Böbrek Taşı Nedir? Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Son Güncelleme Tarihi : Ağustos 21, 2024
Böbrekler, vücuttaki metabolik atıkların uzaklaştırılması gibi birçok önemli görevi olan boşaltım sisteminin temel organlarıdır. Bu nedenle, böbreklerde meydana gelen en küçük bir sorun, tüm vücudu büyük ölçüde etkileyebilir. Böbrek hastalıklarından biri olan ve sıkça karşılaşılan böbrek taşı hastalığı, dünya genelinde Asya ve Uzak Doğu’da daha az yaygınken, Hindistan, Ortadoğu ve ülkemiz gibi bölgelerde sıkça görülen bir sorundur. Tedavi edilmezse böbrek kaybına neden olabilen bu hastalığın zamanında teşhis edilip tedavi edilmesi son derece önemlidir.
- Böbrek Taşı Nedir?
- Böbrek Taşı Belirtileri Nelerdir?
- Böbrek Taşı Nedenleri
- Böbrek Taşı Çeşitleri
- Böbrek Taşı Teşhisi
- Böbrek Taşı Tedavi Yöntemleri
Böbrek Taşı Nedir?
Böbrek kanallarında genellikle bilinmeyen nedenlere bağlı olarak bazı minerallerin birleşmesiyle oluşan sert yapılar böbrek taşı olarak adlandırılır. Bu hastalık, erkeklerde kadınlara göre 3 kat daha sık görülür. Bir kez meydana geldiğinde, tedavi edilse bile genellikle tekrarlama eğilimindedir. Her yaşta görülebilir, ancak 30’lu yaşlardaki bireylerde daha sık görülür. Böbrek taşları tedavi edilmezse böbrek kanallarının tıkanmasına neden olabilir ve bu da böbrek içinde basınç artışına yol açarak şiddetli ağrı ve organ fonksiyonlarında bozulmalara neden olabilir. Bu nedenle böbrek taşı olan bireyler, ağrıları olmasa bile mutlaka tedavi görmelidirler.
Böbrek Taşı Belirtileri Nelerdir?
Böbrek taşı hastalığının bilinen en yaygın belirtileri şunlardır:
- Şiddetli göğüs, karın ve bel ağrıları
- Bulantı ve kusma
- İdrarda kan görülmesi
Böbrek Taşı Nedenleri
Böbrek taşı oluşumunun kesin nedeni tam olarak bilinmese de, hastalığın gelişme riskini artırabilecek bazı faktörler vardır. Ailesinde böbrek taşı hastalığı öyküsü bulunan bireylerde bu hastalığa yakalanma riski oldukça yüksektir. Yanlış beslenme alışkanlıkları da böbrekte taş oluşma riskini artırabilir. Bunların yanı sıra, böbrek taşı oluşma riskini artırabilecek faktörler şunlar olabilir:
- Obezite
- Tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonları
- Daha önce böbrek taşı problemi yaşamış olmak
- Yetersiz fiziksel aktivite
- Doğumsal böbrek anomalileri
- Böbreklerde başka herhangi bir hastalığın varlığı
- Kronik bağırsak problemleri
- Gut hastalığı
Böbrek Taşı Çeşitleri
Böbrek taşı hastalığının bilinen en yaygın belirtileri şunlardır:
- Şiddetli göğüs, karın ve bel ağrıları
- Bulantı ve kusma
- İdrarda kan görülmesi
Böbrek taşı, oluşturan minerallere göre aşağıdaki çeşitlere ayrılır:
Kalsiyum taşları: Kalsiyum oksalat ve kalsiyum fosfat gibi kalsiyumun çeşitli bileşiklerinin oluşturduğu taşlardır. Tüm böbrek taşı vakalarının yaklaşık %75’i kalsiyum taşlarından oluşmaktadır.
Ürik asit taşları: Genellikle yüksek proteinli diyetle beslenen bireylerde görülen böbrek taşı türüdür.
Sistin taşları: Nadir görülen bir böbrek taşı türü olmakla birlikte genellikle metabolik bozukluklardan kaynaklıdır.
Sitruvit (enfeksiyon) taşları: Genellikle idrar yolu enfeksiyonlarından kaynaklanan bu taş türü, çok hızlı büyümesi nedeniyle kısa sürede ciddi böbrek hasarına yol açabilmektedir.
Böbrek Taşı Teşhisi
Böbrek taşı teşhisinde, farklı laboratuvar testlerinin yanı sıra tıbbi görüntüleme yöntemleri kullanılır. Bu tanı testlerinden bazıları şunlardır:
- Ultrasonografi
- Üreteroskopi
- Röntgen
- Bilgisayarlı tomografi (BT)
- İdrar analizi
Böbrek Taşı Tedavi Yöntemleri
Böbrek taşı rahatsızlığının tedavi süreci, taşın boyutu ve türü gibi faktörlere göre değişkenlik gösterir. Bu hastalığın tedavisinde safra kesesi taşları için de kullanılan bazı yöntemler bulunur. Bazı taşlar ameliyat gerektirmeyebilir ve birtakım ilaçlarla eritilebilirler. Özellikle küçük boyutlu taşlarda doktorun önerdiği ilaç tedavileri, bol su içimi ile birlikte kullanılabilir, böylece taşların idrar yoluyla atılması teşvik edilebilir. Daha büyük taşlar için eskiden açık ameliyatlar uygulanırdı. Ancak gelişen tıp teknolojisi ile bu zorlu iyileşme süreci gerektiren ve hastalığın tekrarlama riskini artıran yöntem, daha yenilikçi uygulamalara bırakmıştır.
Eritilemeyen ve belirli bir boyutun altındaki taşlarda, ESWL (Extracorporeal Shock Wave Lithotripsy) olarak adlandırılan şok dalga litotripsi tedavisi uygulanabilir. Ayrıca idrar yolundan RIRS tedavisi veya üreteroskopi ile taş kırma veya çıkarma işlemleri de gerçekleştirilebilir. Bazı durumlarda ise taşın böbrekten doğrudan çıkarıldığı kapalı böbrek taşı ameliyatı olarak da bilinen nefrolitotomi operasyonu tercih edilebilir. Hangi tedavi yönteminin kullanılacağı, ürolog tarafından yapılacak detaylı bir muayene sonrasında belirlenmelidir.
Tedavi sürecinin yanı sıra, tedavi sonrası dönemde yeni taş oluşumlarını engellemek de önemlidir. Hastanın sahip olduğu taş türünün bilinmesi, beslenme planında bu taşın oluşum riskini artırabilecek yiyeceklerden kaçınılmasını gerektirir. Ayrıca böbrek taşı oluşumunu önlemek için bol su içmeye dikkat edilmelidir. Eğer böbrek taşı sorunu yaşıyorsanız, şiddetli ağrıları beklemeksizin bir sağlık kuruluşuna başvurarak tedavi sürecinizi başlatabilir ve daha ciddi sağlık sorunlarının önüne geçebilirsiniz.