Nöropati nedir? tedavisi var mı?
Enfeksiyon, metabolik bozukluklar, travma, toksinlere maruz kalma veya genetik nedenlerle periferik sinirlerde oluşan hasarlar sonucu ortaya çıkan nöropati, genellikle ellerde ve ayaklarda uyuşma, yanma, ağrı ve güç kaybına yol açabilir. Nöropatiye yol açan hastalığın tedavi edilebilmesi için temel sorunun belirlenmesi gerekmektedir.
Nöropati nedir?
Nöropati neden olur?
Nöropatinin belirtileri nelerdir?
Nöropatinin teşhisi nasıl konur?
Nöropatinin tedavisi var mı?
Nöropati hakkında sık sorulan sorular
Nöropati nedir?
Nöropati, vücuttaki periferik sinirler üzerinde meydana gelen hasarı ifade eden bir terimdir. Bu tür sinir kaynaklı ağrılara “nöropatik ağrı” denir ve bu ağrılar sinirlerin travmatik hasarı, enfeksiyonlar, toksin maruziyeti veya metabolik nedenlerle ortaya çıkabilir. Ayrıca, genetik faktörlere dayalı olarak da nöropati gelişebilir ve yaşla birlikte herhangi bir yaşta ortaya çıkabilir.
Nöropati neden olur?
Nöropatiye yol açan birçok neden bulunmaktadır. Günümüzde ayrıntılı tetkiklerle dahi hastaların %65-70’inde neden belirlenebilmektedir. Geri kalan %30’luk dilimde ise nöropatinin nedeni tespit edilememektedir.
Bu nedenler arasında şunlar yer almaktadır:
Diyabet (şeker hastalığı): Periferik nöropatinin en yaygın nedenlerinden biridir. Yüksek kan şekeri, metabolik süreçleri etkileyerek sinirleri besleyen damarlarda tıkanıklığa neden olabilir.
B12 vitamini, folik asit veya diğer B grubu vitaminlerinin eksikliği: Bu eksiklikler, zamanla unutkanlık, demans ve duyusal sinirlerde periferik nöropatiye yol açabilir.
Kemoterapi ilaçları: Kanser tedavisi için kullanılan kemoterapi ilaçları nöropatiye sebep olabilir.
Toksin maruziyeti: Tarım ilaçları, tiner, solventler, cıva ve kurşun gibi ağır metallerin maruziyeti periferik nöropatiye neden olabilir.
Kanser: Bazı kanser hücrelerinin sinir hasarına yol açabilen maddeler salgılaması durumunda nöropati gelişebilir.
Aşırı alkol tüketimi: Aşırı alkol kullanımı, özellikle alt ekstremitelerde duyusal sinirlerin ve küçük çaplı liflerin tutulduğu nöropatiye yol açabilir.
Kronik böbrek yetmezliği: Böbrek yetmezliği nedeniyle kan üre seviyelerinin yükselmesi ve elektrolit dengesizlikleri nöropatiye katkıda bulunabilir.
Karaciğer yetmezliği: Karaciğer yetmezliği sonucu gelişen siroz nöropatiye yol açabilir.
Enfeksiyonlar: Zona, HIV, Lyme hastalığı, CMV, EBV gibi enfeksiyonlar nöropatiye neden olabilir.
Bağ dokusu hastalıkları: Bazı romatizmal hastalıklar nöropatiye yol açabilir, örneğin romatoid artrit, Sjögren sendromu, PAN ve SLE gibi hastalıklar nöropatiye sıkça neden olabilir.
Kalıtsal nöropatiler: Genetik nedenlere dayalı olarak ortaya çıkan bu nöropatiler, genellikle çocukluk dönemlerinde başlar ve zamanla ilerler. Charcot-Marie-Tooth hastalığı bunun örneklerinden biridir.
Nöropatinin belirtileri nelerdir?
Polinöropatisi olan hastalarda genellikle ellerinde ve/veya ayaklarında uyuşma, karıncalanma, yanma hissi, hissizlik veya ağrı gibi belirtiler görülebilir. Bu hastaların el ve ayaklarında kas zayıflığı, yürüme sorunları, elin yumruk yapamaması, yürürken ayakların takılması ve düşme riski gibi kas kuvvetini etkileyen semptomlar da sıkça gözlemlenir. Hastalığın etkilediği bölgelerde kas erimesi, iyileşmesi zor yaralar, kol veya bacak tüylerinin dökülmesi, el ve ayaklarda şekil değişiklikleri (deformasyon), tırnaklarda değişiklikler veya kopmalar da görülebilir. Polinöropatisi ileri düzeyde olan hastalarda ise ayaklarda yatak yaralarına benzeyen yaraların yanı sıra kangren gibi ciddi komplikasyonlar ortaya çıkabilir.
Nöropatinin teşhisi nasıl konur?
Nöropati tanısı, hastanın semptomları, klinik muayenesi, laboratuvar testleri ve EMG (elektromiyografi) testi gibi yöntemlerle konur. Nöropati tanısında EMG testi büyük bir öneme sahiptir. Bu testte, hastanın kol ve bacaklarına ince elektrodlar (kablolar) bağlanarak düşük düzeyde elektriksel uyarılar verilir ve periferik sinirlerin durumu, sinir kılıfının zarar görmesi, sinir iletilerinin normal olup olmadığı gibi faktörler değerlendirilir.
Nöropatinin tedavisi var mı?
Nöropatinin tedavisi, altta yatan nedenlere göre belirlenir. Şeker hastalığı (diyabet) en sık neden olduğu için öncelikle kan şekerinin kontrol altında tutulması önemlidir. Şeker hastalığı durumunda, hastanın semptomlarına yönelik olarak gerektiğinde ağrı kesici ilaçlar ve sinir hasarını onarabilen ilaçların kullanılması tavsiye edilir. Benzer şekilde, kronik böbrek yetmezliğine bağlı nöropati durumunda, vücuttaki toksik maddeleri uzaklaştırmaya yönelik ilaçlar ve gerektiğinde diyaliz işlemi, nöropatinin iyileşmesine katkı sağlayabilir. Genetik nöropatiler için maalesef etkili bir tedavi bulunmamakta olup, tedaviler genellikle deneysel aşamadadır. Bu durumlarda hastaya özel fizik tedavi ve semptomları hafifletmeye yönelik semptomatik tedaviler uygulanabilir.
Nöropatinin çeşitleri var mı?
Mononöropati, genellikle tek bir periferik siniri etkileyen bir tür nöropatidir. Polinöropati ise çok sayıda siniri etkileyen, simetrik bir şekilde el ve ayak uçlarında görülen bir nöropati türüdür. Motor nöropati, kasların hareketini kontrol eden motor sinirleri etkileyen bir nöropati türüdür ve kas güçsüzlüğü, kas seğirmeleri ve kas erimesi gibi belirtilere neden olabilir. Duyusal nöropati ise dokunma, ağrı, ve sıcaklık gibi duyusal bilgileri ileten sinirleri etkileyen bir türdür. Bu nöropati türünde el ve ayaklarda uyuşma, karıncalanma, yanma hissi ve iğne batmaları gibi belirtiler görülebilir. Motor ve duysal nöropati (sensorimotor) ise hem motor hem de duysal sinir liflerini etkileyen bir türdür ve kas güçsüzlüğü ile birlikte el ve ayaklarda uyuşma, karıncalanma, yanma, hissizlik gibi belirtilere yol açabilir. Otonomik nöropati ise otonomik sinir sistemi liflerini etkileyen bir türdür ve terleme sorunları, kalp ritim bozuklukları, ani tansiyon değişiklikleri, erektil disfonksiyon ve iktidarsızlık gibi sorunlara neden olabilir.
Nöropatinin hangi hastalıklarla bağlantısı var?
Nöropati, genellikle diyabet hastalığı, metabolik bozukluklar, enfeksiyonlar, bağışıklık sistemi hastalıkları, kanser ve genetik hastalıklar gibi birçok farklı nedene bağlı olarak ortaya çıkabilir.
Nöropati için kullanılan ilaçlar nelerdir?
Nöropati tedavisinde kullanılan birçok farklı ilaç türü bulunmaktadır. Bu ilaçlar genellikle altta yatan nedenlere yönelik olarak veya hastanın belirtilerini hafifletmek amacıyla kullanılır. Hangi ilacın kullanılacağı, nöroloji uzmanı tarafından hastanın durumuna göre belirlenir.
Nöropati için fizik tedavi olur mu?
Fizik tedavi yöntemleri nöropati tedavisinde önemli bir rol oynamaktadır. Hastanın genel sağlık durumu, şikayetleri, fiziksel muayene bulguları ve EMG sonuçları dikkate alınarak uygun fizik tedavi yöntemi seçilir ve uygulanır.
Nöropati tedavisi için önerilen egzersizler, hastanın kişisel özellikleri göz önünde bulundurularak, hastalığın şiddeti, hareket kabiliyeti, yaş ve genel sağlık durumu gibi faktörlere bağlı olarak bireysel olarak planlanır.
Nöropati için egzersiz var mı?
Nöropatinin bitkisel tedavisi hakkında bilimsel olarak kanıtlanmış ve etkili olduğu bilinen bir yöntem bulunmamaktadır. Bazı durumlarda hastalar, yanlış bilgilere dayalı bitkisel tedavilere yönelebilirler ve bu tür tedavilerin etkili olduğunu düşünebilirler. Ancak, bu tür yanlış tedaviler nöropatinin şiddetini artırabilir, kronikleşmesine neden olabilir ve hatta zehirlenmelere yol açabilir. Bu nedenle, nöropati tedavisi konusunda uzman bir doktora başvurmak en güvenli ve etkili yol olacaktır.