Gastroenteroloji, sindirim sistemi organları ve hastalıklarıyla ilgili olan bilim dalıdır. Sindirim Sistemi denilince, ağızdan anüse kadar uzanan sindirim kanalı ile bununla ilişkili olarak sindirime yardımcı olan organlar ( karaciğer, safra kesesi, pankreas ) akla gelir. Sindirim kanalı ifadesiyle kasdedilen organlar ise (ağız, boğaz hariç), yemek borusu ( özofagus ), mide, ince bağırsak, kalın bağırsak ve anüstür. İnce barsak, sırasıyla duodenum, jejunum ve ileum bölümlerinden oluşur. Kalın barsak ( kolon ) ise çekum, çıkan kolon, transvers kolon, inen kolon, sigmoid kolon ve rektum kısımlarından meydana gelir.
Dalak, esas itibariyle kan ve bağışıklık sistemiyle ilgili olan bir organ olmasına karşılık, anatomik yerleşim yeri ve damarsal ilişkileri nedeniyle sindirim sistemi içinde de değerlendirilir. Bunun dışında, sindirim sistemi organlarını ( pankreas ve duodenumun bir kısmı hariç) çevreleyen periton zarının hastalıkları da gastroenterolojinin ilgi alanı içindedir.
Diğer taraftan, ağız, boğaz, yutak ve tükrük bezleri, doğrudan gastroenterolojik değerlendirmenin dışında olup KBB ve Diş Hekimliği gibi branşların konusunu oluşturur.
Gastroenteroloji uzmanı olan doktorlara Gastroenterolog denir. Ülkemizde bu bölümün eğitimi, tıp fakültesi mezuniyetinden sonra 4 yıllık Dahiliye ihtisası üzerine yapılan 3 yıllık Gastroenteroloji yandal ihtisası şeklindedir.
Gastrointestiral Hastalıklarda Belirti ve Bulguları
Gastroenterolojik rahatsızlıklar toplumda çok sık rastlanır. Bazı yakınmalar, sıkıntılar, şikayetler veya belirtiler, gastroenterolojik hastalıkların varlığını düşündürebilir. Bunları ve ilişkili olabilecekleri hastalıkları kabaca gözden geçirecek olursak:
Gastroenterolojik Hastalıklarda Tanı (Teşhis) Yöntemleri
Gastroenterolojide tanı yöntemleri denilince akla; anamnez almak (hastanın şikayetleri ve bunların ayrıntılarının konuşulması), fiziksel muayene, kan, idrar ve dışkı testleri, endoskopik uygulamalar, radyolojik yöntemler ( ultrason, tomografi, MR, MRCP vb.) gelir. Bunlar içinde endoskopi, şüphesiz ki gastroenteroloji için en spesifik uygulamadır:
GASTROİNTESTİNAL ENDOSKOPİ
Endoskoplar, temas ettiği dokuya zarar vermeyen, bilakis dokuların üzerinde kolaylıkla kayan, çok özel bir madde ile kaplıdırlar. Bu cihazlar, yapıları itibariyle tamamen dezenfekte edilebilmektedirler. Dolayısıyla, her işlemden sonra endoskoplara, özel cihazlarda dezenfeksiyon işlemi uygulanır.
GASTROİNTESTİNAL SİSTEM ENDOSKOPİK UYGULAMALARI:
GASTROSKOPİ ( ÖZOFAGO-GASTRO-DUODENOSKOPİ, ÜST SİNDİRİM SİSTEMİ ENDOSKOPİSİ )
Tanı (teşhis) amaçlı:
Yutma güçlüğü
Ağızdan kan gelmesi veya siyah renkli dışkılama
Bulantı, kusma
Yutma güçlüğü ve/veya ağrılı yutma
Tekrarlayan, inatçı hıçkırık
Midede ve/veya göğüste ekşime, yanma
Mide ve/veya karın ağrısı
Midede ve/veya karında şişkinlik, gaz hissi
Demir veya B12 vitamini eksikliğine bağlı kansızlık
Çölyak Hastalığı ( Gluten Enteropatisi) tanısı
Tedavi (girişim) amaçlı:
Kalın bağırsağın tümü ve geçilebilirse, ince barsak son 10-20 cm.lik bölümünün endoskopik olarak gözlenmesi işlemidir.
Neden yapılır?
Tanı (teşhis) amaçlı:
Kronik (
müzmin) ishal
Kronik ( müzmin) kabızlık
Demir eksikliğine bağlı kansızlığın araştırılması
Karında, izah edilemeyen ya da tedaviye cevap vermeyen ağrı, şişkinlik,
gaz hissi
Makattan taze (kırmızı renkli) kan gelmesi veya dışkı ile karışık kan gelmesi
İltihabi Bağırsak hastalığı ( Ülseratif kolit, Crohn Hastalığı) teşhisi ve
takibinde
Kolon kanseri taraması
Kolon cerrahisi öncesi değerlendirme
Daha önce tanı konulan kanser (veya yüksek derecede displazili polip) takibinde
Tedavi (girişim) amaçlı:
Stent
yerleştirilmesi: Alt sindirim sisteminde darlık bulunduğunda sentetik veya
metal tüplerin (protez, stent) yerleştirilmesi darlığın genişletilmesini
sağlar.
Darlıkların balon veya bujilerle genişletilmesi: Kalın bağırsak veya ince
bağırsağın son kısmındaki bazı darlıklar endoskopun içinden geçirilen özel
aletlerle (balon kateter gibi) genişletilebilir.
Kanama tedavisi: Kanama saptandığında veya kanama riski yüksek olan lezyonların
varlığında (anormal damar gibi) endoskopun içinden geçirilen özel aletlerle
kanamanın durdurulmasına çalışılır.
Polip çıkarılması: Endoskopun içinden geçirilen özel aletlerle (kement gibi)
polipler çıkarılabilir.
Nasıl bir hazırlık gereklidir?
( Kolonoskopi Hazırlığı )
Kolonoskopi sırasında iyi bir inceleme yapılabilmesi için kalın bağırsağın tamamen temizlenmiş olması gerekir. Bu nedenle aşağıda belirtilen ve kolonoskopi öncesinde yapılması gereken işlemleri lütfen dikkatle okuyunuz ve uygulayınız.
Randevu
aldığınız sırada,eğer varsa düzenli olarak kullandığınız ilaçları; diyabet,
tansiyon, bronşit, astım, kalp ilaçları, kan sulandırıcı-pıhtılaşma önleyiciler
(Aspirin, Plavix, Persantine, Ticlid, Coumadin, Lovenox, Heparin, Pradaxa,
Eliquis, Xarelto) vb. doktorunuza bildiriniz.İşlemden 3 gün önce başlayarak
ağır, hazmı zor, kızarmış gıdalar ve posalı yiyecekler (sebze, meyve,
salatalık, domates, zeytin, baklagiller, turşu vb.) yemeyiniz. Sulu ve yumuşak
gıdalar tüketip, bol su ve meyve suyu içmeye başlayınız.
İşlemden önceki gün, en geç saat 13.00’e kadar, serbest olan gıdalardan oluşan
öğle yemeğini yedikten sonra, kesinlikle hiçbir katı gıda almamalı ve gece saat
24.00’e kadar bol miktarda su, açık çay, komposto veya hoşaf suyu, elma suyu ve
üzüm suyu gibi tanesiz-posasız berrak sıvılar içmelisiniz.
İşlemden önceki gün, doktorunuz tarafından reçete edilen (kolonoskopi hazırlığı
için gerekli olan) ilaçları kullanınız. Aşağıda bu ilaçların kullanımı ile
ilgili ayrıntılı bilgi verilmektedir.
İşlemden önceki gece saat 24.00’den sonra herhangi bir şey yemeyiniz ve
içmeyiniz.
İşlemin yapılacağı sabah (eğer varsa) zorunlu olarak almanız gereken
ilaçlarınızı (tansiyon, bronşit, astım, kalp ilaçları gibi) az miktarda suyla
(en fazla bir su bardağı), saat 07.00’den önce alınız.
Diyabet (şeker hst.) ilacı kullanıyorsanız, o sabah almayınız veya insülin
kullanıyorsanız, o sabah uygulamayınız.
Kolonoskopi hazırlığı sırasında (2.5 gün) serbest olan gıdalar
İçecekler: Su, açık çay, bitki çayları, ıhlamur, komposto veya hoşaf suları (tanesiz), posasız meyve suları, soda
Çorbalar: Sade (tanesiz) olarak un, şehriye, yayla, pirinç, et suyu, tavuk suyu, patates çorbası vb.
Unlu gıdalar: Beyaz (kepeksiz) ekmek, sade kek, makarna, erişte
Etler: Haşlama veya ızgara olarak dana, koyun, tavuk, balık
Süt ve süt ürünleri: Süt, yoğurt, peynir, tereyağı, ayran
Tatlılar: Bal, tanesiz reçel, muhallebi, puding, dondurma
Yasak olan gıdalar (3 gün boyunca)
Her tür sebze (çiğ ya da pişmiş) ve salata (domates, salatalık, marul vb.)
Meyveler (taze veya kurutulmuş) ve posalı meyve suları
Kuru baklagiller (kuru fasulye, bakla, nohut, bezelye, mercimek vb.) ve kuruyemişler
Kepekli veya tam buğday ekmek ve kepekli diğer ürünler
Salamura gıdalar, turşu, çok yağlı ve çok salçalı yemekler
1.MÜSHİL UYGULAMASI
Aşağıda belirtilen dört farklı ilaçtan yalnızca bir tanesi kullanılacaktır. Sizin için uygun olan ilacı hekiminiz reçete edecektir.
X-M DİET SOLÜSYON 150 cc
3 adet X-M diet solüsyon (150 cc) isimli ilacı, 2 litre suda karıştırdıktan sonra, işlemden önceki gün akşam saat 17.00’dan itibaren saat 22.00’ye kadar bardak bardak içiniz. Bu ilaç hastaların bir kısmında bulantı yapabilir. Bu nedenle, istenirse, posasız meyve suyu ilave edilebilir. Ayrıca, bulantıyı önlemek için ilacı içmeden bir saat önce bir adet Metpamid tablet veya Emedur draje alınabilir.
GoLYTELY veya ENDOFALK veya PEGDIN Toz
İşlemden önceki gün sabah GoLYTELY bidon içine 4 litre temiz su konulur ve karıştırılır. Ya da 4 litre su içine 8 paket Endofalk toz veya PEGDIN toz konur ve iyice çalkalanarak erimesi sağlanır. Daha sonra bu sıvı karışım buzdolabında akşama kadar soğumaya bırakılır. İşlemden bir gün önce saat 17.00’de başlayarak bu karışımı (her 10-15 dakikada bir tam su bardağı içilecek şekilde) en geç saat 22.00’ye kadar içerek bitirmelisiniz. İlacın tadı hafif tuzludur ve bazen hafif bulantı yapabilir, ancak ilacın tümünün mutlaka içilmesi gerekmektedir. Aksi takdirde bağırsağınız yeterince temizlenmeyecek ve kolonoskopiniz yapılamayacaktır.
Karışımın daha rahat içilebilmesi için içim süresi boyunca sürekli buzdolabında serin tutulması ve yavaş değil, her defasında hızlı içilmesi uygun olacaktır. Hazırlanan karışıma şeker, tatlandırıcı, vb. karıştırılmamalıdır. İlacın uygulanmasından sonra yaklaşık 1 saat içinde ilk bağırsak hareketleri başlar. Yaklaşık 3-4 saat içerisinde de bağırsakların boşalması beklenir. Hazırlık boyunca içtiğiniz bu karışım dışında hiçbir şey yiyip içmeyiniz. Ancak, yukarıda tarif edilen karışımı bitirdikten sonra saat 24.00’e kadar istediğiniz kadar su, açık çay, komposto veya hoşaf suyu, elma suyu ve üzüm suyu gibi tanesiz-posasız berrak sıvılardan içebilirsiniz.
FLEET FOSFO-SODA ORAL SOLÜSYON (45 mL) veya BT ORAL SOLÜSYON (45 mL)
Kolonoskopi yapılacak günden önceki gün saat 18.00’de birinci şişe(45 mL) ilaç içilmeye başlanır ve 30 dakika içinde birinci şişe müshil bitirilir. İlaç içildikten sonra berrak sıvılardan içilmeye başlanır. İlacın tadı çok tuzlu olduğundan ilk şişenin bir su bardağına boşaltılıp üzerine bol soğuk su ve limon (veya meyve suyu) eklenip yarım saat içinde 4-5 yudumda içilmesi kolaylık sağlayacaktır.
Saat 19:00’da ikinci şişe ilaç içilmeye başlanır ve 30 dakika içinde ikinci şişe müshil bitirilir. İlaç içildikten sonra yatana kadar, berrak sıvılardan bol miktarda içilmeye çalışılır. Bu ilacın alınmasını takiben nadiren (tuzlu tadı nedeniyle) refleks kusma olabilmektedir. Bu durumda ilaçtan yeni bir şişe daha alıp tekrar kullanılmalıdır. Bulantıyı önlemek için, ilacı içmeden bir saat önce bir adet Metpamid tablet veya Emedur draje alınabilir.
Eğer, 90 mL. lik şişe alındıysa, saat 19.00 itibariyle içilmeye başlanır. Ardından, yatana kadar bol miktarda berrak sıvılar tüketilir.
CitraFleet Saşe (Toz)
Kolonoskopi yapılacak günden önceki gün (diyetin 3. günü) saat 15.00’de, bir su bardağına 1 poşet (saşe) tozu döküp, 2-3 dakika karıştırın. Yine 2-3 dakika beklettikten sonra tamamını için. İlacı içtikten sonra10 dakika bekleyin. Sonrasındaki 4 saatlik süre içinde, bardak bardak, toplam 1.5-2 litre su veya berrak sıvı tüketin. Saat 20.00’da aynı şekilde 2. poşetiiçin ve yatıncaya kadar yine 1.5-2 litre su veya berrak sıvı tüketmeye çalışın.
Bu süre içerisinde (3. gün, öğle yemeğinden sonra), su ve berrak sıvı dışında başka bir şey almayınız.
TÜP LAVMAN UYGULAMASI (B.T. Enema veya FLEET Enema veya E.S. Enema)
İşlem günü sabahı, yukarıda adı yazılan lavmanı, merkezimizde uygulanmak üzere yanınızda getiriniz. Burada hemşire hanım tarafından uygulanacak ve bağırsak son kısmında kalan birikimler tam temizlendikten sonra işlem yapılacaktır.
İşlem nasıl yapılır?
Merkezimize geldiğinizde, hazırlık için servis odamıza alınacaksınız. Bu işlem için uygun olan ve merkezimizden temin edilen disposable (tek kullanımlık) bir şort giymeniz istenecektir. Görevli hemşire tarafından, yanınızda getirdiğiniz lavman uygulanacaktır. Bu şekilde, kalın bağırsağın son kısmındaki birikimlerin tamamen temizlenmesi sağlanacaktır.
Daha sonra, işlem için endoskopi birimine alınırsınız. Burada yüzeyel anestezi (sedasyon, premedikasyon) altında ağrı ve sıkıntı duymadan kolonoskopi işleminiz yapılacaktır.
İşlem genellikle 20-40 dakika sürer. Ancak tedavi amacıyla yapılan işlemlerde bu süre uzayabilir.
İşlem Sonrası ?
Tamamen uyanana kadar takip-uyandırma odalarımızda gözlem altında tutulursunuz. Tamamen uyansanız da, anestezinin etkisi az da olsa gün boyu devam edeceğinden (kişinin bilinç, anlayış, hafıza, hareket kontrol ve reflekslerini etkileyeceğinden) yalnız başına evinize veya işyerinize dönmenizi uygun bulmamaktayız. Bu nedenle, bir yakınınızla birlikte merkezimizden ayrılmanızı gerekli görüyoruz. Ayrıca, o gün boyunca herhangi bir araç kullanmamanızı, önemli kararlar almamanızı ve herhangi bir nedenle imza atmamanızı önemle tavsiye ediyoruz.
İşlemden bir saat sonra yemek yenilebilir ve varsa ilaçlar alınabilir.
Endoskopi raporu ve CD’sini işlem sonrasında veriyoruz. Eğer biyopsi alınmışsa, onun sonucunu da 4-7 gün içerisinde veriyoruz.
LÜTFEN, RANDEVU SAATİNDEN YARIM SAAT ÖNCE MERKEZİMİZDE OLUNUZ.
Rektosigmoidoskopi, kalın bağırsağın son kısmı olan rektum ve sigmoid kolonun endoskopik olarak gözlenme işlemidir.
Neden yapılır?
Tanı (teşhis) amaçlı:
Kronik (
müzmin) ishal
Makattan taze (kırmızı renkli) kan gelmesi veya dışkı ile karışık kan gelmesi
İltihabi Bağırsak hastalığı ( Ülseratif kolit, Crohn Hastalığı) teşhisi ve
takibinde
Kolo-rektal kanser taraması
Ano-rektal cerrahi öncesi değerlendirme
Daha önce tanı konulan malignite (veya yüksek derecede displazili polip) takibinde
Rektum veya sigmoid kolonu tutan gastrointestinal hastalıklar için biyopsi
alınması
Tedavi (girişim) amaçlı:
Stent
yerleştirilmesi: Alt sindirim sisteminde darlık bulunduğunda sentetik veya
metal tüplerin (protez, stent) yerleştirilmesi darlığın genişletilmesini
sağlar.
Darlıkların balon veya bujilerle genişletilmesi: Kalın bağırsak veya ince
bağırsağın son kısmındaki bazı darlıklar endoskopun içinden geçirilen özel
aletlerle (balon kateter gibi) genişletilebilir.
Kanama tedavisi: Kanama saptandığında veya kanama riski yüksek olan lezyonların
varlığında (anormal damar gibi) endoskopun içinden geçirilen özel aletlerle
kanamanın durdurulmasına çalışılır.
Polip çıkarılması: Endoskopun içinden geçirilen özel aletlerle (kement gibi)
polipler çıkarılabilir.
Rektumdan yabancı cisim çıkarılması.
Dekompresyon tüpü yerleştirilmesi.
Nasıl bir hazırlık gereklidir?
Herhangi bir ön hazırlığa gerek yoktur. İşlem için merkezimize geldiğinizde, görevli hemşire tarafından bir lavman yapılacaktır. Bu şekilde, gözlenecek olan barsağın son kısmının (rektum ve sigmoid bölgesi) temizlenmesi sağlanacaktır.
Önemli bir
hastalığınız ya da ilaç alerjiniz varsa işlemden önce doktorunuza söyleyiniz.
Ayrıca kan sulandırıcı (Aspirin, Plavix, Persantine, Ticlid, Coumadin, Lovenox,
Heparin, Pradaxa, Eliquis, Xarelto gibi) ilaçlar kullanıyorsanız doktorunuzu bu
konuda, daha önceden bilgilendiriniz.
Diyabet (şeker hst.) ilacı kullanıyorsanız, o sabah almayınız veya insülin
kullanıyorsanız, o sabah uygulamayınız.
İşlem nasıl yapılır?
Merkezimize geldiğinizde, hazırlık için servis odamıza alınacaksınız. Bu işlem için uygun olan ve merkezimizden temin edilen disposable (tek kullanımlık) bir şort giymeniz istenecektir. Daha sonra, işlem için endoskopi birimine alınırsınız. Çok kısa ve çoğu zaman ağrısız bir işlem olduğu için, genelde anestezi uygulamasına gerek duyulmaz. Fakat arzu edilirse uygulanabilir.
İşlem genellikle 5-8 dakika sürer. Ancak tedavi amacıyla yapılan işlemlerde bu süre uzayabilir.
İşlem Sonrası ?
Eğer anestezi verilmemişse, işlemden hemen sonra çıkabilir, yemek yiyebilir ve günlük hayatınıza devam edebilirsiniz.
Tamamen uyanana kadar takip-uyandırma odalarımızda gözlem altında tutulursunuz. Tamamen uyansanız da, anestezinin etkisi az da olsa gün boyu devam edeceğinden (kişinin bilinç, anlayış, hafıza, hareket kontrol ve reflekslerini etkileyeceğinden) yalnız başına evinize veya işyerinize dönmenizi uygun bulmamaktayız. Bu nedenle, bir yakınınızla birlikte merkezimizden ayrılmanızı gerekli görüyoruz. Ayrıca, o gün boyunca herhangi bir araç kullanmamanızı, önemli kararlar almamanızı ve herhangi bir nedenle imza atmamanızı önemle tavsiye ediyoruz.
İşlemden bir saat sonra yemek yenilebilir ve varsa ilaçlar alınabilir.
Endoskopi raporu ve CD’sini işlem sonrasında veriyoruz. Eğer biyopsi alınmışsa, onun sonucunu da 4-7 gün içerisinde veriyoruz.
LÜTFEN, RANDEVU SAATİNDEN YARIM SAAT ÖNCE MERKEZİMİZDE OLUNUZ
ERCP ( Endoskopik Retrograd Kolanjiyo Pankreatografi = ERKP)
ERCP, safra yolları ve pankreas kanalı hastalıklarının tanı ve tedavisinde uygulanan bir endoskopik yöntemdir. Günümüzde, MR teknolojisindeki hızlı gelişmeler nedeniyle (MRCP gibi), ERCP, artık tanı amaçlı kullanılmamakta, sadece tedaviye yönelik uygulanmaktadır.
Neden yapılır?
Tedavi (girişim) amaçlı:
Sfinkterotomi:
Ana safra kanalı ile ana pankreatik kanalın açıldığı papilla majör denilen
yerdeki sfinkter görevi yapan kas dokusu, bu kanallara daha etkili bir şekilde
müdahale edebilmek amacıyla, özel kateterler vasıtasıyla kesilip, bu giriş yeri
genişletilebilir.
Safra kanalı ya da pankreas kanalı taşlarının çıkartılması: Sfinkterotomi
işlemi ile genişletilmiş olan giriş yerinden gönderilen balon veya basket
kateterler vasıtasıyla, bu kanallardaki taşlar dışarı alınıp, kanallar temizlenebilir.
Nazo-biliyer veya nazo-pankreatik kateter yerleştirilmesi: Safra kanalları veya
pankreas kanalında bağırsağa akım problemi varsa ve/veya enfeksiyon söz
konusuysa, bir ucu safra kanalı veya pankreas kanalı içinde, diğer ucu ise
burundan çıkartılarak bir torbaya bağlı olan, uzun bir kateter, geçici olarak
yerleştirilebilir.
Stent yerleştirilmesi: Safra kanalları veya pankreas kanalında darlık
bulunduğunda, safra sıvısı veya pankreas sıvısının bağırsağa akım zorluğunda,
sentetik veya metal tüpler (protez, stent) yerleştirilebilir.
Darlıkların balon veya bujilerle genişletilmesi: Safra kanalları veya pankreas
kanalındaki bazı darlıklar endoskopun içinden geçirilen özel aletlerle (balon
kateter, buji kateter gibi) genişletilebilir.
Kist boşaltılması (drenajı): Karaciğer veya pankreasta, farklı nedenlere bağlı
olarak oluşmuş kistler boşaltılabilir, drenajın devamlılığı açısından kateter
veya stent yerleştirilebilir.
Kanama tedavisi: Kanama saptandığında veya kanama riski yüksek olan lezyonların
varlığında (anormal damar gibi) endoskopun içinden geçirilen özel aletlerle
kanamanın durdurulmasına çalışılır.
Nasıl bir hazırlık gereklidir?
Endoskopik inceleme için midenizin tamamen boş olması gereklidir. Bu nedenle işlemden önceki 8 saat içinde herhangi bir şey yiyip içmemiş olmanız gerekir.
Önemli bir hastalığınız ya da ilaç alerjiniz varsa işlemden önce doktorunuza söyleyiniz. Ayrıca kan sulandırıcı (Aspirin, Plavix, Persantine, Ticlid, Coumadin, Lovenox, Heparin, Pradaxa, Eliquis, Xarelto gibi) ilaçlar kullanıyorsanız doktorunuzu bu konuda, daha önceden bilgilendiriniz.
Eğer diabet (şeker) hastası iseniz, işlemden önce insülin kullanmayınız veya şeker hapı almayınız.
İşlem nasıl yapılır?
Boğazınızı uyuşturacak bir sprey sıkıldıktan sonra yüz üstü yatacaksınız. Başınız sağa dönük olacaktır. Ağzınıza plastik bir dişlik takılacaktır. Daha sonra yüzeysel bir anestezi ( sedasyon, premedikasyon) ile uyutulacaksınız. Siz uyurken dişlik arasından gönderilen özel bir endoskopla doğrudan yemek borusuna, oradan da mide ve daha sonra oniki parmak bağırsağına girilecektir. Burada, safra kanalı ve pankreas kanalının bağırsağa açıldığı yerden ( Papilla majör, Ampulla Vateri), safra kanalı ve pankreas kanalına ince kateterler göndermek suretiyle bu bölge hastalıklarının tanı ve tedavisi gerçekleştirilir.
Endoskopik inceleme, nefes almanızı etkileyen bir işlem değildir. Bu nedenle işlem esnasında ağız ve burundan normal nefes almaya devam edersiniz. Yine, bu işlem esnasında herhangi bir ağrı duymazsınız.
İşlem genellikle 30-60 dakika arasında sürer. Ancak bazı durumlarda bu süre uzayabilir.
İşlem Sonrası ?
İşlemden sonra odanıza alınırsınız. Burada en az 1 gün süreyle takip edilirsiniz. Bu takip esnasında sadece damar yoluyla serum ve ilaç verilmekte, klinik ve biyokimyasal durumu (kan değerleri) el verinceye kadar, ağız yoluyla beslenmesi kesilmektedir. Ertesi gün sabah, genel durum ve kan değerlerinin uygun olması durumunda kahvaltı verilmekte, ardından taburcu edilmektedir. Eğer ilave takip ve tedaviyi gerektiren bir durum söz konusuysa, birkaç gün daha hastanede kalmak gerekli olabilir.
Endoskopi raporu ve CD’sini işlem sonrasında veriyoruz. Eğer biyopsi alınmışsa, onun sonucunu da 4-7 gün içerisinde veriyoruz.
OBEZİTE NEDİR
Obezite, insan sağlığının en ciddi ve en yaygın problemlerinden birisi olma konusunda süratle öne doğru çıkmaktadır. Günümüzde, önlenebilir ölümlerin, sigaradan sonra gelen ikinci en önemli nedenidir
Obezite, temel olarak, vücuttaki enerji giriş-çıkışının dengesizliğinden kaynaklanır. Eğer enerji alımı, sarf edilen enerjiden sürekli olarak daha fazla olursa, biriken ekstra enerji, yağ (trigliserit) olarak depo edilir.
Genetik, çevresel, davranışsal, biyolojik etkenler ve hayat tarzı gibi çok sayıda faktör, gıda tüketiminin artışında ve aşırı yeme hastalıklarının gelişiminde önemli rol oynamaktadır. Günümüzde, fazla yağ veya şeker içeren, yoğun enerjili gıdaların tüketimi artarken, hareket gerektirmeyen işlerin çoğalması, ulaşımdaki değişim ve kentleşme nedeniyle fiziksel aktivitede azalma oldu. Bütün bunlar da obezitenin daha kolay gelişimine ve toplumda yaygınlaşmasına neden oldu.
Obezite, çok sayıda hastalık için bilinen bir risk faktörüdür. Bunlar içerisinde, kalp-damar hastalıkları (özellikle koroner kalp hastalığı ve hipertansiyon), Tip 2 diyabet gibi metabolik hastalıklar, kas-iskelet sistemi hastalıkları (özellikle osteoartrit: eklemlerde dejenerasyona yol açan hastalık) ve kanserin bir çok formunu (rahim, meme, yumurtalık, prostat, karaciğer, safra kesesi, böbrek ve bağırsak kanseri)
Ön planda sayabiliriz. Ayrıca felç (inme), uyku-apne sendromu, karaciğer yağlanması, gastro-özofajeal reflü, polikistik over sendromu ve depresyon gibi birçok sağlık sorununun gelişmesine katkıda bulunmakta ve toplumların sağlık bütçeleri üzerinde büyük yük oluşturmaktadır
Obezitenin Yaygınlığı
Dünyada, yetişkin (18 yaş ve üzeri) nüfusta, obezite sıklığı, 1975 yılından 2014 yılına kadar, erkeklerde üç kat, kadınlarda ise iki kat artmıştır.
Dünya Sağlık Örgütü (WHO) 2016 verilerinde, erişkinlerin 1,9 milyarının aşırı kilolu, bunların 650 milyonunun ise obez olduğu bildirilmiştir. Yani kabaca dünyada yetişkin nüfusun yüzde 39’u aşırı kilolu, yüzde 13’ü ise obezdir. Yine 2016 yılında, 5 yaş altı 41 milyon çocuk fazla kilolu veya obez grubunda yer almıştır. Aynı yıl 5-19 yaş grubunda ise 340 milyon kişinin aşırı kilolu olduğu bildirilmiştir.
Amerika Birleşik Devletleri’nde halen erişkinlerin yüzde 65’i ya fazla kilolu veya obezdir. Obez olanların oranı, toplumun üçte birinden fazladır.
Ülkemizde de obezite hızla artmaktadır. Türkiye, Avrupa’da yetişkin obezitesinin en sık görüldüğü ülkedir. Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre, 2016’da kadınların yüzde 39,2’si obez, yüzde 69,3’ü fazla kilolu ve obez grubunda sınıflandırıldı. Erkeklerde ise bu oran sırasıyla yüzde 24,4 ve yüzde 64 olarak gerçekleşti.
Obezitenin Değerlendirilmesi
Obezitenin varlığı, beden kitle indeksi (BKİ)(Body Mass Index=BMI) ile belirlenir ve derecelenir. Bu da, kişinin ağırlığının, boyunun karesine bölünmesiyle ortaya çıkar. Şöyle ki: ağırlık (kg)/ boy2 (m). Beden Kitle İndeksi 30 ve üzerinde olanlar obez olarak kabul edilir.
BKİ’ne göre beden yapıları şu şekilde kategorize edilir:
<18.5: Zayıf, 18.5-24.99: Normal, 25-29.99: Fazla kilolu, 30-34.99: Hafif Obez, 35-39.99: Orta derecede obez, 40-49.99: Morbid (hastalıklı) obez >50: Süper obez
Bir örnek vermek gerekirse; diyelim ki, kişinin ağırlığı 90 kg, boyu 1.65 m.dir. Bu durumda BKİ; 90/1.65X1.65=33.05 bulunur. Bu sonuç da o kişinin obez olarak değerlendirilmesine yol açar.
Obezitenin değerlendirilmesinde kullanılan diğer bir yöntem de bel çevresi ölçümüdür. Bilindiği gibi, obezitede özellikle karın bölgesinde (abdominal bölge), diğer bölgelere göre daha fazla yağ birikimi söz konusudur. Bel çevresi ölçümü, leğen kemiğinin hemen üst hizasından yapılır. Avrupa’da santral obezite için belirlenmiş bel çevresi sınırı erkekler için ≥ 94 cm ve hamile olmayan kadınlar için ≥ 80 cm olarak kabul edilmektedir. Amerikan toplumu için bel çevresinin erkeklerde ≥102 cm, kadınlarda ≥88 cm olması kabul edilmiştir. Türk toplumunda ise, erkeklerde ≥100 cm, kadınlarda ≥90 cm olması abdominal obezite kriteri olarak önerilmiştir.
OBEZİTENİN ENDOSKOPİK TEDAVİSİ
Obezitenin tedavisinde bir çok yöntem söz konusudur.
Maalesef diyet, egzersiz, hayat tarzı değişimi ve ilaç uygulamalarına dayanan geleneksel tedaviler, özellikle de ciddi obez kişilerde çok az yararlı olmaktadır.
Günümüzde, cerrahi yaklaşımlar (obezite cerrahisi=bariatrik cerrahi) en etkili tedavi yöntemidir. Fakat bazı riskler ve komplikasyonlar taşırlar. Ayrıca, obez bireylerin yalnızca yüzde birinin bariatrik tedaviye ulaşabildiği tahmin edilmektedir.
Yukarda bahsedilen bu iki grup yaklaşım tarzının dışında, bir de endoskopik yöntemler mevcuttur. Bu konuda, mide içerisine balon yerleştirme, mideye botoks uygulaması, endoskopik mide küçültülmesi (akordeon yöntemi) gibi yöntemler sayılabilir.
MİDEYE BOTOKS (BOTOX) UYGULAMASI
Botoks (Botulinum toksini), Clostridium Botulinum isimli bakteriden üretilen, protein yapısında bir maddedir. Toksinin, A’dan G’ye kadar isimlendirilen 7 farklı alt tipi mevcuttur. Etkileri birbirine benzerdir. Botulinum toksini, merkezi sinir sistemi ve çevresel sinir sisteminde, sinirsel iletiden sorumlu olan “asetilkolin” isimli maddenin nöromüsküler kavşaktan (sinir-kas birleşim yeri) salınımını ve etkilerini bloke etme özelliğine sahiptir. Bu şekilde, o bölgedeki kasların kasılması zayıflatılmış veya önlenmiş olur.
1970’li yıllarda, ilk defa şaşılık için kullanılmasından bu yana, 40 yılı aşkın bir süredir tıbbi tedavide yaygın olarak uygulanmaktadır. 1990’lı yıllarda ise estetik amaçla kullanılmaya başlanmıştır.
1990’dan sonra, sindirim sistemi kasları üzerinde botoksun etkili olduğu gösterilmiştir. Ardından, sindirim sistemi kaslarında görülen birçok çalışma bozukluğu, özellikle de düz kasların spastik hastalıklarının tedavisi için yeni araştırma ve uygulama alanları ortaya çıkmıştır: Diffüz özefageal spazm (yemek borusunun yaygın spazmı), akalazya (mide girişinin spastik darlığı) , oro-faringeal disfaji (yutak-yemek borusu arasında yutma güçlüğü), anal fissür (makat çatlağı) ve anterior rektosel (kalın bağırsağın dışarı sarkması) gibi hastalıklar, bu uygulamalara örnek gösterilebilir.
2000’li yılların başında, farelerin mide kaslarına botoks uygulamasının iştah azalması ve zayıflamaya yol açtığı gösterilmiştir. Ardından, birçok insan çalışması gerçekleştirilmiştir.
Botoks, midede uygulandığı yerdeki kasların kasılmasını zayıflatarak, mide boşalımını geciktirir. Mide boşalımındaki bu gecikme, iki önemli etkiyle sonuçlanır: erken doyma ve geç acıkma. Bu da, kişinin yeme alışkanlığında değişikliğe yol açarak, kilo vermesinde büyük bir kolaylık sağlar.
Ayrıca, botoks uygulamasının, midenin fundus bölümünden salgılanan ve açlık hissini ortaya çıkaran Ghrelin hormonunun salınımını azalttığı da ileri sürülmüştür.
Birçok çalışma, obez hastalardaki mide kaslarına botoks enjeksiyonunun, kişilerin belirgin ölçülerde kilo vermesinde faydalı olduğunu desteklemiştir. Bu çalışmaların hepsinde, hastaların diyet ve egzersiz programlarına devamı da sağlanmıştır.
Botoks uygulamasından faydalanmayı sınırlayan en önemli özellik, botoksun etkisinin 3-8 ay (ortalama 6 ay) gibi kısa bir sürede kaybolmasıdır. Son zamanlarda, mideye botoks enjeksiyonunun, 6 ayda bir olmak üzere 2’den fazla uygulanmasının, daha yüksek oranda bir zayıflama başarısına yol açtığı bildirilmiştir.
Yapılan çalışmaların sonuçlarında, botoks uygulamasının, nadiren bulantı, çok nadiren de, alerjik reaksiyon, geçici kusma, hafif ishal gibi minimal yan etkilere yol açtığı belirtilmiştir. Uygulanan dozlarda botoks, başka organ veya kaslarda herhangi bir etkiye yol açmadığı ve beyin dolaşımına geçmediği gibi, hayati bir riski de söz konusu değildir.
Hastanemizde, Zayıflatma Amacıyla Mideye Botoks Uygulaması
Hastanemizde, mideye botoks enjeksiyonu, bu konuda tecrübeli gastroenteroloji uzmanımız tarafından gerçekleştirilmektedir. İlk önce, istekli olan hastamızla bir ön görüşme-muayene yapılmakta, hastamızın bu tür bir girişim için uygun olup olmadığı değerlendirilmektedir. Bu uygunluk bağlamında ilk şart, kişinin 18 yaş ve üzerinde olmasıdır. Bunun yanında; hastanın endokrinolojik ve psikiyatrik değerlendirmelerden geçmiş olması, diyet ve/veya egzersiz programlarından fayda görmemiş olması, morbid (aşırı) obez olmaması tercih nedenleri arasındadır.
Uygun bulunan hastamızdan, daha sonraki karşılaştırmalara temel oluşturmak üzere bazı laboratuvar testleri için açlık kanı alınır. Endoskopi ve aynı seansta botoks uygulaması için randevu verilir (Bakınız: Üst GİS Endoskopisi=Özofago-gastro-duodenoskopi). İlgili sayfamızda açıklandığı şekilde, yüzeyel anestezi (sedasyon, uyutma) altında endoskopik işlem yapılır. Tanısal endoskopi ve mideye botoks uygulaması, ortalama 20 dakika sürmektedir. Kişi, uygulama esnasında ve sonrasında işleme dair hiçbir şey hissetmez.
Tanısal endoskopi esnasında, hastada ciddi bir bulguya (gözlenen yerlerde ülser, kanser, şiddetli özofajit, şiddetli gastrit, mide fıtığı, organik veya spastik darlık vb.) rastlanırsa, botoks uygulaması yapılmaz. Hastadan botoks uygulaması ücreti alınmaz, sadece tanısal endoskopi ücreti talep edilir. Uygun tedavi verildikten sonra tekrar değerlendirilir.
Ayrıca, botoks işleminin etkinliğini artırmak (yapılan masraf ile harcanan zaman ve emeğin karşılığını almak, beklentiye ulaşmak) ve bu yolda disipline etmek amacıyla, arzu eden hastalarımızda, diyetisyenlerimizce, 6 ay süreyle bilgilendirme, yönlendirme, takip ve kontrol hizmeti verilmektedir.
Bütün bu işlemlerin;
MİDEYE BOTOKS UYGULAMASINDA ANA BAŞLIKLAR