Lyme Hastalığı Nedir?
Son Güncelleme Tarihi : Ağustos 21, 2024
Lyme hastalığı, Borrelia burgdorferi bakterisini taşıyan bir kenenin ısırması sonucu ortaya çıkan bir enfeksiyon hastalığıdır. Hastalık, ısırıldıktan sonra en az 36-48 saat sonra kızarıklık, ateş, baş ağrısı ve yorgunluk gibi belirtilerle kendini gösterir. Erken teşhis, Lyme hastalığına yakalanan hastaların tedavi başarısını artırabilir.
Lyme Hastalığı Nedir?
Lyme Hastalığının Belirtileri Nelerdir?
Lyme Hastalığı Daha Çok Kimlerde Görülür?
Lyme Hastalığı Nasıl Teşhis Edilir?
Lyme Hastalığı Nasıl Tedavi Edilir?
Lyme Hastalığından Nasıl Korunulur?
Lyme Hastalığı ile İlgili Sıkça Sorulan Sorular
Lyme Hastalığı Nedir?
Lyme hastalığı, Borrelia burgdorferi bakterisine sahip geyik kenesi olarak da bilinen siyah bacaklı kenelerin ısırması sonucu bulaşan bir bakteriyel enfeksiyon hastalığıdır. Bunun yanı sıra Borrelia mayonii, Borrelia afzelii ve Borrelia garinii gibi nadir durumlarda başka bakteri türleri de Lyme hastalığına yol açabilir. Lyme hastalığına ilişkin ilk teşhis 1975 yılında Amerika Birleşik Devletleri’nde yer alan Old Lyme kasabasında konulmuştur.
Lyme hastalığına neden olan keneler, genellikle çimenli ve yoğun ağaçlık alanlarda bulunur. Bu nedenle bu bölgelerde yaşayan veya sık sık bu alanlarda vakit geçiren kişiler, Lyme hastalığına yakalanma riski daha yüksektir.
Lyme Hastalığının Belirtileri Nelerdir?
Borrelia bakterisi tarafından enfekte olmuş bir kenenin ısırması sonucu, döküntü gibi belirtiler genellikle 3 ila 30 gün içinde ortaya çıkar. Lyme hastalığının başlıca belirtileri şunlardır:
Işırdığı bölge ya da vücudun herhangi bir yerinde kırmızı, oval, düz veya dairesel bir döküntü görülmesi mümkündür.
Kenarları kırmızı ve iç içe geçmiş halkalar şeklinde kızarıklık (eritema migrans).
Ateş.
Baş ağrısı.
Şiddetli kas ve eklem ağrıları.
Lenf düğümlerinde şişme.
Yorgunluk.
Vücut ağrıları.
Lyme hastalığının tedavisinin aksatılması, semptomların daha ciddi bir seviyeye ulaşmasına neden olabilir. Lyme hastalığı ilerledikçe, yüz felci, tendon ve kas ağrıları, baş dönmesi, nefes darlığı, beyin ve omurilik iltihabı, nöralji ve el-ayaklarda uyuşma gibi belirtiler de ortaya çıkabilir. Bu nedenle hastalığın erken teşhis edilip tedavi edilmesi son derece önemlidir.
Lyme Hastalığı Daha Çok Kimlerde Görülür?
Lyme hastalığını bulaştıran taşıyıcı organizmalar kenelerdir ve bu kenelerin yaşam alanı genellikle ormanlar, çimenlikler ve çalılıklar gibi yeşillik alanlardır. Bu nedenle, bu tür alanlarda yaşayanlar veya sık sık bu bölgeleri ziyaret edenler, Lyme hastalığına yakalanma riski taşırlar. Bu hastalık, bu tür doğal alanlarda yaşayan veya vakit geçiren kişiler arasında, bu alanlarda yaşamayanlara göre daha sık görülme eğilimindedir.
Lyme hastalığına yakalanma riskini azaltmak için aşağıdaki önlemler alınabilir:
Ormanlık ve çimenlik bölgelerde dolaşırken uzun kollu giysiler, gömlek, çorap, pantolon veya şapka gibi koruyucu giysiler giymek.
Kenelerin yoğun olarak bulunduğu alanlarda evcil hayvanları dolaştırırken dikkatli olmak ve evcil hayvanları düzenli olarak kontrol etmek.
Bu önlemler, kenelerin ısırmasını ve Lyme hastalığına yakalanma riskini azaltmada yardımcı olabilir.
Lyme Hastalığı Nasıl Teşhis Edilir?
Lyme hastalığının teşhisi, enfekte bir kenenin vücuda en az 36 ila 48 saat boyunca yapışık kalmasının ardından semptomların ortaya çıktığı süreçte yapılır. Teşhis süreci, semptomların varlığını değerlendiren bir fiziksel muayene ve bir dizi testi içerebilir. Bu testlerden biri “Elisa testi” olarak adlandırılan bir kan testidir (enzime bağlı immünosorbent). Elisa testi sonuçlarında Borrelia burgdorferi adlı bakteriye karşı antikorların bulunması durumunda, kesin tanı koymak için “Western blot testi” yapılır. Bu iki testin sonuçları bir araya getirilerek Lyme hastalığı kesin olarak teşhis edilir.
Lyme Hastalığı Nasıl Tedavi Edilir?
Lyme hastalığının tedavisi için 10 ila 14 gün boyunca ağız yoluyla alınan bir antibiyotik tedavi uygulanır. Hastalığın teşhisinde gecikme yaşanmışsa ve geç semptomlar ortaya çıkmışsa, antibiyotik tedavi süresi 14 ila 28 gün kadar uzatılabilir.
Lyme Hastalığından Nasıl Korunulur?
Lyme hastalığı riskini azaltmak için şu yöntemleri kullanabilirsiniz:
Ormanlık veya çimenlik alanlarda dolaşırken ayakkabılarınızı çıkarmadan, pantolonunuzu çoraplarınızın içine koyarak, uzun kollu gömlek giyerek, şapka ve eldiven takarak dolaşın.
Yürüyüş yapacağınız yolu patikalara göre seçin.
Çocuklarınızı ve evcil hayvanlarınızı yüksek otlarla kaplı bölgelerden uzak tutun.
Ormanlık ve yüksek yeşillik bölgelerde vücudunuzun açık kalan bölgelerine böcek kovucu ilaç sıkın.
Ev bahçenizi kenelerin yaşayamayacağı bir şekilde düzenleyin. Kenelerin yaşayabileceğini düşündüğünüz alanlardaki yaprakları temizleyin, çimleri düzenli olarak kesin. Bahçenize kene taşıyabilecek kemirgenleri uzaklaştırın.
Ormanlık ve yeşillikli alanlarda zaman geçirdiyseniz, eve döndüğünüzde kendinizi ve tüm ailenizin giysilerini kontrol edin ve mümkünse banyo yapın. Banyo ile henüz yapışmamış keneler vücuttan temizlenebilir.
Vücudunuza yapışan keneleri elinizle ezmeden çıkarmaya çalışmayın. Keneyi cımbızla çıkarın ve ısırılan bölgeyi antiseptikle temizleyin.
Lyme hastalığı insanlar arasında bulaşmaz çünkü kenelerin ısırmasıyla bulaşır. Dolayısıyla hapşırma, öksürme, öpüşme, cinsel temas veya kan nakli gibi yollarla insandan insana bulaşma riski yoktur. Lyme hastalığının yalnızca kene ısırmasıyla bulaştığını unutmayın.
Lyme hastalığı sadece kenelerden mi bulaşır?
Lyme hastalığı, geyik, fare, kuş ve benzeri canlılardan beslenen ve bu canlılarla temas sonucu enfekte olmuş kenelerin insanları ısırması yoluyla bulaşır.
Lyme hastalığında doktora görünmek gerekir mi?
Eğer bir kene tarafından ısırıldıysanız, mutlaka hemen bir sağlık kuruluşuna başvurmanız gerekmektedir. Lyme hastalığında belirtilerin kaybolması, hastalığın tamamen geçtiği anlamına gelmez. Tedavi edilmeyen Lyme hastalığı, enfeksiyonun ertelenmesi sonucu vücudunuzun farklı bölgelerine yayılarak eklem iltihabı ve sinir sistemi problemlerine neden olabilir.
Lyme hastalığı hemen mi ortaya çıkıyor?
Lyme hastalığı, kene ısırmasından birkaç hafta, birkaç ay veya hatta birkaç yıl sonra da görülebilir.
Lyme hastalığı kesin tedavi edilir mi?
Lyme hastalığı, erken aşamada teşhis edildiğinde basit bir antibiyotik tedavisi ile iyileştirilebilir. Ancak hastalığın geç teşhisi tedavi sürecini biraz daha uzatabilir.
Vücudumuzdaki her kızarıklık Lyme hastalığı belirtisi midir?
Lyme hastalığının birçok belirtisi diğer hastalıklarla karıştırılabilir. Kene ısırığı, sivrisinek ısırığı gibi yuvarlak kızarıklığa neden olabilir. Bu nedenle kendinizi iyi hissetmiyorsanız, vücudunuzdaki yuvarlak kızarıklıkların başka bölgelerinde görülmediği ve kene bulunabilecek alanlarda bulunduysanız, en kısa sürede bir hastaneye başvurmanız gerekmektedir.
Lyme hastalığı belirtileri tedaviden hemen sonra kaybolur mu?
Lyme hastalığı, doktorun reçete ettiği antibiyotiklerle tedavi edilir. Ancak Lyme hastalığının tüm belirti ve semptomlarının kaybolması haftalar hatta bazen aylar sürebilir. Bu nedenle tedavi tamamlandıktan sonra doktor kontrollerini ihmal etmemek önemlidir.