Çocuklarda Omurga Sağlığı Nedir?

Son Güncelleme Tarihi : Ağustos 21, 2024

İnsan omurgası, omur denilen kemiklerden oluşur ve ön taraftan bakıldığında düz, yandan bakıldığında ise S şeklinde kıvrımlı bir yapıdadır. Anatomik olarak, omurgada bel, sırt ve boyun bölgesinde bulunan 3 doğal eğrilik mevcuttur. Bu fizyolojik eğriliklerin dışında, omurgada herhangi bir kayma veya anormal eğrilik oluşması sağlık sorunlarına yol açabilir. Omurga ile ilgili sağlık problemleri, doğuştan gelen ya da sonradan edinilen sebeplerle ortaya çıkabilir. Doğuştan gelen sorunlar, çocukluk döneminde omurga hastalıklarına neden olabilmektedir. Çocuklarda görülen omurga deformiteleri, başlangıçta duruş ve yürüyüş bozuklukları gibi sorunlara yol açarken, zamanla ilerlediğinde ciddi ve hayatı tehdit eden sağlık problemlerine sebep olabilir.

Çocuklarda Omurga Sağlığı Nedir?

Omurga, vücuttaki taşıyıcı yapı olarak önemli bir rol üstlenir ve sağlığına özen gösterilerek birçok hastalığın önlenmesi mümkündür. Özellikle gelişim çağındaki çocuklarda, yanlış duruş, hatalı oturma alışkanlıkları, aşırı yük taşıma, ani hareketler, yapısal bozukluklar ve travmalar omurga sağlığını olumsuz etkileyebilir. Ağır çantalar taşıyan çocuklar, kitap okurken veya bilgisayar başında yanlış oturma pozisyonları, oyun oynarken yapılan ani hareketler ya da ağır yük kaldırma gibi faktörler omurga sağlığına zarar verebilir. Çocukların omurga sağlığını etkileyen birçok yapısal ve çevresel etmen olduğundan, bu sağlığı koruyacak önlemlerin alınması önemlidir.

Çocuklarda Omurga Sağlığı Nasıl Korunur?

Omurga sağlığını korumak için günlük yaşam tarzı ve kişisel alışkanlıklar büyük önem taşır. Çocukların omurga sağlıklarını korumak için alınabilecek tedbirler şunlardır:

• Ayakta dururken, otururken, kitap okurken ya da oyun oynarken doğru ve dik bir duruş sergilemek.
• Oturulan sandalye ve taşınan çanta gibi eşyaların doğru seçilmesine özen göstermek.
• Çocuğun taşıyabileceği ağırlıkta çanta veya eşyalar kullanmasını sağlamak.
• Sağlıklı beslenmeye dikkat ederek, aşırı kilodan kaçınmak ve böylece omurgaya ekstra yük binmesini önlemek.
• Kas ve bağ dokularını güçlendirmek için düzenli egzersiz yapmak.
• Spor yapmadan önce ısınma hareketleri gerçekleştirmek ve ani hareketlerden kaçınmak.
• Yeterli ve düzenli uyku alarak vücudun dinlenmesini ve kendini yenilemesini sağlamak.
• Çocuğun huzurlu ve stresten uzak bir ortamda büyümesini desteklemek, bu sayede kaslarda gerginlik oluşmasını önlemek.

Çocuklarda Omurga Hastalıkları Nasıl Teşhis Edilir?

Erken teşhis, çocuklardaki omurga hastalıklarının tedavisindeki başarıyı önemli ölçüde artırır. Bu yüzden, gelişim çağındaki çocukların fiziksel gelişimlerinin doğru şekilde ilerlediğinin takip edilmesi ailelerin sorumluluğundadır. Çoğu omurga hastalığı dışarıdan bakıldığında anlaşılabilirken, bazı hafif düzeydeki omurga hasarları sadece ağrı ile kendini göstererek dışarıdan fark edilmeyebilir. Eğer omurga hastalığından şüpheleniliyorsa veya bel ve boyun bölgelerinde ağrı varsa, zamanla geçeceğini umarak beklemek yerine hemen bir doktora başvurmak önemlidir. Doktor, fiziksel muayenenin ardından, omurganın durumunu ve rahatsızlığın şiddetini belirlemek için çeşitli görüntüleme yöntemlerine başvurur. Omurga hastalıklarının teşhisinde sıklıkla kullanılan görüntüleme yöntemleri arasında röntgen ve MR bulunur, ayrıca çeşitli nörolojik testler de yapılabilir.

Çocuklarda Görülen Omurga Hastalıkları Nelerdir?

Çocuklarda görülen omurga hastalıkları genellikle doğuştan gelen yapısal bozukluklardan kaynaklanırken, bazı durumlarda çevresel etkilerle de ortaya çıkabilir. Yaygın çocukluk çağı omurga hastalıklarını şu şekilde özetleyebiliriz:

• Skolyoz: Omurga, önden bakıldığında düz görünmesi gerekirken, skolyozda yanlara doğru eğilme görülür. Çoğunlukla çocukluk veya ergenlik döneminde belirti vermeye başlar. Doğuştan kaynaklanan skolyozlar bazen hafif seyredebilir, ancak ilerleyen yaşlarda ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Skolyoz teşhisi konduktan sonra gerekli önlemlerin alınması önemlidir.
• Kifoz: Omurganın sırt bölümünde bulunan doğal eğriliğin aşırı derecede olması durumunda kifoz meydana gelir. Genellikle yapısal bozukluklar sonucu gelişir ve bazı kemik hastalıkları, omurga kırıkları, omurga enfeksiyonları, omurların hasarı ve Scheuermann hastalığı gibi durumlar kifoza yol açabilir.
• Lordoz: Omurganın bel bölgesindeki doğal eğriliğin fazla içe doğru kıvrılması lordozu oluşturur. Kas ve bağ dokularındaki problemler, güç kaybı, karın kaslarındaki gevşeklik, aşırı kilo gibi faktörler lordozu artırabilir. Doğru tedavi ve egzersizlerle lordozun ilerlemesi engellenebilir.
• Omurga Düzleşmesi: Normalde omurgada üç doğal eğrilik bulunurken, omurga düzleşmesinde bu eğrilikler kaybolur. Boyun veya bel bölgesinde düzleşme görülebilir. Boyun düzleşmesi uzun süre aynı pozisyonda kalmak, boyun fıtığı veya darbe sonucu; bel düzleşmesi ise duruş bozuklukları ve yanlış oturma pozisyonları sonucu oluşabilir.
• Omurga Kırıkları: Spondilolizis adı verilen omurga stres kırıkları, özellikle bel bölgesinde aşırı yüklenme sonucu oluşabilir. Çocukluk ve ergenlik döneminde ağrıya neden olabilirken, ilerleyen yaşlarda belirti göstermeyebilir.
• Omurga Kayması: Spondilolistezis olarak bilinen bu durum, omurlardan birinin öne kaymasıdır. Omurga kırıkları, eklemlerdeki yapısal bozukluklar veya travma sonucu gelişebilir. Spondilolistezisin çeşitli türleri vardır ve bu türler kaymanın sebebine göre isimlendirilir.

Skolyoz Nedir ve Tedavisi Nasıl Yapılır?

Çocuklarda sıkça rastlanan omurga rahatsızlıklarından biri skolyozdur. Skolyoz, normalde düz bir hat şeklinde olması gereken omurganın yanlara doğru eğilmesi ile karakterize edilir. Bu durum, doğuştan gelen yapısal bozukluklar, serebral palsi veya kas distrofisi gibi hastalıklar, omurgada meydana gelen yaralanmalar veya enfeksiyonlar sonucunda ortaya çıkabilir. Eğer skolyoz hafif derecede ise ve herhangi bir belirti oluşturmuyorsa, tedavi yerine hastanın durumunun izlenmesi tercih edilebilir. Çocuğun büyüme ve gelişim sürecinde yapılan düzenli kontrollerle skolyozun ilerleyip ilerlemediği gözlemlenir. Eğer skolyoz ilerleme gösteriyorsa, eğrilik korse kullanımı ile kontrol altına alınmaya çalışılır. Ciddi olarak ilerlemiş skolyoz vakalarında ise cerrahi müdahale gerekebilir.

Çocuklarda Omurga Sağlığını Etkileyen Faktörler Nelerdir?

Omurga sağlığı, hem doğuştan hem de sonradan gelişen çeşitli faktörlerle etkilenebilir. Çocuklarda omurga sağlığını etkileyebilecek faktörler şunlardır:

• Genetik Faktörler: Doğuştan gelen omurga deformiteleri ve genetik yatkınlıklar.
• Ailevi Faktörler: Ailenin çocuğun fiziksel sağlığına gösterdiği ilgi ve sağlık durumunun takibi.
• Çevresel Faktörler: Arkadaş çevresi ve öğretmenlerin etkisi, yaşanan travmalar ve kazalar.
• Bireysel Faktörler: Çocuğun kendi alışkanlıkları, duruş bozuklukları, yanlış oturma şekilleri ve ani hareketler.

Omurga Sağlığını Korumak için Neler Yapılmalıdır?

Çocuklarda duruş bozuklukları ve omurga sorunları oldukça yaygın görülen sağlık problemlerindendir. Bu nedenle, omurga sağlığını korumak adına erken dönemde önlemler almak büyük önem taşır. Çocukların omurga sağlığını korumak için şu önlemler alınabilir:

• Uyurken, özellikle oturur pozisyonda değil, mümkünse sırt üstü yatarak uyumak.
• Otururken, kitap okurken, ders çalışırken veya bilgisayar başında iken dik bir duruş sergilemek.
• Çanta seçiminde dikkatli olmak ve çantanın askılarını, bele aşırı yük binmeyecek şekilde ayarlamak.
• Çantaya eşyaları yerleştirirken ağırlığın dengeli dağılmasına özen göstermek ve bir tarafa aşırı yüklenmemek.
• Çocukların kendi vücut ağırlıklarının yüzde 15’ini geçmeyecek şekilde ağırlık taşımalarını sağlamak.
• Oyun oynarken veya spor yaparken, bel ve boyun bölgesine aşırı yük binmesine neden olacak hareketlerden kaçınmak.