Böbrek ağrısı neden olur

Son Güncelleme Tarihi : Ağustos 21, 2024

Böbrekleriniz, omurganın her iki tarafında, sırta yakın bir konumda, karnınızın arkasında, göğüs kafesinizin hemen altında yer alır. Böbrek ağrısının çeşitli nedenleri olabilir; travma veya hastalık gibi durumlar bunlardan bazılarıdır. Ancak bazen sırtta hissedilen başka ağrılar da böbrek ağrıları ile karıştırılabilir.

Böbreklerin görevi nedir? 
Böbrek ağrısının belirtileri nelerdir?
Böbrek ağrısı neden olur?
Böbrek ağrısı nedenleri nelerdir?
Böbrek ağrısına benzeyen ağrılar nelerdir?
Böbrek hastalıkları nasıl teşhis edilir?
Böbrek ağrısı nasıl geçer?

Böbreklerin görevi nedir?

Böbrekler, üst karın bölgesindeki sırt kaslarına yakın bir konumda, fasulye şeklinde olan ve yaklaşık olarak 11 cm x 7 cm x 3 cm boyutlarında olan organlardır. Vücudun hem sol hem de sağ tarafında, simetrik bir düzenle yer almaktadırlar. Ancak sağ böbrek, sol böbreğe göre biraz daha aşağıda, karaciğer nedeniyle biraz daha aşağıda konumlanmıştır.

Böbreklerin temel işlevleri, atık ürünleri ve fazla sıvıyı vücuttan uzaklaştırmak, bununla birlikte kan basıncını, kırmızı kan hücresi üretimini, asit düzenlemesini sağlayan ve kalsiyum, sodyum, potasyum ve diğer elektrolitlerin metabolizmasını etkileyen hormonları üretmektir. 

Böbrek ağrısının belirtileri nelerdir?

Böbrek ağrısı ve sırt ağrısı arasındaki ayrımı yapmak genellikle zordur. Genellikle ağır kaldırma veya travma sonrasında oluşan sırt kası ağrıları, daha altta hissedilme eğilimindedir. Böbrek ağrıları ise kaburgaların hemen altında, sırt ağrılarından daha yukarıda ve derin bir hisse sahiptir. Ağrı keskin ve nedenine bağlı olarak kasıklara veya karın bölgesine doğru yayılabilir.

Böbrek ağrısı şu semptomlarla birlikte görülebilir:

Ateş
Ağrılı idrara çıkma (dizüri)
İdrarda kan
Mide bulantısı
Kusma
Baş dönmesi
Kabızlık veya ishal
İsilik
Yorgunluk
Titreme

Böbrek fonksiyonları giderek daha fazla tehlikeye girdiğinde ortaya çıkabilecek diğer semptomlar şunlar olabilir:

Ağızda metalik tat
Ağız kokusu
Şişme ve nefes darlığı

Altta yatan nedene bağlı olarak, sol veya sağ tarafta böbrek ağrısı gelişebilir. Ağrı bazen sırtın her iki tarafında da hissedilebilir. Travmatik böbrek hasarı (böbrek laserasyonu) yukarıda belirtilen semptomlara neden olabilir, ancak hafif hasar başlangıçta semptom göstermeyebilir. Şiddetli böbrek laserasyonları anormal kan basıncı, nabız ve şoka neden olabilir.

Böbrek ağrısı genellikle akut, nispeten sabit ve keskin olabilir. Bu durum “renal kolik” olarak adlandırılır. Bu tür bir ağrı genellikle bir böbrek taşı veya başka bir problem, böbreği boşaltan tüpü (üreter) tıkadığında meydana gelir.

Böbrek ağrısı neden olur?

Böbrek ağrısına neden olan birçok böbrek hastalığının kökeni, böbrek fonksiyonunu akut veya kronik olarak etkileyebilen, altta yatan ve sonradan kazanılan hastalıklardan kaynaklanır. Bazen, böbrek ağrıları doğumsal kusurlarla ilişkilendirilebilen durumlar nedeniyle ortaya çıkabilir. Örneğin, bazı insanlar, böbrekleri etkileyen genetik olarak taşınan bir anormallikle doğmuş olabilir.

Böbrek ağrısı nedenleri nelerdir?

Böbrek ağrısının çeşitli nedenleri vardır:

İdrar yolu enfeksiyonları (İYE)
Mesane enfeksiyonu (sistit)
Böbrek enfeksiyonları (piyelonefrit)
Hidronefroz (böbrek büyümesi)
Böbrek taşları (nefrolitiazis ve/veya üreterolitiazis)
Böbrek kanseri
Böbreği sıkıştıran herhangi bir şey (örneğin, büyük bir tümör)
Glomerülonefrit
Böbreklerde kan pıhtıları (böbrek ven trombozu)
Polikistik böbrek hastalığı (doğuştan)
Böbrek sistemindeki konjenital malformasyonlar: İdrar akışının tamamen veya kısmen tıkanmasına neden olur
Böbrek dokusuna zarar veren ilaçlar veya toksinler (örneğin, böcek ilacına maruz kalma veya ibuprofen gibi ilaçların kronik kullanımı)
Hamilelik
Penetran (delici) travma veya künt travma sonrasında böbrek laserasyonu
Son dönem böbrek hastalığı

Bireyler, böbrek ağrısı hissettiklerinde doktora başvurmayı ertelememelidir. Çünkü bir doktor, böbrek veya diğer ağrılara neden olan altta yatan sorunların kesin teşhisini yapmada yardımcı olabilir. Akut ve şiddetli böbrek ağrısının başlaması durumunda derhal değerlendirilmesi önemlidir.

Böbrek ağrısına benzeyen ağrılar nelerdir?

Böbrek ağrısını taklit eden ancak aslında böbreklere bağlı olmayan en sık karşılaşılan rahatsızlıklar şunlardır:

Sırttaki kas gerilmeleri
Omurga sorunları (kırık, apseler)
Kaburga ağrısı
Plörit (akciğerin etrafındaki zarın kuru iltihabı)
Radikülit (omurilikten çıkan sinirlerin kök iltihabı)
Retroperitoneal fibroz
Zona
Aort abdominal anevrizması
Jinekolojik sorunlar ve daha birçok neden.

Böbrek hastalıkları nasıl teşhis edilir?

Böbrek ağrısıyla doktora başvurduğunuzda, hekim öncelikle detaylı bir tıbbi geçmiş alacak ve sizi fiziksel muayeneden geçirecektir. Böbrek ağrısı şikayetiyle gelen hastalarda genellikle istenen ilk testler tam kan sayımı (CBC), böbrek fonksiyon testleri (kreatinin ve BUN) ve idrar testleridir. Cinsiyet, yaş ve gerektiğinde gebelik durumuna göre gebelik testi de istenebilir. Geçmişteki bir travma varsa, böbrek yaralanması olasılığı göz önünde bulundurularak ek testler istenebilir.

Böbrek taşı şüphesi durumunda, BT taraması (renal protokol veya kontrastsız spiral CT) veya renal ultrason tercih edilir. Ayrıca gerektiğinde karın röntgeni de istenebilir. Böbrek taşı geçmişi olan ve tekrarlayan hastaların zararlı X ışınlarına maruz kalmamaları için doktorlar genellikle ultrasonu tercih ederler. Kontrastlı veya manyetik rezonans görüntüleme (MRG) ve abdominal / pelvik BT taramaları, böbrek içi ve dışı diğer nedenleri belirlemek veya ayırt etmek için istenebilir. Bu tür çalışmalar, böbreğin travmatik bir olay sonucu zarar görmüş olabileceği durumlarda (örneğin, kaza, delici yaralanma veya darbe) rutin olarak yapılır.

Böbrek ağrısı nasıl geçer?

Böbrek ağrısının tedavisi, ağrının temelinde yatan tıbbi sebeplere bağlıdır. Böbrek enfeksiyonlarına bağlı ağrılar uygun antibiyotiklerle tedavi edilebilir. Aynı zamanda böbrek taşının sebep olduğu renal kolik ağrıları için güçlü, steroid içermeyen anti-enflamatuar ağrı kesiciler reçete edilebilir. Şiddetli ağrılarda, doktor özel reçeteli ağrı kesicileri de önerebilir. Ancak ağrı kesiciler sadece geçici bir çözümdür ve taşın varlığını etkilemez. Taşın düşürülmesi için gereken tedavi, taşın boyutu ve yerine göre değişir. Eğer böbrek taşı üreteri tamamen tıkarsa veya çapı yaklaşık 6 mm veya daha büyükse ürolojik cerrahi gerekebilir. Genellikle böbrek taşlarının retrograd cerrahi tekniklerle çıkarılması hızlı bir iyileşme sağlar (aynı gün veya birkaç gün içinde). Fakat bazı ciddi böbrek hasarları daha kapsamlı cerrahi müdahale gerektirebilir. Bu tür operasyonlar için iyileşme süreci haftalardan aylara kadar değişebilir.

Bilinen böbrek sorunları olan veya böbrek fonksiyonları bozukluğu bulunan hastalar, böbrekler üzerinde olumsuz etkisi olabilecek ağrı kesicilerle tedavi edilmemelidir.

Özellikle böbrek rahatsızlıkları geçmişi olan bireyler, bu durumu tekrar yaşama riski taşıdıklarından doktorun önerilerini takip ederek yaşam tarzlarında bazı değişiklikler yapmalıdır. Genel olarak böbrek sağlığını korumak için yeterli miktarda su içilmeli, tuz tüketimi azaltılmalı, kırmızı ve beyaz et dengeli bir şekilde tüketilmeli, kafein alımı sınırlandırılmalı, aşırı ilaç kullanımından kaçınılmalı, aktif bir yaşam tarzı benimsenmeli ve normal bir vücut kitle indeksi korunmalıdır.