Bağırsak Düğümlenmesi Nedir?
Bağırsak Düğümlenmesi Nedir?
Bağırsak Düğümlenmesi Türleri Nelerdir?
Bağırsak Düğümlenmesi Neden Olur?
Bağırsak Düğümlenmesi Belirtileri Nelerdir?
Bağırsak Düğümlenmesi Teşhisi
Bağırsak Düğümlenmesi Tedavisi
Bağırsak Düğümlenmesi Komplikasyonları
Bağırsak düğümlenmesi, kalın veya ince bağırsağın kendi etrafında veya mezenter (bağırsakları besleyen zar) etrafında bükülmesi sonucu bağırsak tıkanıklığının oluştuğu bir durumdur. Bu tıkanıklık, ciddi komplikasyonlara yol açabilir. Aynı zamanda, bağırsağın kendisine giden kan akışının engellenmesi sonucu bağırsak dokusunun ölümüne neden olabilir. Bağırsak düğümlenmesi, hızlı bir şekilde tanı konulması ve tedavi edilmesi gereken acil bir durumdur.
Bağırsak Düğümlenmesi Nedir?
Kalın bağırsak veya ince bağırsağın bir kısmının bükülmesi durumunda, volvulus olarak adlandırılan bağırsak düğümlenmesi meydana gelebilir. Bu bükülen bölge, bağırsağın beslenmesini sağlayan kan damarlarını tıkayarak bağırsağın normal fonksiyonunu engelleyebilir. Volvulus, acil cerrahi müdahale gerektiren bir durumdur. Gereken tedavi hızlı bir şekilde uygulanmazsa, bu durum bağırsaktaki bükülen bölgedeki dokuların ölümüne yol açabilir. İnce bağırsak volvulusu genellikle bebeklerde ve çocuklarda görülürken, yetişkinlerde daha çok kolon (kalın bağırsak) volvulusu gözlemlenir.
Bağırsak Düğümlenmesi Türleri Nelerdir?
Bağırsak düğümlenmesi farklı türlerde meydana gelebilir ve her türün kendine özgü özellikleri vardır. Bağırsak düğümlenmesi türleri şunlardır:
Çekum Volvulusu: Çekum volvulusu, bağırsak düğümlenmesinin nadir görülen bir türüdür. Bu türde, ince bağırsak ve kolon arasındaki çekum, karın duvarından ayrılarak kendi etrafında döner. Görüntüleme yöntemleriyle hızlı bir şekilde teşhis edilip başarılı bir şekilde tedavi edilebilir.
Sigmoid Kolon Volvulusu: Bağırsakların son bölümü olan rektuma bağlanan kısma sigmoid kolon denir. Sigmoid kolon, yoğun kas dokusu içerir ve bu kas demetleri yukarı-aşağı veya dairesel şekilde yerleşebilir. Sigmoid kolon çeşitli nedenlerle kendi etrafında veya koruyucu zar etrafında dönebilir, bu da gaz ve dışkı çıkışını engelleyebilir. Bu, en yaygın görülen bağırsak düğümlenmesi türüdür.
Enine Kolon Volvulusu: Bu bağırsak düğümlenmesi türü genellikle yaşlılarda görülür ve bağırsakların ortasında meydana gelir. Bu durumun nedeni, uzun veya dar mezenter (bağırsakları besleyen zar) varlığı veya kronik kabızlık olabilir. Enine kolon volvulusu, sigmoid kolon volvulusuna benzerlik gösterebilir, ancak oldukça nadir bir durumdur.
Bağırsak Düğümlenmesi Neden Olur?
Bağırsak düğümlenmesi, genellikle fetüsün gelişimi sırasında bağırsağın yanlış bir şekilde hizalanmasıyla ilişkilendirilen bir doğumsal kusur kaynaklı olabilir. Bu duruma “malrotasyon” denir. Malrotasyon nedeniyle bağırsaklar, karın duvarına normal bir şekilde bağlanmadığı için bağırsaklar normal konumlarından kayabilir veya dönebilir. Malrotasyon sonucu gelişen bağırsak düğümlenmesi genellikle yaşamın erken dönemlerinde, 1 ila 2 yıl içinde belirtiler gösterebilir. Ancak bağırsak düğümlenmesi ileri yaşlardaki bireylerde daha sık görülebilir. Ayrıca, bağırsak hareketlerinin çok az veya çok fazla olması da bağırsak düğümlenmesine neden olabilir.
Bağırsak dolanması genellikle birden fazla nedenden kaynaklanabilir, bu nedenler şunlar olabilir:
Bağırsak Genişlemesi
Ameliyat veya Enfeksiyon Sonrası Karın Yapışıklıkları
Bağırsakların Karın Duvarından Bağımsız Olması
Kronik Kabızlık
Gebelik
Hirschsprung Hastalığı: Doğuştan kalın bağırsak genişlemesi olarak bilinir ve alt rektumun dışkıyı anüsten çıkarmada yetersiz olmasından kaynaklanır.
Bu durumların dışında, bağırsak düğümlenmesi erkek bireylerde, 60 yaşın üzerindeki bireylerde ve bakım evlerinde yaşayan bireylerde daha sık görülebilir. Bağırsak düğümlenmesi genellikle başka bir sağlık sorunu veya fiziksel sorunun bir sonucu olarak ortaya çıkabilir, ancak bazen herhangi bir belirgin neden olmadan da gelişebilir.
Bağırsak Düğümlenmesi Belirtileri Nelerdir?
Volvulus belirtileri ani ve şiddetli bir şekilde ortaya çıkabilir, bu nedenle bireyler genellikle doğrudan acil servise başvururlar. Bağırsak düğümlenmesi belirtileri genellikle karın bölgesinde şişkinlik ve yeşil safra kusması şeklinde ortaya çıkar. Ancak belirtiler, volvulusun hangi bölümde meydana geldiğine bağlı olarak değişebilir. Tıkanmış bir bağırsak bölgesinde gaz ve sıvının birikmesi, bağırsak duvarında şiddetli ağrı ve baskıya neden olabilir. Bağırsak düğümlenmesi belirtileri şunlar olabilir:
Karın ağrısı ve hassasiyeti
Bulantı ve kusma
Şişkin karın
Kanlı dışkı
Kabızlık
Karın muayenesinde ele gelen kitle
Bebeklerde gelişen bağırsak düğümlenmesi belirtileri, yetişkinlerdeki belirtilerden biraz farklı olabilir. Bebeklerde, bu belirtilere ek olarak aşağıdaki belirtiler de görülebilir:
Ani ağlama nöbetleri
Bacaklarda acı çekermiş gibi hareketler
Letarji (yaşamsal işlevlerin yavaşladığı bir uyku hali)
Hızlı kalp atışı ve solunum hızı
Bağırsak Düğümlenmesi Teşhisi
Eğer bir bireyde bağırsak düğümlenmesi belirtileri bulunuyorsa, doktor genellikle aşağıdaki adımları izler:
Detaylı Öykü Alma: Doktor, hastadan bağırsak düğümlenmesi belirtileri hakkında detaylı bir öykü alır. Bu öykü, semptomların başlangıcı, şiddeti, süresi ve hastanın tıbbi geçmişi gibi önemli bilgileri içerir.
Fiziksel Muayene: Doktor, hastanın karın bölgesini fiziksel olarak muayene eder. Bu muayene sırasında karın ağrısı, şişlik, hassasiyet veya ele gelen kitle gibi belirtileri değerlendirir.
Görüntüleme İncelemeleri: Bağırsak düğümlenmesi teşhisi genellikle röntgen veya görüntüleme çalışmalarını gerektirir. Doktorlar, bu görüntülerde bağırsaklardaki dönme, bükülme veya tıkanıklık gibi belirtileri ararlar. Görüntülemeler arasında lavman, bilgisayarlı tomografi (BT), ultrason ve kolonoskopi gibi yöntemler bulunabilir.
Laboratuvar Testleri: Doktorlar kan testleri ve dışkı örneği incelemeleri gibi laboratuvar testlerini kullanarak bağırsak düğümlenmesi teşhisi koymaya çalışabilirler. Bu testler hastanın kanında veya dışkısında kan varlığını tespit etmeye yardımcı olabilir.
Bağırsak düğümlenmesi teşhisi için bu yöntemler kullanılırken, hastanın semptomlarına ve bulgularına dikkatlice bakılır ve doğru teşhis konmaya çalışılır. Doğru teşhis konulduktan sonra uygun tedavi planı belirlenir.
Bağırsak Düğümlenmesi Tedavisi
Bağırsak düğümlenmesi acil bir durumdur ve hızlı bir tedavi gerektirir. Genellikle tedavi, bağırsakların düğümlenmesini çözmeyi amaçlar. Bu amaçla ameliyat gerekebilir. Ancak bazı durumlarda ameliyat olmadan da sorun kontrol altına alınabilir. Bağırsak düğümlenmesi tedavi yöntemleri şunlar olabilir:
Ameliyat: Bağırsak düğümlenmesini düzeltmek için cerrahi müdahale gerekebilir. Bu ameliyat sırasında, bağırsağın bükülen kısmı kesilerek düğüm çözülür. Daha sonra bağırsak bükülmesine bağlı olarak kan akışı engellenen bölgelere yeniden kan akışı sağlanır. Eğer bağırsak bir kısmı ölmüşse, bu bölüm çıkarılabilir ve geriye kalan sağlıklı bağırsak uçları birbirine dikilir.
Sigmoidoskopi: Bazı bağırsak düğümleri, sigmoidoskopi adı verilen bir görüntüleme prosedürü kullanılarak çözülebilir. Bu prosedürde, ince bir tüp rektumdan içeri yerleştirilir ve bağırsakta dönme olan bölgelere hava verilerek düğüm çözülür. Ancak bu yöntemle düzeltilen bağırsak düğümleri tekrarlayabilir.
Kolostomi: Eğer bağırsak düğümlenmesi çok ciddi ve kalıcı ise, cerrah bağırsakların uçlarını karın duvarına bağlayan bir açıklık olan stoma oluşturabilir. Bu durumda, dışkı bağırsaktan doğrudan stoma üzerinden atılır. Hastalar kolostomi torbalarını kullanarak dışkı ihtiyaçlarını giderebilirler. Bu durum kalıcı veya geçici olabilir.
Bağırsak düğümlenmesi durumunda erken teşhis ve hızlı tedavi genellikle başarılı sonuçlar sağlar. Bu nedenle belirtiler ortaya çıktığında bir doktora başvurmak önemlidir.
Bağırsak Düğümlenmesi Komplikasyonları
Bağırsak düğümlenmesi, olası komplikasyonları en aza indirmek için acil tedavi gerektiren bir durumdur. Bu durumun neden olabileceği komplikasyonlar şunlar olabilir:
Sepsis (kan enfeksiyonu): Bağırsak düğümlenmesi sonucunda bağırsak içeriği vücuda sızabilir ve kan enfeksiyonuna yol açabilir.
Doku ölümüne bağlı olarak bağırsağın büyük bir bölümünün çıkarılması ile gelişen kısa bağırsak sendromu (malabsorbsiyon bozukluğu): Bağırsak düğümlenmesi nedeniyle bağırsak dokusu zarar görebilir ve bu durum besinlerin yeterince emilimini engelleyebilir.
Sekonder peritonit (karın enfeksiyonu): Bağırsak düğümlenmesi, karın boşluğunda enfeksiyona neden olabilir.
Bağırsak düğümlenmesi tedavi edilmezse, ciddi ve geri döndürülemez sonuçlara yol açabilir. Bu nedenle, bağırsak düğümlenmesi belirtileri ortaya çıktığında, derhal bir doktora başvurmak önemlidir. Erken teşhis, tedavinin daha etkili olmasına yardımcı olabilir.