Gastrit Nedir?
Son Güncelleme Tarihi : Ağustos 21, 2024
Gastrit, mide zarının iltihaplanması, tahrişi veya erozyonu sonucu meydana gelen ve karın ağrısı, mide bulantısı, kusma, hazımsızlık gibi belirtilerle kendini gösteren bir mide rahatsızlığıdır. Gastritin türleri arasında akut ve kronik formalar bulunmaktadır. Bu rahatsızlık bazı enfeksiyonlar, ağrı kesicilerin uzun süreli kullanımı, kötü beslenme alışkanlıkları ve aşırı alkol tüketimi gibi etkenlerle tetiklenebilir. Gastritin erken teşhis edilmemesi veya tedavi edilmemesi durumunda, ciddi sağlık sorunlarına yol açabilecek bir risk taşıyabilir. Bu nedenle gastrit belirtileri fark edildiğinde uzman bir doktora danışmak önemlidir.
Gastrit Nedir?
Gastrit Çeşitleri Nelerdir?
Gastrit Neden Olur?
Gastrit Belirtileri Nelerdir?
Gastrite Ne İyi Gelir?
Gastrit Nasıl Teşhis Edilir?
Gastrit Tedavisi Nasıl Yapılır?
Gastrit Hakkında Sık Sorulan Sorular
Gastrit Nedir?
Gastrit, mide zarının zayıflamasına ve tahriş olmasına yol açan bir rahatsızlıktır. Bu durum, mide zarını koruyan ve sindirim sıvılarının mide zarına zarar vermesini engelleyen mukus tabakanın iltihaplanması sonucu ortaya çıkar. Mide zarı, mideyi çeşitli tehlikelere karşı koruyan bir bariyer görevi görür. Ancak enfeksiyonlar, bazı ilaçların uzun süreli kullanımı, yoğun sigara ve alkol tüketimi, sağlıksız beslenme alışkanlıkları gibi etkenler, bu koruyucu zarı zayıflatıp tahriş edebilir.
Gastrit, akut ve kronik olmak üzere iki temel türe ayrılır. Her iki tür de mide ve sırt ağrısı, mide yanması, iştah kaybı, mide bulantısı ve kusma gibi belirtilere neden olabilir. Akut gastrit, ani ve şiddetli bir şekilde ortaya çıkarken, kronik gastrit daha uzun bir süreç içinde gelişir. Kronik gastrit, erken tedavi edilmezse ciddi sağlık sorunlarına zemin hazırlayabilir. Gastrit, diyet değişiklikleri ve yaşam tarzı ayarlamalarıyla tedavi edilebileceği gibi vakaya göre doktor gözetiminde medikal tedavi gerektirebilir.
Gastrit Çeşitleri Nelerdir?
Gastrit, kısa süreli, ani ve şiddetli bir şekilde ortaya çıktığında “akut gastrit” olarak adlandırılırken, uzun süre devam eden durumlara ise “kronik gastrit” denir. Akut gastrit, mide zarındaki şiddetli iltihaplanmaların bir sonucu olarak ani başlayan bir durumdur ve mide ağrısı, mide bulantısı, hazımsızlık, mide şişkinliği, ve mide ekşimesi gibi belirtilerle kendini gösterir.
Kronik gastrit ise uzun süre devam eden bir gastrit türüdür ve belirtileri arasında erken doyma hissi, bulantı, kilo kaybı, ağızda kötü tat, artmış tükürük salgısı yer alır. Kronik gastriti akut gastrit’ten ayıran temel fark, kronik gastritin mide ağrısına yol açmamasıdır. Kronik gastrit, otoimmün, bakteriyel ve C tipi gastrit olmak üzere üçe ayrılır. Otoimmün gastrit, bağışıklık sisteminin mide mukoza hücrelerine saldırması sonucu ortaya çıkar. Bakteriyel gastritte ise sorumlu etken genellikle Helicobacter pylori bakterisidir. C tipi gastrit ise uzun süreli ilaç kullanımı sonucu meydana gelebilir.
Antral gastrit, genellikle mide çıkışının hemen önceki bölgesi olan antrumda meydana gelir. Bu gastrit türü, akut veya kronik formlarda ortaya çıkabilir ve antrum bölgesinin iltihaplanması veya tahrişi olarak kabul edilir. Antral gastritin belirtileri arasında yemek sonrası tokluk veya şişkinlik hissi, iştah kaybı, mide bulantısı ve mide ülseri bulunabilir.
Gastrit Neden Olur?
Gastritin en yaygın nedenlerinden biri, yetersiz el yıkama alışkanlığı sonucu ortaya çıkan Helicobacter pylori adlı bakteri kaynaklı enfeksiyondur. Ayrıca gastrit oluşumunda etkili olan nedenler arasında aşırı mide asidi üretimi, çeşitli enfeksiyonlar, sigara ve alkol tüketimi, kötü beslenme alışkanlıkları ve stres de bulunmaktadır. Hafif gastrit durumları bireysel önlemlerle iyileşebilirken, kronik gastrit vakaları daha yüksek riskler içerebilir. Bu nedenle bir sağlık profesyoneli ile görüşmek önemlidir.
Helicobacter pylori bakterisinin neden olduğu gastrit, ayrıca aşağıdaki faktörlere de bağlı olabilir:
Helicobacter pylori bakterisi kaynaklı enfeksiyon
Ağrı kesicilerin uzun süreli kullanımı
Yoğun alkol ve sigara tüketimi
Düzensiz ve kötü beslenme alışkanlıkları
Kronik safra reflüsü
Gıda zehirlenmeleri
Stres
Yaşlılık
Travmatik yaralanmalar
Geçirilen bazı ameliyatlar
HIV, Crohn hastalığı veya çölyak gibi bazı sağlık sorunları
B12 vitamini eksikliği
Kemoterapi ilaçları veya radyasyon tedavisi
Bu faktörler, gastritin farklı türlerini tetikleyebilir ve tedavi yaklaşımını etkileyebilir.
Gastrit Belirtileri Nelerdir?
Yemek sonrası karnın üst kısmında şiddetli ve yanıcı ağrı veya hazımsızlık hissi, gastritin en yaygın ve erken belirtisi olarak kabul edilir. Diğer yandan sırt ağrısı, mide bulantısı, kusma, şişkinlik, geğirme, iştah kaybı gibi belirtiler de gastritin belirti listesinde yer alır. Genellikle yemek sonrası ortaya çıkan gastrit belirtileri şunlar olabilir:
Mide ve karın ağrısı
Sırt ağrısı
Mide bulantısı ve kusma
Mide yanması
Hazımsızlık
İştah kaybı
Yemek sonrası midede şişkinlik hissi
Geğirme ve hıçkırık
Kilo kaybı
Eğer mide astarında kanama varsa, kusmuk veya dışkıda kan
Sinirsel gastritin belirtileri ise stres ve duygusal sıkıntılardan kaynaklanır. Bu stres durumu mide ağrısı, yanma ve bulantıya yol açabilir. Sinirsel gastritin en yaygın belirtileri şunlardır:
Üst karın bölgesinde, kaburgaların altında ağrı
Mide yanması
Mide bulantısı ve kusma
İştah kaybı
İştahsızlık nedeniyle kilo kaybı
Dışkıda kanama
Gastrite Ne İyi Gelir?
Mide zarının iltihaplanması, yani gastrit, bazı doğal yöntemlerle hafifletilebilir ve belirtiler azaltılabilir. Gastrite iyi gelen yiyecekler ve içecekler, aşağıdaki gibidir:
- Sarımsak Özü: Sarımsak, helicobacter pylori bakterisinin neden olduğu gastrite karşı iyi gelen bir besindir. Çiğ sarımsağı ezilmiş formda tüketebilirsiniz.
- Probiyotik Gıdalar: Yoğurt, kefir ve lahana turşusu gibi probiyotik gıdalar, sindirimi artırıp bağırsak sağlığına katkı sağlar ve gastrit tedavisinde önerilir.
- Taze Meyve ve Sebzeler: Brokoli, elma püresi, havuç, yaban mersini, çilek, fasulye ve yeşil yapraklı sebzeler gibi taze meyve ve sebzeler, gastrite iyi gelir.
- Lif İçeren Besinler: Tam tahıllı gıdalar, sebzeler, baklagiller, fındık ve omega-3 açısından zengin balıklar gibi lif içeren besinler, gastrite karşı faydalıdır.
- Omega-3 Açısından Zengin Balıklar: Somon, sardalya gibi omega-3 yağ asitleri açısından zengin balıklar, gastrit semptomlarını hafifletebilir.
- Zencefil ve Zerdeçal: Zencefil ve zerdeçal, gastrite bağlı mide tahrişini ve iltihaplanmayı azaltabilir. Aynı zamanda antibakteriyel özelliklere sahiptirler.
- Meyan Kökü veya Rezene: Meyan kökü, mideyi rahatlatıcı etkilere sahip bir bileşik içerir ve gastrite iyi gelebilir. Rezene çayının da gastrite karşı rahatlatıcı etkileri olduğu gözlemlenmiştir.
- Düşük Posalı Sebze Suları: Asit içeriği düşük sebze suları, gastrite karşı çözüm olabilir. Havuç, kabak, salatalık, patates, brokoli, kuşkonmaz gibi sebzeleri içeren sular bu amaçla kullanılabilir.
- Kafeinsiz, Gazsız İçecekler ve Çaylar: Kafeinsiz içecekler, kızılcık suyu, elma sirkesi, pancar suyu, papatya çayı ve yeşil çay, gastritin neden olduğu rahatsızlıkları hafifletebilir.
- Esansiyel Yağlar: Nane, zencefil, karanfil gibi esansiyel yağlar, gastrit tedavisinde doktor tavsiyesiyle kullanılabilir.
Gastritin daha da kötüleşmemesi için aşağıdakilerden kaçınılmalıdır:
**- Kızartılmış Yiyecekler
Baharatlar
Kafeinli İçecekler (Kahve)
Sigara ve Alkol
Süt ve Süt Ürünleri
Yüksek Asitli Domates
İşlenmiş ve Paketli Gıdalar
Bu önerilere uyarak gastrit belirtilerini hafifletebilir ve rahatlayabilirsiniz. Ancak şiddetli gastrit durumlarında doktora danışmanız önemlidir.
Gastrit Nasıl Teşhis Edilir?
Gastroenteroloji uzmanları, hastaların sağlık öykülerini detaylı bir şekilde dinlerler. Hastanın yeme ve içme alışkanlıkları, sigara ya da alkol tüketimi, tıbbi geçmişi, kullandığı ilaçlar ve şikayetleri özenle gözden geçirilir. Daha sonra fiziksel muayeneye geçilir. Fiziksel muayene sırasında, hastanın karın ve mide bölgesinde dokunmaya hassas olup olmadığı dikkatlice incelenir ve kesin bir teşhis koymak amacıyla endoskopi yöntemi kullanılır. Endoskopi, hastanın ağzından girilen, ucunda bir ışıklı kamera bulunan bir tüp şeklindeki bir cihazla midesine ulaşmayı sağlar. Endoskopi sırasında mideden doku örnekleri alınabilir.
Ayrıca, vücuttaki iltihapları ve patojenleri belirlemek için bazı kan testleri istenebilir. Dışkı tetkikleri de kullanılarak gastrit teşhisi kesinleştirilebilir. Bu yöntemler, hastaların gastrit durumlarını doğru bir şekilde değerlendirmek ve uygun tedaviyi belirlemek için önemlidir.
Gastrit Tedavisi Nasıl Yapılır?
Gastrit tedavisi, öncelikle altta yatan nedenin tespit edilmesi ve buna göre bir tedavi yaklaşımının benimsenmesi gerektiği bir süreçtir. Gastrit hastalığının etkili bir şekilde tedavi edilebilmesi için bireyin yaşam tarzı değişiklikleri yapması, önerilen diyeti uygulaması ve gerekli ilaç tedavisini alması önemlidir.
Gastrit tedavisinde kullanılan yöntemler şunlardır:
Bakteriyel enfeksiyonları önlemek için antibiyotik ilaçlar kullanılabilir.
Mide asidi üretimini engelleyen ilaçlar gastritin semptomlarını hafifletmede etkili olabilir.
Gastrite neden olan ağrı kesicilerin kullanımının kesilmesi gerekebilir.
Diyet programında değişiklikler yapılmalıdır. Örneğin, daha küçük öğünler halinde yavaş ve düzenli yemek yemek, kızarmış gıdaları, baharatları ve yüksek asit içeren yiyecekleri tüketmemek önemlidir.
Sigara ve alkol tüketiminin bırakılması, gastritin iyileşme sürecine katkı sağlar.
Strese bağlı gastriti yönetmek ve ruh sağlığını iyileştirmek de tedavinin bir parçası olabilir.
Gastrit tedavisi, hastanın belirtilerine, gastritin türüne ve şiddetine bağlı olarak kişiye özgü olarak belirlenir. Bu nedenle doktor gözetiminde uygulanan bir tedavi planı gereklidir. Tedaviye uyum sağlayarak, yaşam tarzı değişikliklerini kabul ederek ve önerilen ilaçları düzenli olarak kullanarak gastrit tedavisinde başarı sağlanabilir.
Gastrit Hakkında Sık Sorulan Sorular
Gastrit tehlikeli mi?
Gastrit aniden gelişebileceği gibi zamanla yavaşça belirtilerini gösterebilir. Bu tür durumlar gastritin mide kanseri riskini artırabileceği anlamına gelir. Ancak pek çok insan için gastrit ciddi bir sorun olmayabilir ve uygun tedavi ile hızla iyileşebilir.
Gastrit kendi kendine geçer mi?
Gastrit genellikle kendi kendine geçebilir. Ancak semptomlar bir haftadan daha uzun sürerse, katranlı kusma veya ateş gibi belirtiler görülüyorsa, kesinlikle bir doktora başvurmak önemlidir.
Maden suyu gastrite iyi gelir mi?
Maden suyunun mideyi rahatlattığı bilinmektedir. Özellikle ana öğünlerden sonra içilen maden suyu, gastrit oluşumunu azaltabilir ve gastrit kaynaklı rahatsızlıkları yarıya indirmeye yardımcı olabilir.
Gastriti olanlar ne yemeli?
Gastriti olan kişiler için sağlıklı beslenme çok önemlidir. Bu kişiler taze meyve-sebzeler, lifli gıdalar, tam tahıllı besinler, yoğurt ve kefir gibi probiyotik gıdalar, balık-tavuk gibi hafif protein kaynakları ve kafeinsiz, gazsız içecekler tüketebilirler. Bu besinler gastrit semptomlarını hafifletebilir ve mide sağlığını destekleyebilir.
Gastrit kilo kaybı yapar mı?
Gastriti olan kişiler, mide bulantısı, kusma ve iştah kaybı gibi semptomlar yaşadıklarından dolayı vücut ağırlığında kayıplar yaşayabilirler. Bu belirtiler gastritin etkisiyle kişinin kilo kaybetmesine neden olabilir.
Gastrit psikolojik mi?
Yoğun stres altında yaşayan kişilerde gastrit riski artabilir. Bununla birlikte, semptomlar ve gastritin ciddiyeti dikkate alındığında, altında yatan neden sadece stres olmayabilir.