Kolera hastalığı nedir?

Kolera, genellikle kirli su kaynakları ve yetersiz kişisel hijyenin olduğu bölgelerde Vibrio cholera bakterisinin içecekler ve yiyecekler aracılığıyla bulaşması sonucu ortaya çıkan bir hastalıktır. Hızla yayılan ciddi bir hastalık olan kolera, hastalarda şiddetli ishal ve dehidrasyona neden olarak ölümlere yol açabilir. Kolera’dan korunmak için temiz su temini ve kişisel hijyene büyük önem verilmesi gerekmektedir.

Kolera hastalığı nedir?
Kolera hastalığı neden olur?
Kolera hastalığı nasıl bulaşır?
Kolera hastalığının belirtileri nedir?
Kolera hangi sağlık sorunlarına neden olur?
Kolera nasıl teşhis edilir?
Kolera hastalığı nasıl tedavi edilir?
Kolera hakkında sıkça sorulan sorular 

Kolera hastalığı nedir?

Kolera, modern olmayan kanalizasyon ve temiz olmayan su sistemlerinden kaynaklanabilen Vibrio cholera bakterisinin tüm yiyecek ve içeceklerle temas etmesi sonucu ortaya çıkan bir hastalıktır. Vibrio cholera bakterisinin bağırsaklara bulaşması, hastada şiddetli ishale ve ciddi sıvı kaybına (dehidrasyona) yol açar. Hızla yayılan bu hastalık, tedavi edilmezse ölümle sonuçlanma riski taşır ve ölüm oranı %50 ila 75 arasında değişebilir. Kolera, temiz su kaynağına erişim ve kişisel hijyen kurallarına uyarak önlenmelidir.

Kolera hastalığı neden olur?

Kolera, Vibrio cholerae bakterilerinin ince bağırsakta salgıladığı ve toksin olarak adlandırılan zararlı maddelere bağlı olarak meydana gelir. Bu toksinler, bağırsaklarda büyük miktarda sıvı salgılanmasına neden olur. Sonuç olarak, hastalık ishale ve hızlı sıvı ile elektrolit (vücut tuzları) kaybına yol açar.

Kolera hastalığı nasıl bulaşır?

Kolera bakterileri, enfekte bir kişinin dışkısıyla temas sonucunda yayılır. Kirli yiyecek veya içecekler aracılığıyla bulaşma gerçekleşir. Bu tür bulaşma, temiz su kaynaklarının ve kanalizasyon sistemlerinin yetersiz olduğu gelişmekte olan ülkelerde daha sık görülür.

Kolera hastalığının belirtileri nedir?

Kolera olan kişiler, bakterilere maruz kaldıktan sonra genellikle 12 saat ile 5 gün içinde ciddi semptomlar geliştirirler. Kolera hastalığı, bazen sulu bir ishal ya da kusma şeklinde tanımlanan şiddetli bir tablo ile kendini gösterir. Koleranın başlıca belirtileri aşağıda sıralanmıştır:

Şiddetli ishal
Şiddetli kusma
Susuzluk
İdrar yapma azalması
Kas krampları
Huzursuzluk
Sinirlilik

Kolera hangi sağlık sorunlarına neden olur?

Kolera tedavi edilmediği takdirde hastada günde 10-15 litre sıvı kaybına neden olabilir. Ciddi sıvı kaybı yaşayan hastalar saatler içinde şok ve ölüm riski ile karşı karşıya kalabilirler. Kolera ayrıca hastalarda aşağıdaki sağlık sorunlarına yol açabilir:

Tansiyon düşüklüğü (Hipotansiyon)
Kanda düşük potasyum (Hipokalemi)
Kalp atım hızında artış
Ağız kuruluğu
Cilt elastikiyetinde azalma

Tedavi edilmeyen kolera nedeniyle ciddi dehidrasyon yaşanması, aşağıdaki komplikasyonlara yol açabilir:

Böbrek yetmezliği
Şok
Koma
Ölüm

Kolera nasıl teşhis edilir?

Kolera belirtileri gösteren hastalar hastaneye başvurduklarında, doktor tarafından fiziksel muayene yapılır. Kolera teşhisi kesinleştirmek için hastadan dışkı örneği alınır ve laboratuvara gönderilir. Gaita testi sonucunda Vibrio cholera bakterisinin varlığı saptanırsa, hastaya kolera teşhisi konularak tedavi planı oluşturulur.

Kolera hastalığı nasıl tedavi edilir?

Kolera, genellikle ölümcül sonuçlar doğurabilen ciddi bir hastalıktır. Kolera tedavisinin temel prensibi, kaybedilen sıvının ağızdan veya damar yoluyla yerine konmasıdır. Sıvı kaybı ağız yoluyla sıvı takviyesi ile dengelemeye çalışılır. Ancak şiddetli sıvı kayıplarında, hastalar bulantı ve kusma nedeniyle oral yoldan yeterli sıvı ve gıda alamazlarsa damar yoluyla sıvı tedavisi gerekebilir. Kolera tedavisinde, özellikle şiddetli seyir gösteren vakalarda, hastalığı tetikleyen mikrobiyal etkenlere yönelik tedavi de uygulanır. Hamileler ve temel sağlık sorunları, HIV enfeksiyonu gibi altta yatan rahatsızlıkları olan hastalara kolera bakterilerine karşı etkili antibiyotik tedavisi verilir. Antibiyotikler, ishal süresini ve dışkı miktarını azaltarak daha hızlı bir iyileşmeye katkıda bulunur. Antibiyotik tedavisinin uygulanıp uygulanmayacağına doktor tarafından karar verilir.

Kolera hakkında sıkça sorulan sorular 

Kolera hastalığından korunmak için neler yapmak gerekir?

Kolera hastalığından korunmanın temel yolu, el hijyeni, sağlıklı su ve gıda kullanımına dikkat etmektir. Vibrio cholerae adlı kolera etkeni, kirli sular aracılığıyla hızla birçok insana bulaşabilir. Kolera enfeksiyonundan korunmak için şunlara dikkat etmek önemlidir:

Tuvalet sonrası ve gün boyunca eller sık sık su ve sabunla yıkanmalıdır. Su ve sabunun bulunmadığı durumlarda en az %60 alkol içeren el temizleyicileri kullanılmalıdır.

Yiyeceklerle temas, yemek yeme veya hazırlama öncesinde eller her zaman iyice yıkanmalıdır.

Kirli yüzeyler, tuvaletler, banyolar veya lavabolar gibi temizlenmesi gereken alanlarda çamaşır suyu kullanılarak (1 birim çamaşır suyu, 9 birim su olacak şekilde 10 kat sulandırarak) dezenfekte edilmelidir.

Kolera yaygın olan bir ülkeye veya bölgeye seyahat edildiğinde aşağıdaki önlemler alınmalıdır:

Temiz olduğundan emin olunmayan su içilmemelidir. Şişelenmiş su ve içecekler tercih edilmelidir.
Temiz olmadığından şüphelenilen sular kaynatılarak, filtre edilerek veya önerilen dezenfektanların talimatlarına göre kullanılarak arıtılmalıdır.
Diş fırçalama işleminde musluk suyu yerine temiz ve güvenilir sular tercih edilmelidir.
Sokak satıcılarından içecek ve yiyecek alınmamalıdır, içecekler uygun şekilde şişelenmemişse.
Yenmeden önce soyulamayan ve uygun şekilde yıkanamayan taze meyve ve sebzelerden kaçınılmalıdır.

Bu önlemler, kolera enfeksiyonundan korunmada önemli bir rol oynar ve enfeksiyonun yayılmasını engellemeye yardımcı olur.

Türkiye’de kolera hastalığı görülüyor mu, en son ne zaman görüldü?

Ülkemiz ve bölgemiz tarihinde kolera salgınlarına maruz kalmıştır. Kolera, 1831, 1855, 1865, 1892, 1915, 1960, 1970 ve 1994 yıllarında bu bölgelerde salgınlar şeklinde görüldü. Özellikle 1831 ve 1835 yıllarındaki salgınlarda binlerce insan hayatını kaybetti. Ülkemizdeki son kolera salgınları ise 1970’de İstanbul ve 1994’te Ankara’da tespit edildi.

Koleranın aşısı var mı?

Kolera aşıları, canlı veya ölü kolera bakterilerini içeren ağız yoluyla alınan aşılar şeklinde bulunmaktadır. Ancak bu aşıların koruyuculuğu düşüktür ve etkileri sınırlı süreli olabilir. Bu sebeple seyahat eden her bireye rutin olarak uygulanmamalıdır. Kolera aşısı, standart koruma ve kontrol önlemlerinin yerini tutamaz.

Kolera bulaşması açısından kimler daha yüksek risk altındadır?

Koleranın etkili bir şekilde yayıldığı bir bölgede kolera hastalarını tedavi eden sağlık çalışanları, kolerayla mücadele eden diğer çalışanlar ve temiz suya ve gıdaya erişimi olmayan kişiler, kolera bulaşma riski açısından daha yüksektir.

Koleralı hasta ne zaman doktora gitmeli?

Kolera hastalığının hafif semptomları kendi kendine birkaç gün içinde iyileşebilir. Ancak şiddetli semptomlarınız varsa ve vücudunuz susuz kalıyorsa, tıbbi yardım gereklidir. Sıvı kaybını hızla telafi etmek için tedaviye derhal başlanmalıdır.

Kolera hamile ve çocuklara bulaşır mı?

Kolera, ağız yoluyla bulaşan bir hastalık olduğu için, hamile kadınlar, çocuklar ve tüm insanlarda ortaya çıkabilir, bu nedenle herkes dikkatli olmalıdır.

Hamile ve kronik hastalığı olan kolera hastaları nasıl tedavi edilir?

Kolera hastalığının tedavisinde, gebeler ve ciddi beslenme bozukluğu, HIV enfeksiyonu gibi temel sağlık sorunları yaşayan tüm hastalara kolera bakterilerine karşı etkili antibiyotik tedavisi verilir. Antibiyotikler, ishal süresini kısaltarak ve dışkı miktarını azaltarak daha hızlı bir iyileşmeye yardımcı olabilir.

Kolera hangi sistemin hastalığıdır?

Kolera, Vibrio cholerae bakterisinin neden olduğu bulaşıcı bir sindirim sistemi hastalığıdır.

Su kirliliği koleranın dışında hangi hastalıklara neden olur?

Kirli sular, ishal, kolera, amipli dizanteri, basilli dizanteri, tifo, hepatit A, çocuk felci gibi hastalıkların bulaşma riskini artırabilir.

Kolera hastalığı ilk ne zaman ortaya çıktı?

İlk kolera pandemisi, Hindistan’ın Ganj deltasındaki Jessore’deki bir salgınla başladı. Bu hastalık, ticaret yollarını izleyerek hızla Hindistan’ın birçok bölgesine, Myanmar’a ve Sri Lanka’ya yayıldı. Daha sonra son 200 yılda yedi kolera pandemisi yaşandı. Yedinci kolera pandemisi hala devam etmektedir. Afrika, Güneydoğu Asya, Hindistan ve çevresi, ve Haiti gibi bölgelerde kolera hastalığı hala mevcuttur. Her yıl dünya genelinde tahmini 1.3 ila 4 milyon kolera vakası görülmekte ve 21 bin ile 143 bin kişi ölmektedir. Kolera ile kirli su arasındaki ilişki, 1854 yılında bir vaka ile örneklenmiştir. Tarih 1854’ü gösterdiğinde, Londra’da meydana gelen kolera salgını sırasında John Snow, kolera vakalarının harita üzerindeki konumlarını işaretlemiş ve sonucunda salgının kaynağının tulumbalar olduğunu tespit etmiş ve salgın kontrol altına alınmıştır.

Müsilaj (deniz salyası) koleraya neden olur mu?

Aynı şekilde, “Müsilaj yani deniz salyası koleraya neden olur mu?” sorusu da gündeme gelmektedir. Uzmanlar, deniz salyasının koleraya neden olmayacağını belirtirken, Marmara Denizi’nin kirlilikle mücadele edilen bölgelerinde bulaşıcı hastalıklardan kaçınmak için denize girilmemesi gerektiği konusunda uyarıda bulunmaktadır.