Gastroşizis nedir?

Son Güncelleme Tarihi : Ağustos 21, 2024

Gastroşizis, doğuştan gelen bir anormalliktir. Bu durumda bebeklerin, bağırsakları veya mide gibi organları karın boşluğunun dışında bulunur. Gastroşizis teşhis edildiğinde, anne karnındaki bebek için çok disiplinli bir tedavi süreci gereklidir.

Gastroşizis nedir?
Gastroşizis belirtileri nelerdir?
Gastroşizis nedenleri nelerdir? Gastroşizis neden olur?
Gastroşizis teşhisi nasıl konulmaktadır? Gastroşizis nasıl teşhis edilir?
Gastroşizis tedavisi nasıl yapılır? Gastroşizis nasıl tedavi edilir?
Gastroşizis hakkında sık sorulan sorular

Gastroşizis nedir?

Gastroşizis, doğumsal bir kusur durumudur. Bu durumda bebek, bağırsakları veya bazen diğer bazı organları karnının dışındaki bir delikten dışarı çıkar. Bebek, anne karnında bir kordon aracılığıyla anneye bağlıdır. Bebeğin kordonunun bulunduğu kısmın hemen yan tarafında, karnın içinde bulunması gereken bağırsakların veya nadiren midenin karnın dışına çıkması durumuna “gastroşizis” adı verilir. Bu delik büyük veya küçük olabilir. Gastroşizis, gebelik sırasında genellikle erken dönemlerde teşhis edilir. Bu delik genellikle göbek deliğinin sağ tarafında bulunur. Bu durumda bağırsaklar koruyucu bir zarla kaplanmadığı ve amniyotik sıvıya maruz kaldığı için tahriş olabilir. Bu, bağırsakların şişmesine neden olabilir. Nadiren de olsa, bağırsaklar, mide veya ürogenital yapılar amniyon sıvısı içinde serbest bir şekilde kalabilir.

Gastroşizis belirtileri nelerdir?

Gastroşizis, genellikle anne adaylarına yapılan rutin ultrason muayeneleri sırasında tespit edilir. Gebelik sırasında gastroşizin belirtileri anne adayı tarafından hissedilmez. Ancak ultrason muayenesi sırasında bebeğin midenin ve bağırsaklarının görüntüsü alınabilir. Ayrıca bağırsakların şişmiş olduğu da tespit edilebilir. Bu durumun yanı sıra amniyon sıvısının normalden fazla olduğu gözlemlenebilir.

Gastroşizis nedenleri nelerdir? Gastroşizis neden olur?

Gastroşizisin kesin nedenleri genellikle tam olarak bilinmemektedir. Gastroşizin olası nedenleri, büyük olasılıkla annenin çevresel etkilerden, beslenmesinden veya hamilelik sırasında kullandığı bazı ilaçlardan veya genetik faktörlerden kaynaklanabileceği tahmin edilmektedir. Araştırmalar, çok genç yaşta gebe kalmak, alkol ve sigara kullanmak, genitoüriner enfeksiyonlar gibi faktörlerin gastroşizin nedenleri arasında olabileceğini göstermektedir. Ayrıca bebekte sağ göbek damarlarının gelişmemesi veya damar yetersizliği gibi nedenler de göz önüne alınabilir.

Gastroşizis teşhisi nasıl konulmaktadır? Gastroşizis nasıl teşhis edilir?

Gastroşizis, hamilelik sırasında veya doğum sonrasında teşhis edilebilir. Hamilelik döneminde, doğumsal anomalileri ve diğer sağlık sorunlarını değerlendirmek için tarama testleri mevcuttur. Gastroşizis, kan veya serum tarama testlerinde anormal sonuçlara neden olabilir veya ultrason muayenesi sırasında tespit edilebilir. Alfa-fetoprotein gibi kan testleri, 18 ila 22 hafta arasında normalden yüksek seviyelerde bulunuyorsa gastroşizis şüphesi uyandırabilir. Ayrıca bir jinekolog veya doğum uzmanı, MR gibi görüntüleme testlerini de isteyebilir. Bu durum genellikle gebeliğin ilk trimesterinde teşhis edilebilir, yani yaklaşık olarak gebeliğin 18 ila 22 haftası arasında ultrason muayenesi ile teşhis edilebilir. Erken teşhis önemlidir ve doğum planı buna göre ayarlanmalıdır. Gastroşizis vakalarında bir dizi uzman, yani jinekolog veya doğum uzmanı, perinatoloji uzmanı, çocuk cerrahisi uzmanı, çocuk üroloji uzmanı, çocuk gastroenteroloji uzmanı, pediatri uzmanı ve yenidoğan uzmanı, multidisipliner bir yaklaşımla işbirliği yapmalıdır.

Gastroşizis tedavisi nasıl yapılır? Gastroşizis nasıl tedavi edilir?

Yeni doğmuş bir bebekte gastroşizis teşhisi konduğunda, genellikle kısa bir süre içinde ameliyat gereklidir. Bu ameliyat, bebeğin karın organlarını vücuduna yerleştirmeyi ve eksik olan kısmı onarmayı içerir. Ameliyat sonrasında bile, gastroşizisli bebekler sıklıkla emme, yeme, yiyeceklerin sindirimi ve besinlerin emilimi gibi sorunlar yaşayabilirler. Gastroşizis kusuru ne kadar büyükse (örneğin, birçok organ karın dışında ise), tamirat aşamalı olarak yapılabilir. Karın duvarının üzerini kaplayan özel bir malzeme ile açıkta bulunan organlar yavaşça geri yerleştirilir ve bu açıklık kapatılır. Organların tamamen yerine konmasının ardından, bebekler genellikle beslenmeyi kolaylaştırmak, enfeksiyon riskini azaltmak ve vücut sıcaklıklarını kontrol etmek için başka tedavilere de ihtiyaç duyarlar. Karın kaslarının kapatılması gerekebileceği durumlar da olabilir.

Tüm bağırsaklar karın içine yerleştirildiğinde, bir çocuk cerrahisi uzmanı karın duvarını nasıl kapatacağınızı değerlendirecektir. Küçük bir kusuru olan bebeklerde özel bir pansuman kullanarak “dikişsiz kapatma” yapılabilir. Daha büyük kusurlara sahip bebeklerde, cerrahlar karın duvarını ameliyathanede kapatmayı tercih edebilirler. Bu durumda karındaki açıklık cerrahi dikişlerle kapatılır.

Gastroşizis ameliyatından sonra, bebekler genellikle bir süre solunum cihazına ihtiyaç duyabilir. Gastroşizis onarımından sonra, yerleştirilen organların iyileşmesi ve normal fonksiyonlarına dönmesi zaman alır. Bu nedenle, ilk besleme işlemi intravenöz (IV) bir hat aracılığıyla gerçekleştirilir. Bağırsak fonksiyonları normale döndüğünde, IV beslemeleri devam ederken, oral veya NG tüpü yoluyla beslemeye yavaşça başlanır. Anne sütünün sağlanması ve saklanması önemlidir, çünkü anne sütü bu tür durumlarda oldukça faydalıdır. Oral beslenme aşamalı olarak artırılır, ancak bu süreç sabır gerektirir. Gastroşizis onarımı geçirmiş bebekler, organları dinlendirmek amacıyla oral beslenmeyi geciktirmek veya ek cerrahi müdahalelere ihtiyaç duyabilirler. Bebeğiniz, oral, NG tüpü veya bir kombinasyonu ne olursa olsun, yeterli kilo alımıyla tam beslemeleri tolere edebildiğinde, taburcu edilmeye hazır demektir. Evde bakımı için özel beslenme ve bakım teknikleri konusunda eğitim alacaksınız.

Gastroşizis hakkında sık sorulan sorular

Gastroşizis ameliyatı sonrası nelere dikkat edilmeli?

Ameliyat sonrası, organların düzgün bir şekilde işlev görmesi sağlanmalıdır. Bebekler, ağız yoluyla beslenmek yerine destekleyici beslenme yöntemleri gerekebilir. Ek olarak, enfeksiyon riskini azaltmak için önlemler alınmalıdır. Bu dönemde bebekler yoğun bakım ünitesinde özenli bir bakım almalıdır ve mutlaka bir doktor gözetiminde olmalıdır.

Gastroşizis ameliyatları sonrasında oluşabilecek komplikasyonlar nelerdir?

Gastroşizis, cerrahi operasyon sonrası komplikasyonlarla ilişkilendirilebilir. Bu komplikasyonlar arasında solunum yetmezliği, sepsis, uzamış ileus (bağırsak tıkanması), volvulus (bağırsak dönmesi), dolaşım yetmezliği, enterik fistüller (bağırsak delikleri), böbrek veya karaciğerin anormal konumu, organ zedelenmeleri ve fıtıklar bulunabilir. Gastroşizis ameliyatlarının başarı oranı genellikle yüksektir, ancak nadiren de olsa bu duruma eşlik eden bazı genetik hastalıklar hayatta kalma şansını etkileyebilir. Bu nedenle, gastroşizis ameliyatlarının, bebek yoğun bakım ünitesi ve uzman çocuk cerrahi ekibinin bulunduğu özel hastanelerde gerçekleştirilmesi son derece önemlidir.

Gastroşizis ve omfalosel arasındaki fark nedir?

Omfalosel ve gastroşizis sıklıkla bir arada anılsalar da, aslında farklı doğumsal hastalıklardır. Omfalosel durumunda bebeklerin organları, bir kese içinde bulunur. Bu hastalığa sahip bebeklerde ek başka sağlık sorunları görülebilir. Ayrıca omfalosel durumunda, karın içindeki tüm organlar dışarıda olabilir. Gastroşizis ise genellikle ince bağırsağın dışarıda bulunduğu bir durumu ifade eder ve bu hastalık gastroşiziste göre daha sık zedelenmelere yol açabilir. Her iki durum da doğum öncesi dönemde anne karnında teşhis edilir. İki hastalık da tedavi edilmezse ciddi sağlık riskleri taşır. Ancak her iki durum da cerrahi müdahale ile tedavi edilebilir. Tedavi süreçleri de bu iki hastalık için benzerlikler gösterir.

Gastroşizis tedavi edilmezse ne olur?

Gastroşizis, tedavi edilmesi gereken bir hastalıktır ve özenle yönetilmesi gerekir. En ufak bir aksama veya tedavi ihmal durumu, bebeğin hayatını riske atabilir.

Gastroşizisin yan etkileri nelerdir?

Gastroşizis ile doğan bebekler, hayatları boyunca bazı sağlık sorunlarıyla karşılaşabilirler. Erken doğum, bağırsak tıkanıklığı ve kısa bağırsak sendromu gibi sorunlar, gastroşizisin olası yan etkilerindendir.

Gastroşizis ameliyatı sonrası bebek ne zaman eve çıkar?

Bebeğin durumuna bağlı olarak, bebek doğumdan sonraki iki haftadan birkaç aya kadar doktor gözetiminde yenidoğan yoğun bakım ünitesinde kalabilir. Hastanede kalış süresi, iyileşme süreci ve beslenme durumuna bağlı olarak değişebilir. Gastroşizis hastalarının bakımında hemşirelerin önemli bir rolü vardır.

Gastroşizisin önlenmesi için ne yapılabilir?

Hamilelik sürecinde sigara veya alkol tüketmemek, doktora danışmadan ilaç kullanmamak ve dengeli beslenmek son derece önemlidir.

Gastroşizis için hangi doktora gidilir?

Hamilelik boyunca anneler, her ay düzenli jinekolojik muayeneler yaptırmalıdır. Bu kontroller için donanımlı ve uzman bir sağlık kuruluşu tercih edilmelidir. Doğum anında, bir çocuk cerrahisi uzmanının da hazır bulunması önemlidir.

Gastroşizis ile normal doğum yapılabilir mi?

Gastroşizis sorunu bulunan bebekler için planlanmış bir sezaryen doğumu tercih edilmelidir. Doğum anında bir çocuk cerrahisi uzmanı ve yenidoğan uzmanı da bulunmalıdır.

Gastroşizis ile doğan bebeklerde gelişim nasıl olur?

Bu bebekler genellikle normal bebeklere göre daha küçük olabilirler ve gelişimleri biraz daha uzun sürebilir. Beslenme ve enfeksiyonla ilgili sorunlar yaşama olasılıkları yüksektir. Ancak uzmanlar tarafından kapsamlı bir hastanede uygulanan tedavi ile bu bebekler de normal ve sağlıklı bir yaşam sürdürebilirler.

Gastroşizis için alternatif bir tedavi var mı?

Gastroşizis tedavisinde temel yaklaşım doğum sonrası gerçekleştirilen cerrahi müdahaledir. Gastroşizisli bir çocuğun tedavi planı, çocuğun spesifik durumuna göre bir çocuk genel cerrahi uzmanı tarafından belirlenir.

Genel olarak, gastroşizisli çocukların tedavi sonrası genel durumu olumlu yönde ilerler. Araştırmalar, bağırsaklarında ciddi hasar oluşmayan basit gastroşizisli çocukların, genellikle hastanede bir ila iki ay arasında kaldıklarını ve tedavi sonrası birkaç hafta içinde normal beslenmeye başladıklarını göstermektedir. Ancak bazı çocuklar, uygun kiloya ve boyuta ulaşabilmek için yaşlarına bağlı olarak Total Parenteral Beslenme (TPN) tedavisine daha uzun süre ihtiyaç duyabilirler.

Gastroşizis onarımı geçiren çocuklar, ilk birkaç yıl boyunca yaşıtlarından daha küçük görünebilirler. Ancak genellikle zamanla büyümelerini sürdürürler. Bu süreçte, gastroşizis onarımı sonrası karın duvarı normalden daha az kaslı olduğundan, bazı çocuklarda yıllar sonra fıtık gelişebilir. Karnında herhangi bir şişlik fark eden aileler, bu durumu doktorlarıyla görüşmelidirler.

Gastroşizis komplikasyonları nasıl tedavi edilir?

Bebeklerin vücudunun dışında bulunan bazı organları olduğu için, gastroşizisli bebekler sıvı kaybına ve düşük vücut sıcaklığına karşı hassas olabilirler. Bu nedenle, gastroşizisli bebeklerin tedavisinde şunlar gerekebilir:

Antibiyotikler: Bebeğin enfeksiyon riskini azaltmak için antibiyotik tedavisi uygulanabilir.

NG Tüpü: Midenin boş tutulması ve beslenmenin sağlanması için nazogastrik (NG) tüp kullanılabilir.

Bakım: Bebeğin vücut sıcaklığının dengelemesi ve enfeksiyon riskinin azaltılması için özenli bakım gerekebilir.

Damar Yoluyla Besin ve Sıvılar: Dehidrasyonun önlenmesi ve beslenmenin desteklenmesi amacıyla damar yoluyla besin ve sıvı takviyeleri verilebilir.

Oksijen Tedavisi: Bebeğin rahatça nefes alabilmesi için oksijen tedavisi uygulanabilir.

Ağrı Kesiciler: Gastroşizisli bebeklerin ağrılarını yönetmek için ağrı kesici ilaçlara ihtiyaçları olabilir.

Bu tedavi yöntemleri, gastroşizisli bebeklerin sağlıklı bir şekilde büyümelerine ve gelişmelerine yardımcı olmak amacıyla kullanılır. Bebeğin durumuna göre tedavi planı doktorlar tarafından belirlenir ve yakından izlenir.