Biyopsi nedir? çeşitleri nelerdir?

Son Güncelleme Tarihi : Ağustos 21, 2024

Biyopsi, vücutta hastalık şüphesi bulunan bir bölgeden hücre, sıvı veya doku örneği almak için cerrahi yöntemlerle yapılan bir tanı yöntemidir. Özellikle kanser gibi pek çok hastalığın kesin teşhisi için kullanılır. Hastadan alınan bu küçük örnekler, patoloji laboratuvarlarında incelenir ve yapılan bu inceleme sonucunda doku veya organlardaki değişiklikler ve anormallikler patologlar tarafından raporlanır. Bu şekilde, uygun tedavi için gerekli olan tanı belirlenmiş olur. Biyopsi, uzun yıllardır uygulanmakta olup gelişmiş teknoloji ve bilgi birikimi sayesinde hızlı ve kesin sonuçlar alınabilen bir yöntemdir. Bu yöntemle şüpheli dokular detaylı olarak incelenebilir ve gerektiğinde dokunun tamamı da çıkarılabilir. Bu durumda biyopsi, sadece bir tanı yöntemi olmanın ötesine geçer ve tedavi yöntemi olarak da kullanılabilir.

Biyopsi nedir?
Biyopsi nasıl yapılır?
Akciğer biyopsisi nasıl yapılır?
Karaciğer biyopsisi nasıl yapılır?
Böbrek biyopsisi nasıl yapılır?
Meme biyopsisi nasıl yapılır?
Tiroit biyopsisi nasıl yapılır?
Biyopsi çeşitleri nelerdir?

Biyopsi nedir?

Biyopsi, vücutta hastalık ya da kitle olduğu düşünülen bir bölgeden doku örneği almak için yapılan bir işlemdir ve açık ameliyat gerektirmeksizin farklı iğneler kullanılarak gerçekleştirilebilir. Şüpheli bir organ veya bölgedeki kitle, biyopsi ile görüntülenerek kesin bir şekilde yer tespiti yapılabilir. Genellikle alınan doku örneği, tümörün iyi huylu mu yoksa kötü huylu mu olduğunu belirlemek için kullanılır; aynı zamanda bazı enfeksiyonlar veya iltihaplı hastalıklarda hastalığın evresini ve seyrini belirlemek amacıyla da yapılır. Lokal anestezi altında gerçekleştirilen biyopsi işlemlerinde, şüpheli bölgeye iğne ile girilerek küçük bir parça alınır ve sonuçları değerlendirmek üzere patoloji laboratuvarına gönderilir. Yapılan biyopsi işlemleri yöntemine bağlı olarak değişiklik gösterebilir; ancak genellikle biyopsi yaklaşık olarak 15 dakika kadar sürer ve dikiş atılmasına gerek kalmaz.

Biyopsi nasıl yapılır?

Uzman bir hekim tarafından uygun koşullarda yapıldığında sağlık açısından herhangi bir risk taşımayan biyopsi, uygulandığı bölgeye bağlı olarak farklı ekipmanlar ve teknikler kullanılarak gerçekleştirilir. Bazı biyopsi yöntemleri görüntüleme eşliğinde yapılırken, bazıları ameliyat sırasında veya sonrasında gerçekleştirilir ve diğerleri lokal anestezi altında uygulanır.

Akciğer biyopsisi nasıl yapılır?

Akciğer filmi ya da tomografisi sonrasında fark edilen akciğer hastalıkları veya akciğer kanseri varlığında hızlı ve kesin bir tanı için akciğer biyopsisi yapılır. Görüntülenmiş kitleden alınacak doku örnekleri için, lokal anestezi uygulanarak ilgili bölgeye ince iğne aspirasyon biyopsisi ya da kalın iğne biyopsisi yapılır. Bu işlem sırasında ultrason veya bilgisayarlı tomografi ile görüntüleme yapılır. Akciğer zarını delmek için geniş bir iğne kullanılır ve daha sonra bu iğnenin içinden daha ince bir iğne geçirilerek örnekler alınır. Bu yöntemle akciğer zarına hava kaçması engellenir veya kaçan hava boşaltılabilir.

Karaciğer biyopsisi nasıl yapılır?

Karaciğer biyopsisi, özellikle hepatit gibi karaciğer hastalıklarının, karaciğerdeki yağlanma, siroz gibi birçok hastalığın neden olduğu hasarın incelenmesi amacıyla yapılır. Ayrıca, karaciğerde bulunan kitlelerin tanısının netleştirilmesi için de uygulanabilir. İşlem öncesi sedatif ilaç damar yoluyla verileceğinden, hastanın işlem öncesinde 5-6 saat aç kalması gerekmektedir. Sırt üstü yatan hastanın ilgili bölgesinde küçük bir kesik yapılarak iğne biyopsisi yöntemiyle doku örneği alınır. Hasta aynı gün hastanede gözlem altında tutulur ve ertesi gün taburcu edilir.

Böbrek biyopsisi nasıl yapılır?

Böbrek biyopsisi, tespit edilemeyen böbrek hastalıklarının teşhisi, nakledilen böbreğin durumunun incelenmesi veya mevcut hastalığın durumu hakkında bilgi edinilmesi gerektiğinde kullanılan bir prosedürdür. Yaklaşık yarım saat süren bir işlemdir ve lokal anestezi altında ultrason eşliğinde iğne biyopsisi ile gerçekleştirilir. Biyopsi sonrası kanama riski olduğundan, hastanın durumu 24 saat boyunca gözlem altında tutulur ve idrar ile kan testleri yapılır.

Meme biyopsisi nasıl yapılır?

Meme biyopsisi ise 15 dakikaya kadar sürebilen bir işlemdir ve hücre, doku veya kitle çıkarma işlemini içerir. Ultrason, MRI veya tomografi rehberliğinde lokal anestezi altında iğne biyopsisi, vakumlu biyopsi veya bazen genel anestezi altında cerrahi biyopsi yöntemleriyle gerçekleştirilir. Bu yöntem seçiminde etkili olan faktör, kitledir.

Tiroit biyopsisi nasıl yapılır?

Kanama riskinin bulunmadığı işlem, ultrason eşliğinde lokal anestezi altında gerçekleştirilir. Biyopsiye başlamadan önce giriş ve geçiş yolu radyoloji uzmanı tarafından detaylı ultrason ile belirlenir. İnce iğne aspirasyonu tekniği kullanılarak tiroid nodülünden hücre alınır. Birden fazla nodül varsa, işlem her bir nodül için ayrı ayrı gerçekleştirilir. Bu şekilde nodülün iyi veya kötü huylu olduğu belirlenir. İşlem sonrası hasta yaklaşık yarım saat gözlem altında tutulur ve ardından normal yaşamına dönebilir.

Biyopsi çeşitleri nelerdir?

Biyopsi farklı yöntemlerle gerçekleştirilebilir:

İnce İğne Aspirasyon Biyopsisi (Perkütan Biyopsi): Siyah iğneli bir enjektör kullanılarak hedeflenen dokudan hücre alınması işlemidir. Genellikle tiroid nodülleri ve prostat tanısında kullanılır.

Kalın İğne Biyopsisi: Silindirik formda doku parçalarının hedeflenen kitleden alındığı bir yöntemdir.

Açık Cerrahi Biyopsi: Şüphelenilen bölgedeki kitlenin bir kısmı ya da tamamı genel anestezi altında açılan kesiden çıkarılır.

Fırça Biyopsisi: Endoskopik olarak gerçekleştirilir, küçük bir fırçanın dokuya sürülmesiyle elde edilen sürüntü incelenir.

Koryonik Villus Biyopsisi (CVS): Gebelere uygulanan bir yöntemdir ve anne karnındaki bebeğin genetik ve kromozomal anormalilerini tespit etmek amacıyla yapılır.

Koni Biyopsisi: Uterus serviksinden koni şeklinde doku çıkarma işlemidir.

Endoskopik Biyopsi: Endoskop kanalından geçirilen aletlerle küçük doku parçaları alınır.

Sentinel Lenf Nodu Biyopsisi: Kanser hücrelerinin en yüksek yayılma ihtimali olduğu lenf nodunun işaretlenmesi amacıyla hastaya mavi boya uygulanır.

Tıraşlama Yöntemi ile Biyopsi: Ciltteki lezyonun altındaki bölgenin cildin üst kısmıyla birlikte çıkarılması işlemidir.

Stereotaktik Biyopsi: Beyin ve meme biyopsilerinde kullanılır, biyopsi alanı tomografi ile belirlenir ve bir iğne ya da tel yardımıyla biyopsi yapılır.

Punch Biyopsisi: Genellikle cilt biyopsilerinde kullanılır, küçük bir kesme aletiyle doku parçası çıkarılır.

Vakum Biyopsisi: Keskin kenarı ve deliği olan bir iğnenin lezyon içine yerleştirilerek dokuların çekilmesi esasına dayanır.

Bu biyopsi yöntemleriyle alınan doku parçaları şeffaf cam ve plastik kaplara konularak doku bütünlüğü bozulmadan patoloji laboratuvarına gönderilir. Ameliyat sırasında yapılan biyopsiler, laboratuvarda uzman hekimler tarafından incelenir ve raporlanır. Uzun ve sağlıklı bir yaşam için düzenli kontrollerinizi yaptırmayı ihmal etmeyin.