Bronşektazi nedir? nasıl tedavi edilir?

Son Güncelleme Tarihi : Ağustos 21, 2024

Bronşektazi, bronşların çeşitli nedenlerle kalıcı olarak genişlemesi durumunu ifade eder. Bu durum, akciğerin bir veya daha fazla bölgesinde, tüm lobda veya tüm akciğerde meydana gelebilir. Bronşektazi, bronşiyal enfeksiyonların tekrarlayan alevlenmeleri ile karakterize edilen kronik bir akciğer rahatsızlığıdır.

Bronşektazi nedir?
Bronşektazi neden olur?
Bronşektazi belirtileri nelerdir?    
Bronşektazi tanısı nasıl konur?
Bronşektazi nasıl tedavi edilir?
Bronşektazi hastalığı ile ilgili sık sorulan sorular

Bronşektazi nedir?

Bronşektazi, Latince’de “bronşların genişlemesi” anlamına gelir. Genellikle enfeksiyon veya enflamasyon (iltihabi bir durum) nedeniyle orta büyüklükteki bronş duvarlarının kas ve elastik yapılarının hasar görmesi sonucunda gelişen, geri dönüşü olmayan bir genişlemedir. Bronşektazi, antibiyotiklerin kullanılmasından önce ölümcül olarak kabul ediliyordu; ancak aşı uygulamaları ve tüberkülozun azalmasıyla gerilemiştir. Ancak, gelişmekte olan ülkeler için hala önemli bir konudur. Bronşektazi genellikle sol alt lobda görülür, ardından lingula ve sağ alt lob gelir.

Bronşektazi neden olur?

Bronşektazi vakalarının neredeyse yarısında altta yatan neden belirsizdir. Bu durum hem sonradan ortaya çıkabilir hem de doğuştan olabilir. Tespit edilebilen nedenler arasında ise akciğer enfeksiyonları ön plandadır. Enfeksiyonlar dışında, hava yollarındaki tıkanmalar (obstrüksiyonlar), immünolojik hasar veya akciğer dokusunda oluşan fibrozis de bronşektaziye sebep olabilir. Romatizmal veya bağ doku hastalıkları, Crohn hastalığı ve ülseratif kolit gibi sistemik hastalıklarda bronşektazi görülme olasılığını artırabilir.

Bronşektazi belirtileri nelerdir?   

Bronşektazide en sık rastlanan belirti, kronik ve tekrarlayıcı öksürükle birlikte pürülan nitelikli balgam çıkışıdır (genellikle yeşil-sarı renkte bakteri ve iltihap içeren balgam). Hastaların yarısında balgamla birlikte kan gelmesi (hemoptizi) görülebilir. Sıkça görülen bir durum olduğundan dolayı ateş de eşlik edebilir; bronş spazmı oluşursa nefes darlığı da ortaya çıkabilir. Yaygın bronşektazi durumlarında, nefes darlığı kaçınılmazdır. Bazen göğüs ağrısı da bu tabloya eşlik edebilir. Muayene sırasında, bronşektazi şüphesi uyandıran dinleme bulguları gözlemlenebilir.

Bronşektazi tanısı nasıl konur?

Hastanın hikayesi, fizik muayenedeki dinleme bulguları ve kan/balgam analizleri, bronşektazi şüphesi doğurabilir; ancak bronşektazi tanısının konulması ve yaygınlığının belirlenmesinde en kritik test, yüksek çözünürlüklü bilgisayarlı tomografidir. Akciğer grafisinde bazı bulgular gözlenebilir, ancak tanı için yeterli olmayabilir. Solunum fonksiyon testleri, solunum kapasitesinin değerlendirilmesi için gerekli olabilir.

Bronşektazi nasıl tedavi edilir?

Bronşektazi tedavisinde temel hedef, semptomların kontrol altına alınması ve hastalığın ilerlemesinin engellenmesidir. Sık sık tekrarlayan enfeksiyonların kontrol altına alınması ile bronşlardaki iltihaplanma azaltılabilir. Bakteriler antibiyotiklerle temizlenerek bronşiyal sistemde hijyen sağlanabilir. Uygun olan ve yerel olarak belirgin bronşektazi vakalarında cerrahi müdahale planlanabilir. Bronkoskopi yapılarak bronşlarda tıkanıklık varsa bunun çözüme kavuşturulması gerekir. Enfeksiyonların kontrolünde antibiyotikler kritik öneme sahiptir. Bu ataklar kontrol altına alınırsa, fonksiyon kayıpları ve komplikasyonlar azalır, hastaların yaşam kalitesi önemli ölçüde artar. Yüksek balgam miktarı nedeniyle, balgamın rahatça atılabilmesi için bol su içilmeli ve mukolitik ilaçlar kullanılmalıdır. Solunum fizyoterapisi de bronşektazi tedavisinin bir parçası olmalıdır. Muayene sırasında bronkospazm düşünülüyorsa veya hastanın nefes darlığı varsa bronkodilatör ilaçlar verilebilir. Bronşektazinin nedeni belirlenmişse, nedene yönelik tedavi (örneğin, enzim eksikliğinde replasman tedavisi, immün yetmezlik durumlarında immünglobulin takviyesi) uygulanabilir. Hipoksi uzun süreli oksijen tedavisi gerektiriyorsa, bu konuda değerlendirme yapılmalı, gereken destek sağlanmalı ve kişinin evinde bu imkan sağlanmalıdır. Bronşektazi kalıcı bir hastalıktır ve radikal tedavi, seçilmiş lokalize vakalarda cerrahidir.

Bronşektazi tedavi edilmezse ne olur?    

Bronşektazi, geri dönüşü olmayan ve ilerleyici bir kronik akciğer hastalığıdır. Bu hastalıkta erken teşhis ve doğru tedavi seçenekleri son derece önemlidir. Tedavi edilmediği takdirde sık tekrarlayan enfeksiyon atakları, bronkospazm, solunum yetmezliği gibi sorunlar ortaya çıkar, hastalık ilerler ve komplikasyonlar artar. Hayatı tehdit edebilecek kan tükürmeleri (hemoptizi) görülebilir, tüberküloz dışı mikrobakteriyel enfeksiyon riski artabilir, amiloidoz gelişebilir.

Bronşektazi hastaları nelere dikkat etmelidir?

Bronşektazi hastaları, doktorlarının önerileri doğrultusunda kontrollerini düzenli olarak yaptırmalı ve herhangi bir şikayet durumunda vakit kaybetmeden doktora başvurmalıdır. Tedaviye düzenli olarak devam edilmeli ve pulmoner rehabilitasyon önerileri takip edilmelidir. Yılda bir kez grip aşısı yaptırmak ve önerilen şekilde zatürre (pnömokok) aşısı olmak önemlidir. Tıpkı diğer hastalar gibi, bronşektazi hastaları da sağlıklı bir yaşam tarzını benimsemelidir. Dengeli ve sağlıklı beslenme, düzenli egzersiz yapma ve kaliteli uyku, yaşam kaliteleri için önemlidir. Ayrıca, sigara ve tütün ürünlerinden uzak durulması gerekmektedir.