Grip Nedir? Grip Aşısı Nedir?
Son Güncelleme Tarihi : Ağustos 21, 2024
- Grip Nedir?
- Grip Belirtileri Nelerdir?
- Grip Nasıl Bulaşır?
- Grip Tanısı ve Tedavisi Nasıldır?
- Grip Hastalığının Neden Olduğu Komplikasyonlar Nelerdir?
- Grip Aşısı Nedir?
- Her Yıl Grip Aşısı Olunmalı mı?
- Grip Aşısının Faydaları Nelerdir?
- Grip Aşısı Yaptırmama Rağmen Hasta Olabilir miyim?
- Kimler Grip Aşısı Yaptırmalıdır?
- Grip Aşısı Yan Etkileri Nelerdir?
Grip Nedir?
Mevsimsel grip, influenza virüsünün neden olduğu ve genellikle sonbahar sonlarından ilkbahar başlangıcına kadar görülen bulaşıcı bir hastalıktır.
Grip Belirtileri Nelerdir?
Grip semptomları, virüsün vücuda girmesinin ardından 1-3 gün içinde başlar. En yaygın belirtiler şunlardır:
- Ateş ve titreme
- Kuru öksürük
- Boğaz ağrısı
- Burun akıntısı ve tıkanıklığı
- Baş ağrısı ve eklem ağrıları
- Şiddetli halsizlik
- İshal
İshal ve kusma özellikle çocuklarda daha sık görülürken, bebeklerde iştahsızlık, huzursuzluk ve aşırı uyku hali de sık karşılaşılan semptomlardandır. Şikayetler genellikle bir hafta kadar sürer ve ilk birkaç gün belirtiler şiddetlenirken, sonrasında yavaş yavaş azalır. İyileşme süreci bazen iki haftaya kadar uzayabilir.
Grip Nasıl Bulaşır?
Grip, solunum yoluyla bulaşan bir hastalık olup, influenza virüsü taşıyan damlacıkların öksürme, hapşırma ve konuşma sırasında hasta kişiler tarafından havaya yayılmasıyla bulaşır. Hasta kişinin yakın çevresinde (yaklaşık 1-2 metre içinde) bulunan kişiler, bu virüs yüklü damlacıkları soluyarak kendi vücutlarına alabilirler. Eğer kişinin bağışıklık sistemi virüsle mücadele etmek için yeterli değilse, grip hastalığına yakalanabilir. Grip semptomları göstermeye başlamadan bir gün önce ve semptomlar başladıktan sonraki beş gün süresince, hastalar virüsü çevrelerine yayabilirler.
Kalabalık yerler, okullar ve yaşlı bakım merkezleri gibi alanlar, grip hastalığının yayılma riskinin yüksek olduğu mekanlar arasında yer alır.
Grip Tanısı ve Tedavisi Nasıldır?
Grip teşhisi, özellikle grip mevsiminde hastanın gösterdiği semptomlar ve fiziksel muayene bulgularıyla kolaylıkla konulabilir. Bu dönemde ek testlere genellikle gerek duyulmaz. Ancak bazı durumlarda doktorunuz, grip tanısı için test yapılmasını uygun görebilir. İnfluenza tanısında en hassas yöntem, PCR (polimeraz zincir reaksiyonu) testidir. Bu test, hastadan alınan örnekten influenza virüsünün genetik materyalini tespit eder. Virüse ait genetik materyal bulunması, testin pozitif olduğunu gösterir.
Grip tedavisinde esas yaklaşım destekleyici tedavidir. Hastalara dinlenmeleri ve bol miktarda sıvı almaları tavsiye edilir. Hafif vakalarda bu öneriler genellikle yeterli olup, hastalık birkaç gün içinde iyileşme eğilimi gösterir.
Enfeksiyonun şiddetli seyrettiği veya komplikasyon riski taşıyan hastalarda antiviral ilaçlar olan oseltamivir, zanamivir veya peramivir kullanılabilir. Bu ilaçlar, hastalığın iyileşme sürecini hızlandırabilir ve ciddi komplikasyon riskini azaltabilir.
Grip Hastalığının Neden Olduğu Komplikasyonlar Nelerdir?
Grip, genellikle birkaç gün içinde iyileşen ve ciddi sağlık sorunlarına yol açmayan bir hastalık olmasına rağmen, bazı durumlarda ciddi ve hatta hayatı tehdit eden komplikasyonlara neden olabilir. Gribin yol açabileceği komplikasyonlar arasında ölümcül sonuçlar bile bulunabilir.
Grip, sinüs enfeksiyonlarına veya kulak enfeksiyonlarına sebep olabilir. İnfluenza virüsü, akciğerlerde zatürreye (pnömoni) neden olabilir, ayrıca diğer virüs ve bakterilerle birleşerek pnömoniye yol açabilir. Pnömoni, ateş ve solunum zorluğu gibi belirtilere neden olan, akciğer dokusuna zarar veren ciddi bir hastalıktır. Bu durum, özellikle çocuklarda ve yaşlılarda ciddi solunum problemlerine yol açabilir.
Grip, kalp, beyin, kas gibi çeşitli organlarda inflamasyona (iltihaplanmaya) yol açarak çoklu organ yetmezliğine sebep olabilir. İnfluenza virüsünün akciğerlerde yarattığı etki, vücutta aşırı inflamatuar bir yanıtın ortaya çıkmasına sebep olabilir. Bu durum, sepsis adı verilen ve ölüm oranı yüksek olan klinik bir tabloya ilerleyebilir, bu da hastanın hayatını kaybetmesine yol açabilir.
Grip Aşısı Nedir?
Grip, toplumda genellikle hafif semptomlarla seyretse de, özellikle risk altındaki bireylerde ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Özellikle grip salgınları sırasında, bu hastalık hastaneye yatışların önemli nedenlerinden biri olabilmektedir. Grip kaynaklı komplikasyonları önlemek ve hastaneye yatış oranlarını düşürmek için en etkili yöntem grip aşısıdır. Grip aşısı, kişiyi hastalığa karşı korumak amacıyla, virüsün antijenik özelliklerini içeren parçalarının aşı yoluyla vücuda verilerek bağışıklık sisteminin hastalığa karşı cevap geliştirmesini sağlar.
Her Yıl Grip Aşısı Olunmalı mı?
İnfluenza virüsü, sürekli olarak değişim gösteren bir virüs türüdür. Bu değişiklik, virüsün yüzey proteinlerinde meydana gelen mutasyonlarla oluşan küçük değişiklikler sayesinde gerçekleşir. Virüsün bu yüzey proteinleri, bağışıklık sistemi tarafından tanınan ve vücutta immün yanıtı tetikleyen antijenlerdir. Yüzey proteinlerindeki bu değişiklikler, antijenik yapının değişmesine sebep olur. Bu nedenle, bağışıklık sistemi her seferinde yeni bir antijenle karşılaşabilir ve yeterli bir bağışıklık hafızası oluşturamayabilir. Bu durum, insanları yeni antijenik yapıya sahip virüse karşı daha savunmasız hale getirir.
Grip virüsünün sürekli değişimi nedeniyle, grip aşısı da her yıl güncellenmek zorundadır. Her yıl Dünya Sağlık Örgütü, çeşitli merkezlerden topladığı verileri analiz ederek en yaygın influenza tiplerini belirler. Sonrasında, bu yaygın tiplere karşı etkili olabilecek aşılar geliştirilir ve üretilir.
Grip Aşısının Faydaları Nelerdir?
Grip aşısı, grip hastalığına yakalanma olasılığını düşürür ve her yaş grubundaki bireylerde grip kaynaklı hastane yatışlarını azaltmada etkilidir. Kronik hastalıkları olan kişilerde, özellikle diyabet, KOAH ve kalp hastalıkları gibi durumlar söz konusu olduğunda, grip nedeniyle hastalık belirtilerinin şiddetlenmesini önlemeye yardımcı olur. Hamile kadınlar için grip aşısı, solunum yolu enfeksiyonları ve bunlara bağlı hastaneye yatışları azaltabilir; ayrıca, bebekleri doğumdan sonraki birkaç aya kadar gripten koruyabilir. Aşı, aşılandığı halde grip olan kişilerde hastalığın şiddetini hafifletme etkisine de sahiptir.
Grip Aşısı Yaptırmama Rağmen Hasta Olabilir miyim?
Grip aşısı olmuş kişilerin grip hastalığına yakalanması üç farklı nedenle mümkündür:
Aşının yapılmasının ardından vücut, yaklaşık iki hafta içinde etkin bir bağışıklık yanıtı geliştirir. Eğer kişi, bu iki haftalık süre içinde virüsle karşılaşırsa, bağışıklık sistemi henüz tam olarak hazır olmadığından hastalık ortaya çıkabilir.
İnfluenza virüsünün çok sayıda alt tipi bulunmaktadır ve grip aşısı, her yıl toplumda en sık görülen üç ya da dört farklı alt tipi kapsar. Dolayısıyla, aşının kapsadığı alt tipler dışında kalan bir alt tip tarafından enfekte olunduğunda, bu virüsler bağışıklık sistemi tarafından tanınamaz ve hastalık gelişebilir.
Aşı olmuş bazı bireylerde yeterli immün (bağışıklık) cevap gelişmeyebilir. Özellikle yaşlılarda ve kronik hastalıkları olanlarda, bağışıklık sistemi zayıfladığı için aşıdaki antijenlere karşı yeterli antikor üretilemeyebilir. Bu durumda, aşılanmış olmalarına rağmen, virüsle enfekte olup hastalanabilirler. Ancak, aşılanma, hastalığın şiddetini azaltarak griple ilgili komplikasyon riskini düşürmeye yardımcı olabilir.
Kimler Grip Aşısı Yaptırmalıdır?
Grip aşısı, altı aylıktan küçük olmayan, gebeliğin ilk üç ayında bulunmayan, ciddi yumurta alerjisi veya aşının içeriğindeki herhangi bir maddeye ciddi alerjisi olmayan ve önceki grip aşılarından sonra hayatı tehdit edici alerjik reaksiyon geçirmemiş kişilere uygulanabilir.
Özellikle çocuklar, yaşlılar, hamileler, kronik hastalıkları olanlar ve sağlık çalışanları gibi gruplara grip aşısı yapılması şiddetle tavsiye edilir.
Grip aşısı, dolaylı yoldan koronavirüse karşı da koruma sağlayabilir. Covid-19 ile enfekte olan kişilerin akciğerleri zayıflayabilir ve diğer enfeksiyon ajanlarına karşı daha savunmasız hale gelebilir. Covid-19 hastalarında, zayıflamış akciğerlere influenza virüsünün eklenmesi pnömoniye yol açabilir. Bu sebeple grip aşısı olmak, koronavirüsün yol açabileceği olumsuz etkilere karşı ek bir koruma sağlayabilir.
Grip Aşısı Yan Etkileri Nelerdir?
Grip aşısının ardından meydana gelen yan etkiler, enjeksiyonun kendisine ve alerjik reaksiyonlara bağlı olarak ortaya çıkabilir. Grip aşısı, inaktive bir aşı olduğu için, aşılanan kişilerde aşı nedeniyle grip hastalığının gelişmesi mümkün değildir.
Grip aşısı yaptıran kişilerin yaklaşık %20’sinde, aşı yapılan bölgede şişkinlik, ağrı ve kızarıklık gibi lokal yan etkiler görülebilir. Tüm vücudu etkileyen sistemik yan etkiler ise oldukça nadir görülen durumlardır.