Buerger hastalığı nedir? tedavi yöntemleri nelerdir?

Buerger hastalığı nedir?
Buerger hastalığı belirtileri nelerdir?
Buerger hastalığı hastalığı nedenleri nelerdir?
Buerger hastalığı tanısı nasıl konulur?
Buerger hastalığı tedavi yöntemleri nelerdir?

Buerger hastalığı, halk arasında ‘budama hastalığı’ olarak da tanınır ve genelde sigara içme alışkanlığı bulunan erkeklerde görülen bir periferik arter hastalığı çeşididir. Bu hastalık, özellikle kollar ve bacaklardaki atardamarların tıkanmasına sebep olur ve kan akışını bozarak, tedavi edilmez ve sigara kullanımı sürdürülürse, dokuların oksijen alamamasına yol açabilir. Bu durum, zamanla ciddi sonuçlara ve hatta uzuvların kesilmesi gereken amputasyon operasyonlarına neden olabilir. Hastalığın ilerlemesini durdurmanın tek yolu sigara kullanımını bırakmaktır. Bu yüzden, sigara içen bireyler, bu hastalıktan korunmak ve mevcut hastalar, durumlarının daha ciddi sağlık problemlerine dönüşmesini engellemek için sigarayı mümkün olan en kısa sürede bırakmalıdır.

Buerger hastalığı nedir?

Buerger hastalığı, kol ve bacaklarda bulunan atardamar ve toplardamarlarda meydana gelen nadir bir durumdur. Tromboangiitis obliterans olarak da bilinen bu hastalıkta, kan damarları iltihaplanır, şişer ve pıhtı oluşumu nedeniyle damarlar tıkanabilir. Bu, zamanla cilt dokusuna zarar vererek ciddi komplikasyonlara, enfeksiyona ve hatta kangrene yol açabilir. Hastalık genellikle ellerde ve ayaklarda başlar, daha sonra kollar, bacaklar ve daha geniş alanlara yayılabilir. Araştırmalar, bu hastalığa sahip bireylerin hemen hemen hepsinin tütün ürünleri kullandığını göstermiştir. Bu sebeple, hastalığın önlenmesi veya tedavisi için tütün ürünlerinin kullanımını durdurmak esastır. Tütün kullanımına devam eden hastalarda uzuv amputasyonu gerekli olabilir ve hastalık tedavi edilmezse daha geniş alanlara yayılarak daha ciddi sağlık sorunlarına ve hatta yaşamı tehdit eden durumlara yol açabilir. Hastalık tüm yaş ve ırk gruplarını etkileyebilir, ancak 40-45 yaş arası Asyalı ve Orta Doğulu erkeklerde daha sık görülme eğilimindedir.

Buerger hastalığı belirtileri nelerdir?

Buerger hastalığında, hemen hemen tüm hastalarda görülen belirli ortak belirtiler bulunur. Çoğunlukla, hastalığın ilk işareti eller ve ayaklardan başlayıp kollara ve bacaklara doğru yayılan ağrılardır. Hastalık ilerledikçe, başlangıçta hafif olan bu ağrılar şiddetlenir. Ağrı, yürüme sırasında topallamaya ve dinlenme anlarında daha yoğun hissedilir. Özellikle stresli dönemlerde veya soğukta, hastalar ağrıyı daha şiddetli yaşayabilir. Ayrıca, el ve ayaklarda çeşitli değişiklikler gözlemlenebilir:

Cildin soluk, kırmızı veya mavi renk alması,
Ciltte incelme veya parlaklık,
Saçlarda seyrelme veya dökülme,
Ellerde ve ayaklarda üşüme, uyuşma ve karıncalanma.
El ve ayak parmaklarında ağrılı ve açık yaralar oluşabilir. Parmaklar soğuduğunda solgunlaşabilir ve derinin altındaki damarlarda şişlikler görülebilir, bu genellikle kan damarlarındaki pıhtıyı işaret eder. Buerger hastalığı, kan damarlarında ciddi sorunlara ve kuvvet kaybına neden olur. Zamanla, hasta bireyler eklemlerini istedikleri gibi hareket ettiremeyebilir ve hareket kısıtlılığı yaşayabilir. Bu hareket kısıtlılığının altında yatan sebep, eklemlerde kan akışının azalmasıdır. Bu aşamada acil tedavi gereklidir ve tedavinin ertelenmesi amputasyona yol açabilir.

Buerger hastalığı hastalığı nedenleri nelerdir?

Buerger hastalığının kesin nedeni tam olarak bilinmese de, tütün kullanımının bu hastalığın tetikleyicisi olduğu kabul edilmektedir. Ancak tütünün hastalığı hangi mekanizmalarla tetiklediği bilimsel olarak netleşmemiştir. Yaygın bir görüş, tütün içindeki kimyasalların kan damarlarının iç yüzeyinde tahrişe ve dolayısıyla şişme, iltihaplanma ve pıhtı oluşumuna neden olduğu yönündedir. Ayrıca, bazı uzmanlar hastalığın genetik faktörlerden kaynaklanabileceğini düüşünmektedir. Diğer bir yaygın inanç ise hastalığın, vücudun bağışıklık sisteminin kendi sağlıklı dokularına yanlışlıkla saldırmasından kaynaklanan otoimmün bir tepki olabileceği yönündedir. Sigara dışında puro, çiğneme tütünü ve nargile kullanımı veya pasif içicilik de hastalığı tetikleyebilir. Günde yarım paketten fazla sigara içen kişilerde hastalığa yakalanma riski daha yüksektir. Buerger hastalığı, sigara kullanımının yaygın olduğu Akdeniz, Orta Doğu ve Asya bölgelerinde daha sık görülmektedir. Kronik diş eti hastalıkları ve iltihapları da bu hastalıkla ilişkilendirilir, ancak kesin nedenleri hala tam olarak anlaşılamamıştır. Hastalığın erkeklerde daha sık görülmesi, erkeklerin kadınlara göre daha fazla sigara içme eğiliminde olmasına bağlanabilir.

Buerger hastalığı tanısı nasıl konulur?

Buerger hastalığını doğrudan belirleyecek özgül bir test henüz mevcut değildir. Bu nedenle doktorlar, Buerger hastalığını teşhis etmek için çeşitli testler yaparlar, amaç diğer olası durumları dışlamaktır. En sık kullanılan testler arasında kan testleri yer alır. Bu testlerde, kandaki belirli maddelerin seviyeleri ölçülerek Buerger hastalığına benzer semptomlar gösteren diğer hastalıkların dışlanması amaçlanır. Skleroderma, lupus gibi otoimmün hastalıklar, kan pıhtılaşma sorunları ve diyabet gibi durumlar kan testleri ile dışlanabilir. Ayrıca, “Allen Testi” adı verilen basit bir dizi test de uygulanır. Bu test sırasında doktor, hastanın eline kan akışını kontrol edebilmek için baskı uygular. Hastanın elinin renginin normale dönme süresi, Buerger hastalığı hakkında fikir verebilir. Anjiyogram, arterlerin durumunu incelemek için kullanılır ve MRI veya BT taraması ile birlikte, damarların üç boyutlu görüntülerini elde etmek mümkündür. Damarların içine yerleştirilen bir kateter ile de damarların durumu gözlemlenebilir. Damar tıkanıklıkları veya anormallikler bu yöntemlerle kolayca tespit edilebilir. Buerger hastalığı tüm uzuvlara aynı anda yayılmayabilir, ancak bu testler, hastalığın erken evrelerinde tanı konulmasında yardımcı olur. Erken teşhis edilen hastalığın tedavi başarısı daha yüksektir.

Buerger hastalığı tedavi yöntemleri nelerdir?

Buerger hastalığının ilerlemesini durdurmanın en etkili yolu sigara ve diğer tütün ürünlerinin kullanımını bırakmaktır. Bu, doğrudan bir tedavi yöntemi olmasa da, hastalığın ilerlemesini yavaşlatarak diğer tedavi yöntemlerinin etkinliğini artırır. Hatta günlük az miktarda sigara içilmesi bile hastalığın ilerlemesine sebep olabilir. Hastalığın tedavisine yönelik diğer yaklaşımlar arasında, kan damarlarını genişleten, kan akışını iyileştiren ve kan pıhtılarını önleyen ilaçların kullanımı yer alır. Kan akışını artırmak için kolların ve bacakların periyodik olarak sıkıştırılması da bir yöntem olabilir. Enfeksiyonun yayılması ve kan akışının durması gibi durumlarda, amputasyon veya duruma bağlı olarak sinir cerrahisi gerekebilir. Amputasyon yapılmadığında ağrılar dayanılmaz hale gelebilir ve kangrenin diğer bölgelere yayılması, daha büyük uzuv kayıplarına yol açabilir. Kan damarlarının genişlemesini sağlayan ve yeni geliştirilen ilaçlar da tedavide kullanılmaya başlanmıştır. Bu ilaçların Buerger hastalığı olan bazı hastalar için faydalı olduğu araştırmalarla gösterilmiştir. Ayrıca, kan damarlarına yerleştirilen ince bir kateter ile kan akışının yeniden sağlanması denenebilir. Endovasküler tedavi adı verilen bir prosedür de mevcuttur, ancak geçmişte çok fazla olumlu sonuç vermediği için tercih edilmemektedir.