Bronşit nedir? tedavisi nasıl olur?

Son Güncelleme Tarihi : Ağustos 21, 2024

Bronşit, öksürük, nefes darlığı ve balgam gibi rahatsızlıklara neden olan bir durumdur ve her yaşta ortaya çıkabilir. Akut bronşitin ana nedeni genellikle mikroorganizmalardır; kronik bronşit ise genellikle sigara dumanıyla ilişkilidir. Bronşit tedavisinde ana prensip, hava yollarındaki şişliği azaltmak ve biriken yoğun balgamı yumuşatmak için kullanılan ilaçlardır. Bronşitin zamanında ve uygun şekilde tedavi edilmemesi, hastalığın ilerlemesiyle daha ciddi sonuçlara yol açabilir.

Bronşit nedir?
Bronşit türleri nelerdir?
Bronşit belirtileri nelerdir?
Bronşit nedenleri nelerdir?
Bronşite ne iyi gelir?
Bronşit öksürüğüne ne iyi gelir? Bronşitten korunmak mümkün mü?
Bronşit tanısı nasıl okunulur?
Bronşit tedavisi nasıl olur?
Bronşit ile ilgili sık sorulan sorular 

Bronşit nedir?

Bronşit, akciğerlere hava taşıyan bronşların mikroorganizmalar, sigara kullanımı veya alerjenler nedeniyle oluşan mukus ve hırıltı ile belirginleşen bir iltihaplanma durumudur. Bu iltihaplanma, havayollarının iç kısmında şişme (ödem) ve balgam üretiminde artışa yol açar. Bronşiti olan kişiler genellikle soluk renkli ve yoğun balgam öksürürler. Bronşit türü kişinin yaşına, geçmiş hastalıklarına ve mevsimsel değişikliklere göre farklılık gösterebilir.

Bronşit türleri nelerdir?

Bronşit türleri, akut ve kronik olmak üzere ikiye ayrılır.

Akut bronşit: Genellikle mikroorganizmalara veya alerjik reaksiyonlara maruziyet sonucunda gelişir. Akut bronşitte bronş duvarları şişer ve fazladan mukus üretilir. Bu durumun çoğu zaman virüsler neden olur. Fakat bazen bakteriler de (özellikle kapalı alanlarda veya kalabalık yaşam alanlarında) akut bronşite yol açabilir.

Kronik bronşit: Kronik bronşit genellikle sigara içimi ile ilişkilendirilir, ancak bazı kimyasal maddelere ve mesleki maruziyetlere bağlı olarak da ortaya çıkabilir.

Bronşit belirtileri nelerdir?

Hem akut bronşitte hem de kronik bronşitte, bronşların şişmesi ve mukus artışı nedeniyle en belirgin belirtiler; az miktarda yapışkan ve zor çıkan balgam, öksürük, nefes darlığı ve hırıltılı solunumdur. Ancak, bronşiti tetikleyen faktörlere bağlı olarak, bu belirtilere yüksek ateş, grip benzeri semptomlar, burun tıkanıklığı, baş ağrısı ve boğaz ağrısı gibi ek belirtiler de eşlik edebilir.

Kronik bronşitte ise özellikle fiziksel aktiviteyle artan nefes darlığı ve hırıltılı solunum, yorgunluk hissi ve hatta sık sık zatürre geçirme gibi durumlar ortaya çıkabilir. En az iki yıl boyunca yılda en az üç ay süren balgamlı öksürük de kronik bronşit belirtileri arasında yer alır.

En yaygın bronşit belirtileri şunlardır:

İnatçı öksürük
Boğazda mukus (balgam) birikimi
Ateş yükselmesi
Kilo kaybı ve iştahsızlık
Nefes darlığı ve göğüste hırıltı
Karın ağrısı
Sarı, gri veya yeşil renkli yoğun balgam
Halsizlik ve yorgun hissetme

Bronşit nedenleri nelerdir?

Bronşit, bakteri ve virüslerin bronşlarda balgam üretimini artırarak öksürüğe sebep olduğu bir durumdur. Bunun yanı sıra sigara, astım ve alerjiler de bronşitin nedenleri arasında yer alır.

Akut bronşitin en büyük sebebi mikroorganizmalardır ve genellikle virüsler tarafından oluşur. Virüsler en sık görülen sebeptir, ancak bazen özellikle kapalı ortamlarda veya toplu yaşanılan yerlerde bakteriler de akut bronşite yol açabilir. Ayrıca, ağız açık bir şekilde 12 derecenin altındaki havayı iki saatten uzun süre solumak, irritasyon etkisiyle akut bronşite sebep olabilir. Duyarlı bireylerin alerjenlere maruziyeti de bronşit ataklarına yol açabilir.

Kronik bronşitte ise en yaygın neden sigara dumanıdır. Pasif içicilik de kronik bronşite neden olabilir. Ayrıca hava kirliliği, kimyasal maddeler, duman ve mesleksel maruziyetler hem akut hem de kronik bronşite yol açabilir.

Bronşite ne iyi gelir?

Sigara bırakma, bronşite yol açan alerjenlerin veya kimyasalların ortadan kaldırılması, bol sıvı alımı, kaliteli uyku ve istirahat bronşite karşı iyileşmeyi destekler. Ayrıca, bal, soğan, zerdeçal, zencefil, nane, ıhlamur gibi besinlerle birlikte kullanılan doğal tedavi yöntemlerinden faydalanılabilir.

Bal: Antioksidan özelliklere sahip olan bal, bronşitin sebep olduğu öksürük ve balgam gibi problemleri hafifletmeye yardımcı olur. Balı tek başına tüketebileceğiniz gibi, zencefil veya zerdeçal ile de karıştırabilirsiniz.

Zencefil: Rendelediğiniz zencefili bal ile karıştırdığınızda, bronşitte meydana gelen balgamlı öksürüğü hafifletebilir. Ayrıca zencefili çay olarak da tüketebilirsiniz.

Zerdeçal: Bağışıklık sistemini güçlendiren zerdeçalı toz halinde veya bal, zeytinyağı ile karıştırarak bronşite karşı kullanabilirsiniz. Zerdeçalı süt ile karıştırarak da tüketebilirsiniz.

Soğan: Soğan tüketmek bronşitle baş etmenin yollarından biridir. Antioksidan açısından zengin olan soğan, bronşite iyi gelir.

Ihlamur: Soğuk algınlığı ve gripte kullanılan ıhlamur, bronşite de faydalı olabilir. Öksürüğü hafifleterek rahatlamanıza yardımcı olabilir.

Nane: Nane çayı demleyerek bronşite karşı tüketebilirsiniz. Ayrıca naneli burun banyosu yapmak da bronşların açılmasına yardımcı olabilir.

Buharlaşan merhem: Boğaz ve göğüs bölgesinin rahatlamasını sağlayarak bronşite karşı kullanabileceğiniz buharlaşan merhemler, evde uygulanabilecek yöntemler arasındadır.

Bronşit öksürüğüne ne iyi gelir? Bronşitten korunmak mümkün mü?

Sigara kullanımı bırakılmalı ve sigara dumanından uzak durulmalıdır. İç ve dış ortamdaki hava kirliliğine dikkat edilmelidir. Alerjik reaksiyonları olan bireyler, duyarlı oldukları etkenlere maruz kalmaktan kaçınmalıdır (ev tozu akarları, küf, polen, evcil hayvanlar, duman vb.). İç ortamdaki hava sıcaklığı ve nemine dikkat edilmelidir (oturma odaları ve çalışma odaları için 20-22 derece, yatak odaları için 16-19 derece, banyo ve çocuk odaları için 22-24 derece, mutfak için 18-20 derece ideal sıcaklıktır. İç ortam için ideal nem yüzde 40-60 arasındadır. Nem oranının artması küf ve akarların artışına, nem oranının azalması ise virüs ve bakterilerin çoğalmasına neden olabilir). Özellikle 12 derecenin altındaki havayı ağızdan solumak, solunum yollarında tahrişe neden olabilir. Bu tür havalarda uygun kıyafetlerle korunmalıdır. Bol sıvı alınmalı, istirahat edilmeli, doktorun önerdiği bronş açıcı ve mukus azaltıcı/ yumuşatıcı tedaviler uygun şekilde kullanılmalıdır. Hasta olan bireyler, iç mekânda bulaşmayı engellemek için fazla zaman geçirmemelidir. Bulunulan ortamlar düzenli olarak havalandırılmalıdır. Araç ve iç mekânlardaki klimaların bakımı düzenli aralıklarla yapılmalı ve filtreleri periyodik olarak değiştirilmelidir.

Bronşit tanısı nasıl okunulur?

Bronşit tanısı genellikle hastalık öyküsü ve fiziksel muayeneyle konulur. Hekim, hastaların semptomlarını anlattığında bu belirtileri değerlendirir. Ardından fiziksel bir muayene yapılır. Gerekli durumlarda kan testleri, balgam testleri, solunum testleri, kan gazı analizi, akciğer grafisi veya bilgisayarlı tomografi gibi çeşitli tetkikler istenebilir. Akut bronşit genellikle üst solunum yolu enfeksiyonu sonrasında ortaya çıkar. Bu, hastalık hikayesinde önemli bir ipucu olabilir. Bu süreçte özel tetkikler, hem bronşit tanısının konulmasına hem de bronşit dışında başka hastalıkların değerlendirilmesine yardımcı olur.

Bronşit tedavisi nasıl olur?

Bronşit tedavisinde ana hedef, bronşlardaki şişliği azaltıcı ve artmış koyulaşmış balgamı yumuşatan ilaçların kullanılmasıdır. Bronşitte destekleyici bir tedavi uygulanır. Tedaviye ek olarak, bol sıvı alımı önemlidir ve eğer alerjenler, mesleksel veya kimyasal maruziyetler bronşiti tetikliyorsa, bunlardan kaçınılması veya uzak durulması tedavinin önemli bir parçasını oluşturur. Çoğu zaman akut bronşitte antibiyotik kullanmaya gerek yoktur çünkü genellikle viral kaynaklıdır. Ancak bazı durumlarda bakteriyel bir etken düşünülüyorsa, antibiyotik sadece belirli durumlarda kullanılabilir. Özellikle enfeksiyon belirtisi olmadan tekrarlayan bronşit atakları, alerjik veya alerjik olmayan astımı düşündürmelidir.

Akut bronşit kronik bronşite dönüşür mü?

Eğer hastalığa zamanında müdahale edilmez veya akut bronşite neden olan etken ortadan kaldırılmazsa, akut bronşit kronik bronşite dönüşebilir.

Astım bronşit arasındaki ilişki nasıldır?

Astım, aslında bir tür bronşittir. Astım hastalığında, bronşlarda meydana gelen inflamasyon (yangı) mikrobik kaynaklı değildir. Alerjenlere, çeşitli toz, duman veya kimyasallara maruz kalma sonucunda ortaya çıkabilir.

Bronşit ilaçları nasıl etki eder?

Bronşit, hava yollarının şişmesi ve mukus üretiminin arttığı bir durumdur, bu nedenle kullanılan ilaçlar şişmeyi azaltıcı ve mukusu azaltıcı/yumuşatıcı etki gösterir.

Bronşit bulaşıcı mıdır?

Bronşit, mikroorganizmalar nedeniyle geliştiğinde bulaşıcıdır. Diğer nedenlere bağlı olarak gelişen bronşit ise bulaşıcı değildir. Özellikle virüslere bağlı bronşitin bulaşma riski daha yüksektir.

Bronşit kronik hastalık mıdır?

Akut bronşit uygun şekilde zamanında tedavi edildiğinde kontrol altına alınabilir. Ancak uygun tedavi zamanında uygulanmazsa kronikleşebilir. Astım da bir tür bronşit olan kronik bir hastalıktır.

Kronik bronşit ilerlerse ne olur?

Kronik bronşitin en büyük sebeplerinden biri olan sigara gibi faktörlere maruziyet devam ederse ve zamanında uygun tedavi başlanmazsa, sık akciğer enfeksiyonları (zatürre), KOAH ve hatta solunum yetmezliği gelişebilir.

Bronşit için hava makinesi ile tedavi uygulanabilir mi?

Bazı bronşit türlerinde bronş içindeki ödem (şişme) fazlaysa, başlangıç tedavisinde ilaçların nebülizatör adı verilen cihazlarla verilmesi tercih edilebilir.

Bronşite hangi bölüm bakar?

Bronşit durumunda, yetişkin hastalar genellikle Göğüs Hastalıkları ve Alerji Hastalıkları Bölümü’nde uzman hekimlere başvurur. Eğer hasta 16 yaşından küçükse, çocuklar için Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları veya Çocuk Alerji Bölümü uzmanlarına başvurulabilir.

Bronşit tamamen iyileşir mi?

Akut bronşit, uygun tedaviyle zamanında ele alındığında tamamen iyileşebilir. Kronik bronşit ve astım ise kişiye özel düzenlenmiş düzenli tedavi ile kontrol altına alınabilir.

Bronşit kalıcı hasar bırakır mı?

Eğer zamanında ve uygun tedavi uygulanmaz veya bronşite neden olan maruziyet ortadan kaldırılmazsa, hastalık kalıcı hasar bırakabilir.

Bronşit için ne zaman doktora gidilmeli?

Eğer yaşam kalitesini etkileyen ve gece uykusunu engelleyen belirtiler varsa, bir doktora başvurmak önerilir.

Bronşit hastaları ne yemeli, ne yememeli?

Bronşit hastalarının özel bir beslenme programına ihtiyacı yoktur. Sağlıklı ve dengeli beslenmek yeterli olacaktır.

Hangi yaşlarda ortaya çıkan bronşit tehlikeli olur?

Bronşit ne zaman tehlikeli hale gelir?” sorusu oldukça merak edilen konular arasındadır. Zamanında uygun tedaviye başlanmaz veya maruziyetten uzak durulmazsa, her bronşit tehlikeli olabilir. Ancak özellikle 3 yaşından küçük çocuklar, bağışıklık sistemini baskılayıcı ilaçlar kullananlar ve 65 yaş üstü bireylerde daha büyük tehlikelere yol açabilir.