. El bileklerinden itibaren ciltte renk değişiklikleri ve pul pul dökülmeler gibi nadir görülen belirtiler de aşırı terlemenin işaretleri olabilir.

Diğer belirtiler arasında terlemenin genellikle iki taraflı ve nispeten aynı oranda olması, aile geçmişinin varlığı ve 25 yaşından önce başlaması sayılabilir.

Aşırı terleme nedenleri nelerdir?

Aşırı terlemenin nedenleri, türüne göre değişiklik gösterebilir. Sekonder Hiperhidrozis (aşırı terleme), altta yatan hastalığa bağlı olarak değişkenlik gösterebilir. Diyabet, tiroid sorunları, obezite, menopoz, solunum problemleri ve kalp yetmezliği gibi çeşitli sağlık sorunları aşırı terlemeye yol açabilir.

Öte yandan, Primer Bölgesel Hiperhidrozis (aşırı terleme) nedeni tam olarak anlaşılamamış olsa da, hastaların %60 ila %80’inde aile geçmişi bulunmaktadır. Bu hastalığın birincil derece akrabalarında daha yaygın olduğu görülmektedir.

Aşırı terleme teşhisi nasıl yapılır?

Aşırı terleme rahatsızlığının teşhisi için genellikle kan tahlilleri veya radyolojik görüntülemeler gerekmemektedir. Teşhis, hastanın öyküsü ve fiziksel muayene ile sıklıkla konulmaktadır.

Aşırı terlemenin teşhisinde, bu duruma yol açabilecek diğer olası hastalıklar, kan tahlilleri gibi yöntemlerle dışlanabilir. Diğer potansiyel nedenler bertaraf edildikten sonra, aşırı terleme rahatsızlığının teşhisi daha kesin hale gelebilir. Ancak nadiren de olsa bazı hastalarda hem primer bölgesel aşırı terleme hem de sekonder terleme (yani diğer hastalıklara bağlı terleme) bir arada bulunabilir. Bu durumda hastada, primer bölgesel aşırı terleme nedeni bilinmeyen bir rahatsızlık bulunurken aynı zamanda diyabet veya tiroid sorunlarına bağlı terleme de mevcut olabilir.

Aşırı terleme (Hiperhidrozis) tedavisi nasıl yapılır?

Sekonder aşırı terlemenin tedavisinde, diyabet veya tiroid gibi altta yatan hastalıkların tedavi edilmesi gerekmektedir. Primer bölgesel hiperhidrozis tedavisinde ise hastalar birçok farklı yöntemi deneyebilirler, ancak her tedavi seçeneğinin avantajları ve dezavantajları bulunmaktadır.

Aşırı terlemenin tedavisinde kullanılan krem ve deodorantlar, ter gözeneklerini geçici olarak tıkayarak terlemeyi engellemeye yardımcı olur. Bu tür önlemler, hafif derecede aşırı terleme yaşayan hastalar için kısa süreli çözümler sunabilir, ancak orta ve ileri derecede hiperhidrozis hastalarına pek yardımcı olmaz.

Aşırı terleme için botoks tedavisi de kullanılmaktadır. Botoks toksini terleyen bölgeye enjekte edilerek terlemeyi durdurur. Bu, terlemeye neden olan reseptörlerin bloke edilmesiyle gerçekleşir. Botoks tedavisi, el bölgesinde etkisini yaklaşık 3 ay, koltuk altı bölgesinde ise yaklaşık 6 ay sürdürebilir. Bu işlem poliklinik ortamında yapılabilir ve genellikle anestezi gerektirmez. Ancak işlem sırasında ağrı yaşanabilir. Aşırı terleme yaşayan hastalar bu tedaviyi belirli aralıklarla tekrarlamak zorunda kalabilirler, bu da en önemli dezavantajıdır.

Aşırı terleme ameliyatı, hiperhidrozis tedavisinde kesin ve kalıcı bir çözüm sunar.

Aşırı terleme (Hiperhidrozis) hakkında sık sorulan sorular 

Terleme Ameliyatı Nasıl Yapılır?

El ve koltuk altında aşırı terlemeye yol açan sinirler, göğüs boşluğunun omurga yanında ve kaburgaların üzerinde bulunur. Bu nedenle el ve koltuk altı terlemesi ameliyatları, akciğer boşluğunda gerçekleştirilir. Bu ameliyatlar genellikle genel anestezi altında bir ameliyathanede yapılır. Ameliyatın hangi tarafta yapılacağına bağlı olarak, ilgili akciğer söndürülür ve ameliyat gerçekleştirilir. Söndürülen akciğer daha sonra şişirilir ve diğer tarafın ameliyatına geçilir. Bu aşırı terleme ameliyatı, “torakoskopik” adı verilen kapalı bir yöntemle yapılır ve genellikle 5 mm’lik tek bir delikten gerçekleştirilir. Bu kapalı yöntemle, akciğer boşluğuna girilir ve terlemeye neden olan sinirin ilgili bölümü ya bloke edilir ya da çıkartılır. Aşırı terleme problemi genellikle T3 bölgesinde ortaya çıkar, özellikle el terlemesi sorunları T3 bölgesi ile ilişkilendirilir. Koltuk altı terlemesi ise T3 ve T4 bölgelerini içerir. Hastanın spesifik şikayetlerine göre, ameliyat sırasında çıkarılacak bölgeler farklılık gösterebilir. Ameliyat, hem sağ hem de sol taraflar için aynı seansta gerçekleştirilir.

Terleme Ameliyatı Kaç Saat Sürmektedir?

Terleme ameliyatı, kapalı yöntemle gerçekleştirildiğinde toplamda yarım saat kadar sürmektedir.

Terleme Ameliyatın Riskleri Nelerdir?

Terleme ameliyatlarının en yaygın riski, refleks terleme veya kompansatuar terleme olarak adlandırılan bir durumdur. El ve koltuk altı terlemesine yönelik cerrahi müdahale sonrasında bu bölgelerdeki terleme neredeyse her zaman tedavi edilir. Ancak ameliyat sonrası, daha önce mevcut olmayan sırt, bel veya karın bölgelerinde refleks veya kompansatuar terleme başlayabilir. Vücut teri, terleme ameliyatına bir tepki olarak bu bölgelerden atılabilir. Bu tür bir tepkinin olasılığı %10’dur. Ancak bu bölgelerdeki terlemenin el ve koltuk altı terlemesi kadar yoğun olma ihtimali %3-4’tür. Refleks terleme de cerrahi yöntemlerle tedavi edilebilir, ancak başarı oranı %50’dir. Bu nedenle ameliyat kararı alınırken bu konunun dikkate alınması önemlidir. Nadiren de olsa, terleme ameliyatları sonrasında akciğer sönmesi gibi komplikasyonlar yaşanabilir.

Aşırı Terleme Tek Taraflı Yaşanabilir mi?

Aşırı terleme bazen nadir durumlarda tek bir el veya tek bir koltuk altı bölgesinde meydana gelebilir. Ancak terleme sorunu, genellikle çift taraflı olarak yaşanır. Geceleri meydana gelen terleme ile gündüz terlemesi arasında farklılık olabilir mi? Primer hiperhidrozis (aşırı terleme) hastaları genellikle geceleri terleme yaşamazlar. Tam anlamıyla primer hiperhidrozis hastalarında gece terlemeleri nadir görülür. Gece terleme, daha çok sekonder aşırı terleme hastalarında görülür. Bu durumda, temelde başka bir hastalık terlemeye neden olabilir. Hatta sekonder hiperhidrozis hastalarında, gündüz terlemeye göre gece terleme oranı daha yüksek olabilir.

Aşırı Terleme İçin Hangi Doktora Gidilir?

Genel terleme sorunlarıyla ilgili, dahiliye veya göğüs hastalıkları doktoruna başvurulabilir. Eğer tüm vücutta yaygın bir terleme sorunu yaşıyorsanız, bu durumun kökenini bulmak için dahiliye doktoru çeşitli testler yapabilir. Ancak el ve koltuk altındaki terleme sorunlarına yönelik tedavi seçeneklerine göre, uygun doktoru seçmek önemlidir. Botoks tedavisini tercih eden hastalar, dermatoloji doktoruna danışabilirler. Bununla birlikte, kalıcı bir çözüm arayışında olan hastalar için deneyimli bir göğüs cerrahına başvurmak gerekebilir. Terleme ameliyatının yapılacağı hastanenin gerekli alt yapı ve donanıma sahip olması da kritik bir faktördür.

Aşırı Terlemenin Bitkisel veya Doğal Tedavisi Var mıdır?

Aşırı terlemenin bilimsel olarak onaylanmış bitkisel bir tedavisi mevcut değildir. Peki, çocuklarda aşırı terleme sorunu yaşanabilir mi? Primer aşırı terleme, çocukluk çağında başlayabilen bir rahatsızlıktır. Bu genellikle 10 yaşından sonra aileler tarafından fark edilir. Bu tür bir aşırı terleme, tedavi edilmediği takdirde ömür boyu devam edebilir.

Aşırı Terleme Hangi Hastalıkları Sebep Olur?

Terleme, cilt problemlerine neden olabilen bir durumdur. Aşırı terleme sonucunda ellerde döküntüler veya mantar enfeksiyonları gelişebilir. Peki, hamilelik döneminde aşırı terleme yaşanabilir mi? Sekonder aşırı terleme, çeşitli nedenlere bağlı olarak ortaya çıkabilir. Bu nedenler arasında menopoz veya hamilelik dönemi de bulunmaktadır.

Terleme Hastalığı Kendi Kendine Geçer mi?

Primer bölgesel aşırı terleme rahatsızlığının şiddeti genellikle erişkin yaşa doğru artar ve nadiren kendiliğinden geçer. Sekonder aşırı terleme rahatsızlığında ise altta yatan hastalık tedavi edilmeden şikayetler düzelmez.

Erkeklerde ve Kadınlarda Aşırı Terleme Nedenleri Farklı mıdır?

Primer hiperhidrozis (aşırı terleme) nedenleri henüz tam olarak anlaşılamamıştır. Bununla birlikte, erkeklerde ve kadınlarda görülme sıklığı eşittir. Altta yatan bir hastalığa bağlı olarak gelişen sekonder hiperhidrozis ise genellikle kadınlarda daha fazla gözlenir.

Aşırı Terleme Hangi Yaş Aralığında Daha Çok Görülür?

Hiperhidrozis hastalığı, genellikle 18 ile 25 yaş arasındaki bireylerde daha yaygın olarak görülür.