Bulimia nervoza hastalığı nedir? Nedenleri nelerdir?

Son Güncelleme Tarihi : Mart 16, 2025

Bulimia nevroza, genellikle kısa bir süre içinde aşırı miktarda yemek yeme ve hemen ardından bu fazla kalorilerden kurtulma düşüncesiyle kendini kusturma, uzun süre yemek yememe ve aşırı egzersiz yapma gibi ciddi bir yeme bozukluğudur. Bu hastalığın belirgin bir özelliği, uzun süreli açlık dönemlerinden sonra ani yeme ataklarının olmasıdır. Bu ataklar sonrasında kişi kendini depresif hissedebilir ve kilo almayı önlemek için dışkı söktürücüler veya idrar söktürücüler gibi ilaçlar kullanabilir. Bulimia nervoza hastaları genellikle ortalama kilolarını korur. Bu durum, bu kişileri anoreksiya nervoza vakalarından ayırt etmeyi daha zor hale getirir.

Bulimia nervoza hastalığı nedir? Nedenleri nelerdir?
Bulimia nervoza hastalığı belirtileri nelerdir?
Bulimia nervoza tanısı nasıl konulur?
Bulimia nervoza hastalığı tedavi yöntemleri nelerdir?
Bulimia nervoza hakkında sık sorulan sorular 

Bulimia nervoza hastalığı nedir? Nedenleri nelerdir?

Bulimia Nervoza, aşırı yeme atakları ve sonrasında kilo alımını engellemeye yönelik telafi edici davranışlarla karakterize edilen bir tür yeme bozukluğudur. Bu telafi edici davranışlar, aşırı yeme ataklarından sonra kilo kontrolüne yönelik bir çaba olarak kullanılır. Bu davranışlar arasında kusma, müshiller veya diüretiklerin kullanımı, açlık tutma, aşırı egzersiz yapma ve bazı ilaçların yasadışı, reçeteli ve/veya ‘reçetesiz’ kilo kontrolü için uygunsuz kullanımı (uygunsuz kullanım, ilacın önerilmediği ve reçete edilmediği bir şekilde kullanımı ifade eder) bulunur. Bulimia nervoza genellikle ergenlik döneminde ve genç kadınlarda ortaya çıkar ve bu popülasyonun yaklaşık %1-2’sini etkiler. Tahminlere göre, bulimia nervoza hastalarının %80’i kadındır, ancak hastalığın erkeklerde görülme sıklığı zamanla artmaktadır. Bulimia Nervoza’nın tek bir nedeni yoktur. Vücut görünümü, aile etkileri, genetik faktörler, geçmiş travmatik deneyimler, nörokimyasal ve gelişimsel faktörlerle ilgili sosyal tutumlar, bulimia nervoza gelişimine katkıda bulunabilir. Araştırmacılar, bu yeme bozukluğunun kişide özgüven eksikliği, vücut görünümüne yönelik memnuniyetsizlik ve bunun sonucunda ortaya çıkabilecek aşırı endişe ile başlayabileceğine inanmaktadır. Bu hastalığın gelişimini tetikleyebilen faktörler şunlardır: depresyon ve anksiyete bozuklukları, travmatik olaylar, aşırı stres, sık yapılan diyet, kültürel faktörler, genetik etmenler (aile bireylerinde görülme) ve hormonlar.

Bulimia nervoza hastalığı belirtileri nelerdir?

Bulimia nervoza hastalığının belirtileri fiziksel, davranışsal ve duygusal olabilir. Aşağıdaki fiziksel ve davranışsal belirtiler genellikle aile üyeleri ve yakın arkadaşları tarafından fark edilebilir. Bunlar:

Egzersiz yapmayı öne çıkarmak, öncelikli faaliyet olmasına rağmen.
Kuru cilt.
Konsantrasyon güçlüğü, uyku problemleri.
Sık tuvalete gitme, duş alma veya müshil/idrar söktürücü kullanma gibi temizlenme belirtileri.
Sıkı bir diyetin ardından aşırı yeme davranışı.
Yorgunluk, gözlerde kızarıklık.
Detoks çayları gibi iştah bastırıcılarını kullanma.
Alınan kalorileri “yakmak” için belirli bir egzersiz miktarı yapma.
Vücut şekli ve ağırlığıyla takıntılı davranışlar (örneğin, tekrar tekrar tartılma, ayna karşısında takıntılı bakma, bel veya bilekleri çimdikleme).
Aşırı konuşmalarla aile ve arkadaşlarıyla diyet, kalori, yiyecek veya kilo hakkında aşırı konuşma.

Duygusal belirtiler, davranışsal belirtilerden daha zor fark edilebilir, ancak genellikle aile üyeleri ve arkadaşlar tarafından fark edilirler:

Aşırı sinirlilik.
Aşırı derecede depresif, suçlu hissetme ve gerçeklikten kopma, özellikle aşırı yeme atakları sonrası.
Sık özeleştiri yapma ihtiyacı.
Kontrolden çıkmış hissetme.
Sürekli onay alma ihtiyacı.

Bulimia nervoza tanısı nasıl konulur?

Bulimia nervoza tanısını doğrudan koyan spesifik bir test veya yöntem yoktur. Doktor, başlangıçta hastanın tıbbi geçmişini alır ve fiziksel bir muayene yapar. Bulimia nervoza şüphesi olan bir hastada, doktor vücut kitle indeksi, kan testleri, hormon seviyeleri gibi değerlendirmeler yapabilir ve gerektiğinde EKG, idrar testleri, karaciğer, böbrek veya tiroid fonksiyonunda olası anormallikleri araştırmak için ek testler isteyebilir. Ayrıca kemik yoğunluğu incelemesi de yapılabilir.

Bulimia nervoza teşhisi için doktor, aşağıdaki gibi detaylı soruları sorarak bilgi edinmeyi hedefler:

Hastanın tekrarlayan aşırı yeme atakları oluyor mu?
Birey, kilo alımını engellemek için uygun olmayan davranışlarda bulunuyor mu? (Müshil, diüretik veya diğer ilaçların kullanımı, aşırı egzersiz gibi)

Bulimia nervoza hastalığı tedavi yöntemleri nelerdir?

Bulimia nervoza tedavi planı, özel uzmanlık alanı yeme bozukluklarının tedavisinde olan terapistler, psikiyatristler ve beslenme uzmanları tarafından oluşturulan ilgili psikoterapiler ve ilaç tedavileriyle şekillendirilebilir. Bilişsel davranışçı terapi (BDT) ve diyalektik davranışçı terapi (DBT) gibi terapiler, hastalara olumsuz duyguları durdurma becerisi kazandırır. Bu terapilerde hastalar, uygun olmayan davranışların fiziksel ve zihinsel sağlık üzerindeki etkilerini öğrenir. Terapistler, bulimia nervoza hastalarına, yeme bozukluklarıyla baş etmelerine yardımcı olacak olumlu deneyimleri nasıl hayatlarına dahil edecekleri konusunda bilgilendirme yaparlar.

BDT ve DBT’de duyguları düzenlemeyi destekleyen bazı beceriler şunlardır:

Olumlu ve olumsuz düşünceleri ve duyguları tanımlama.
Olumsuz duyguları engelleyen tetikleyicileri ve engelleri belirleme.
Gerçekliği nesnel bir şekilde algılama becerisini geliştirme.
Gerçekte temeli olmayan spontane duygular hakkında farkındalığı artırma.
Geçmiş ve mevcut travmaları kabul etme ve rasyonel bir şekilde başa çıkma becerileri.

Bu terapilerin eksikliği, yeme bozuklukları olan kişilerin olumsuz duygularını ve düşüncelerini yenmek için çatışma becerilerini bulmalarını zorlaştırır. BDT ve DBT, yalnızca sıkıntı ve kabul becerilerini öğretmekle kalmaz, aynı zamanda kişilerin yeme bozukluklarının üstesinden gelmesi ve sağlıklı benliklerini keşfetmeleri için kişilerarası etkiliği ve farkındalığı birleştirir.

Bu terapiler, özellikle zor zamanlarda bulimia nervoza ve aşırı yeme bozukluğu hastalarının durumu daha da kötüleştirmeden sıkıntıyla başa çıkma becerilerini öğrenmelerine izin verir. Yeme bozuklukları genellikle çatışmayla etkili bir şekilde başa çıkma eksikliğinden kaynaklanır, bu yüzden bu kişilerin özellikle sıkıntıya tolerans tekniklerinde ustalaşmaları gerekmektedir. Tehlike toleransı, kabul ve BDT ve DBT tarafından desteklenen diğer alternatiflerin kullanımıyla, danışanlar, yeme bozukluklarıyla mücadele etmenin zararlı yollarını değiştirebilirler.

Yeme bozukluğu olan bireylerin, günlük hayatta panik ve korku duygusu uyandıran durumlarla baş etmeyi öğrenmeleri, tedavi programlarının önemli bir parçasıdır. Çoğu durumda, bu kişilere stres ve kaygıyla başa çıkma konusunda gerekli araçlar sağlanmamıştır.

İlaçlar:
Antidepresanlar, psikoterapi ile birlikte kullanıldığında bulimia semptomlarını azaltmaya yardımcı olabilir. Bulimiyi tedavi etmek için FDA tarafından onaylanan tek antidepresan, bir seçici serotonin geri alım inhibitörü olan fluoksetindir.

Beslenme Danışmanlığı:
Bir diyetisyen, hastanın sağlıklı beslenme planı oluşturmasına yardımcı olabilir. Hastalar, aşırı yeme ve telafi döngüsünü kırmak için öğün planlaması, hızılandırma ve günlük kalori alımı gereksinimlerini ayarlamayı öğrenirler.

Bulimia nervoza hastalığı ne tür komplikasyonlara neden olur?

Bulimia nervoza hastaları genellikle yetersiz beslenme, tekrarlayan kusma ve zayıf bir bağışıklık sisteminden kaynaklanan çeşitli tıbbi sorunlarla karşılaşırlar. Fakat işlevsiz kilo kontrol alışkanlıklarındaki değişikliklerle neredeyse tüm komplikasyonlar geri döndürülebilir. Bulimia nervoza potansiyel komplikasyonları şunları içerebilir:

Sık kusmadan kaynaklanan belirtiler: Yanak ve çene çevresinde şişlik, hasarlı dişler ve ağız kokusu gibi.
Sindirim sistemi problemleri: Kronik boğaz ağrısı, hazımsızlık, mide ekşimesi, reflü, iltihaplı veya yemek borusu rüptürü.
Beslenme eksikliğine bağlı tıbbi sorunlar: Dehidrasyon, böbrek yetmezliği gibi.
Sindirim sistemi sorunları: Sık kabızlık, ishal veya yeni gıda intoleransları.
Diğer sağlık sorunları: Başka bir hastalıktan veya sağlık durumundan kaynaklanmayan bayılma veya baş dönmesi.
Kemik sağlığı sorunları: Osteoporoz, kemiklerin kırılganlaşmasına ve kolayca kırılmasına neden olan bir durum.
Ruh sağlığı sorunları: Anksiyete, depresyon, kişilik bozuklukları veya bipolar bozukluk.
Bağımlılık sorunları: Alkol veya madde kullanımı.
Kalp sağlığı problemleri: Düzensiz kalp atışı veya kalp yetmezliği gibi.
Diş ve diş eti problemleri: Diş çürüğü, diş eti hastalıkları.
Psikolojik ve sosyal sorunlar: Olumsuz benlik saygısı, ilişkilerde ve sosyal işlevsellikte sorunlar.

Bulimia nervoza önlenebilir mi?

Bulimia nervoza gelişiminin tam olarak nedeni bilinmediğinden, hastalığın nasıl önlenebileceği konusunu belirtmek zor olabilir. Bununla birlikte, eğitimciler ve ebeveynler, gençlerin medyanın gösterdiği “ideal” vücut tipinin gerçekçi olmayabileceğini, sağlıksız ve hatta güvensiz olabileceğini anlamalarına yardımcı olabilirler.

Bulimia nervoza hamileliği nasıl etkiler?

Bulimia nervoza, hamilelik sürecinde ve hamilelik sırasında sorunlara yol açabilir. Bu hastalık adet düzensizliğine neden olabilir ve bu da hamileliği zorlaştırabilir. Bulimia nervoza aynı zamanda hamilelik sırasında da sorunlara yol açabilir. Bulimia şu riskleri taşıyabilir:

Erken doğum riski
Düşük riski (Gebelik kaybı)
Düşük doğum ağırlıklı bebek
Bebek doğumundan sonra depresyon

Bulimia nervoza tedavisiyle birlikte nelere dikkat edilmelidir?

Tedavi sürecinin yanı sıra, şu konulara dikkat edilmelidir:

Tedavi planına sadık olunmalıdır: Terapi seansları atlanmamalı, diyet programına uyulmalıdır. Bu, tedavi sürecinin başarısı için önemlidir.
Bulimia nervoza hakkında detaylı bilgi edinilmelidir: Bilgi sahibi olmak, tedavi planına bağlı kalmak için motivasyon sağlayabilir.
Sağlıklı ve dengeli beslenmeye özen gösterilmelidir: Uygun vitamin ve mineral takviyeleri konusunda bir diyetisyenle iletişim halinde olunmalıdır.
Sosyal izolasyondan kaçınılmalıdır: Kişi kendisini aile üyelerinden ve arkadaşlarından izole etmemelidir.
Sürekli tartılmaktan kaçınılmalıdır: Hasta, kilosunu sürekli olarak kontrol etmek yerine, tedavi sürecine odaklanmalıdır.
Bilinçli şekilde egzersiz yapılmalıdır: Kişi, kendisi için uygun fiziksel aktiviteleri belirlemeli ve gerektiğinde profesyonel yardım almalıdır.