Beşinci hastalık nedir? belirtileri nelerdir?

Son Güncelleme Tarihi : Mart 16, 2025

Beşinci hastalık, halk arasında tokatlanmış yanak sendromu olarak bilinir ve çocuklarda sıkça karşılaşılan bir bulaşıcı enfeksiyon hastalığıdır. Parvovirus B19 adlı virüsün sebep olduğu bu hastalık genellikle 5 ila 15 yaş arasındaki okul çağındaki çocuklarda ortaya çıkar. Kız çocuklarında, erkek çocuklara kıyasla daha sık görülme eğilimindedir. Genellikle yanaklarda kızarıklıkla başlayan, döküntülü bir seyir gösteren bu hastalık, genellikle sonbaharın sonları ve kışın başlarında daha sık ortaya çıkar. Yaygın belirtileri arasında hâlsizlik, ateş ve döküntüler bulunur, bu nedenle diğer döküntülü hastalıklarla karıştırılabilir. Ancak, özellikle yanaklarda başlayan kızarıklık, yüzde döküntüye dönüşen dalgalı bir cilt görünümü, beşinci hastalığın özgün belirtileridir.

Beşinci hastalık nedir?
Beşinci hastalık belirtileri nelerdir?
Beşinci hastalığın evreleri nelerdir?
Beşinci hastalık tanısı nasıl konulur?
Beşinci hastalık nasıl tedavi edilir?
Beşinci hastalık nasıl bulaşır?
Beşinci hastalıktan nasıl korunulur?
Beşinci hastalık kimler için tehlikelidir?
Beşinci hastalık geçiren kişilerin nelere dikkat etmesi gerekir?

Beşinci hastalık nedir?

Beşinci hastalık, Parvovirus B19 adlı virüsün neden olduğu bir tür bulaşıcı enfeksiyon hastalığı olup, halk arasında “tokatlanmış yanak sendromu” olarak bilinir ve genellikle çocuklarda sıkça görülür. 5 ila 15 yaş aralığındaki okul çağındaki çocuklarda daha yaygın olan bu hastalık, kız çocuklarında erkek çocuklara kıyasla daha sık görülür. Yanaklarda kızarıklıkla kendini gösteren, döküntülü ve genellikle hafif seyirli olan bu hastalık özellikle sonbaharın sonları ve kışın başlarında sıkça görülür. Yaygın olarak hâlsizlik, ateş ve döküntü belirtileri gösterdiği için diğer döküntülü hastalıklarla karışabilir. Fakat yanaklarda görülen kızarıklık, yüzde başlayan döküntü ve dalgalı cilt görünümü, beşinci hastalığın belirgin özellikleridir.

Beşinci hastalık nedir?

Parvovirus B19 adlı DNA virüsünün sebep olduğu beşinci hastalık, bifazik bir seyir gösterir yani iki evreli bir hastalıktır. Hastalarda yanaklarda tokat izine benzeyen bir kızarıklık ortaya çıktığı için genellikle “tokatlanmış yanak sendromu” olarak adlandırılır. Bu kızarıklık genellikle yanaklarda başlar ve özellikle yetişkinlerde kol, bacak ve gövdeye doğru yayılabilir, pembemsi ve kaşıntılı kabarıklıklar şeklinde görülebilir. Belirtiler zaman zaman artabilir veya azalabilir, ayrıca hastalık genellikle hafif seyreder ve döküntü dışında genellikle başka şikayetlere yol açmaz. Güneşe uzun süre maruz kalmak, yorucu aktivitelerde bulunmak, sıcak ortamlar ve banyo kızarıklıkların artmasına neden olabilir. Belirtiler çoğunlukla bir hafta içinde kaybolsa da bazı çocuklarda döküntü birkaç hafta boyunca devam edebilir.

Beşinci hastalık belirtileri nelerdir?

Bağışıklık sistemi güçlü veya zayıf olsun, beşinci hastalık tüm çocuklarda görülebilir; özellikle 5 ila 15 yaş aralığındaki çocuklarda daha sık görülür. Hastalık genellikle hafif ateş, baş ağrısı, burun akıntısı gibi grip benzeri belirtilerle başlar. Bu şikayetleri takip eden birkaç gün içinde yanaklarda tokat izine benzer kızarıklıklar ortaya çıkar ve bu kızarıklıklar zamanla kol ve bacak bölgesine yayılabilir. Bazen kaşıntılı olabilen bu kızarıklık ve kabarıklıklar genellikle bir hafta içinde iz bırakmadan kaybolur. Yanaklarda örümcek ağına benzer bir kızarıklık ve döküntüyle başlayan beşinci hastalık, diğer viral döküntülü hastalıklara davetiye çıkarabilir. Beşinci hastalığın bir diğer belirtisi olan ateş her çocukta görülmeyebilir. Bazı çocuklarda hastalık öncesinde başlayan, kızarıklık ve döküntülü dönemde devam eden ateş 38.5 derecenin üzerine çıkmayabilir. Genellikle döküntüyle birlikte ateş de ortadan kalkar. Hastalıktan sonra kalıcı bir bağışıklık sağlandığı için tekrarlama olasılığı düşüktür. Bulaşıcı olması nedeniyle hastalığa yakalanan çocukların evde istirahat etmesi toplum sağlığı açısından önemlidir. Beşinci hastalık yetişkinlere de bulaşabilir, ancak bu durumda eklemlerde ağrı ve şişlik gibi belirtiler ortaya çıkar. Solunum ve tükürük yoluyla bulaşan beşinci hastalık, döküntüler ortaya çıkmadan da kolayca çocuklar arasında yayılabilir.

Beşinci hastalığın evreleri nelerdir?

Parvovirus B19 virüsüne maruz kalındıktan yaklaşık bir hafta sonra, virüse ait parçacıklar kan dolaşımına karışır. Bu durum, ateş, hâlsizlik ve baş ağrısı gibi grip benzeri belirtilere yol açabilir. Virüs bulaştıktan sonraki yaklaşık 10. gün civarında ise laboratuvar testlerinde hemoglobin düşüklüğü gibi bulgular ortaya çıkabilir. Bu bulgular, hastalığın ilk evresini oluşturur. Beşinci hastalığın ikinci evresi ise yaklaşık olarak 17. günde başlar ve bu dönemde döküntüler de gözlemlenebilir. Yetişkinlerde döküntülere ek olarak el ve ayak eklemlerinde şişlik ve ağrı da görülebilir. İyileşme dönemini de kapsayan ikinci evrede laboratuvar bulgularında değişiklikler gözlemlenebilir.

Beşinci hastalık tanısı nasıl konulur?

Dünya genelinde sıkça rastlanan tokatlanmış yanak sendromu veya beşinci hastalığın tanısı genellikle klinik gözlemle konur. Tipik olarak, geniş kızarıklık, yüz, el, kol ve bacaklarda bulunan döküntüler hastalığın teşhisi için yeterli olabilir. Hastalığın genellikle hafif seyretmesi nedeniyle, doktor gerekli görmedikçe laboratuvar testleri istenmez.

Beşinci hastalık nasıl tedavi edilir?

Hastanın şikayetleri ve belirtilerine göre tedavi şekli belirlenir. Eğer döküntü yoğunsa ve hastayı rahatsız ediyorsa, doktor alerji ilaçları reçete edebilir. Bu sayede mevcut döküntülerin ve kızarıklıkların daha hızlı iyileşmesi sağlanabilir. Hastalığın virüs kaynaklı olması nedeniyle antibiyotikler genellikle kullanılmaz. Beşinci hastalık teşhisi konmuş çocuk ve yetişkinlerin, döküntüler tamamen kaybolana kadar evde istirahat etmeleri gereklidir, böylece hastalığı diğer kişilere bulaştırmazlar. Beşinci hastalık zamanında tedavi edilmezse, farklı ateşli hastalıklara, orta kulak iltihabı ve solunum yolu enfeksiyonları gibi riskler artabilir. Özellikle çocuklarda ateş düzenli olarak kontrol edilmeli ve 38.5 dereceyi aşan vücut sıcaklıklarında, altta yatan nedenler araştırılmalıdır. Parvovirus B19 enfeksiyonu ile birlikte ateş ve döküntü birkaç gün içinde kaybolabilir, ancak ateşi 2 gün boyunca izlemek önemlidir. Bu sürenin sonunda herhangi bir anormallik yoksa, hastalığın bulaşıcı olma riski azalmış olur ve kişi sosyal yaşamına ve okula dönebilir.

Beşinci hastalık nasıl bulaşır?

Parvovirus B19 virüsü, hastalığın nedeni olan bir virüstür ve kişiden kişiye solunum ve damlacık yoluyla bulaşabilir. Aksırma ve öksürme gibi faktörlerle yayılan bu virüs, yaklaşık olarak 10 gün sonra grip benzeri ateş ve hâlsizlik gibi belirtilerle ortaya çıkar, ancak döküntü ve kızarıklık gibi belirtileri yaklaşık olarak 17. gün civarında gösterir.

Beşinci hastalıktan nasıl korunulur?

Beşinci hastalık için henüz bir aşı bulunmadığından, hastalıktan korunmak oldukça zordur çünkü hastalık ilk semptomları göstermeden bile bulaşabilir. Beşinci hastalığın bulaşmasını önlemek için kullanılan basit ancak etkili yöntemlerden biri, genel olarak bulaşıcı hastalıkların yayılmasını engellemekte kullanılan doğru el yıkama yöntemidir. Ayrıca, hasta kişilerle doğrudan teması önlemek ve hastanın yakınında eldiven ve maske kullanmak da bulaşma riskini azaltabilir. Göz, ağız ve buruna dokunmamak, hasta kişilerden uzak durmak gibi basit önlemler alınabilir. Hijyen ve diğer sanitasyon kurallarına dikkat etmek de hastalığın yayılma riskini azaltabilir. Hasta kişilerin evde istirahat etmesi, okul, iş veya kalabalık toplu taşıma araçları gibi yoğun ortamlardan uzak durmaları, hastalığın toplum içinde yayılmasını engellemek adına son derece önemlidir.

Beşinci hastalık kimler için tehlikelidir?

Beşinci hastalık, genellikle hafif seyirli, tehlikesiz ve döküntülü bir viral enfeksiyondur. Ancak, aşağıdaki kişilere bulaştığında bazı riskler ortaya çıkabilir:

Anemi hastalığına sahip kişiler
Lösemi ve kanser hastaları
Bağışıklık sistemi çeşitli nedenlerle zayıf olan hastalar
Daha önce beşinci hastalığa maruz kalmamış gebeler
Bebekler

Beşinci hastalık geçiren kişilerin nelere dikkat etmesi gerekir?

Beşinci hastalığa yakalanan kişilerin döküntü miktarında artışa sebep olabileceğinden, sıcak hava ve güneşten kaçınmaları önerilir. Ayrıca, hamam, kaplıca veya sıcak suyla yapılan banyo gibi etkenler de mevcut döküntülerin artmasına neden olabileceğinden bunlardan uzak durulması gereklidir. Hasta kişilerin, mümkün olduğunca soğuk suyla duş almaları, hastalığın şiddetlenmesini önlemek için önemlidir.