Romatizma Nedir?

Son Güncelleme Tarihi : Ağustos 21, 2024

Romatizma, her yaş grubunda görülebilen ve vücudun savunma mekanizmasını etkileyebilen bir hastalık türüdür. Halk arasında romatizmanın soğuk veya sıcak hava koşullarından kaynaklandığına dair yanlış bir inanış yaygın olsa da, bu doğru değildir. Romatizma, kilolu kişilerde daha fazla ağrı ve eklemlerde şişlik, sıcaklık ve ağrı gibi belirtilerle kendini gösterir ve tedavi edilmediğinde ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. “Romatizma” terimi, eski Yunanca kökenli olup, eklemlerde iltihaplı sıvı birikmesi anlamına gelir. Romatizmal hastalıklar genellikle kronik yani uzun süreli hastalıklardır. Bu hastalıklar, sürekli ve düzenli doktor takibi ve ilaç tedavisi gerektirir.

Romatizma Belirtileri

Romatizmanın belirtileri arasında kas güçsüzlüğü, kas ağrıları, sırt ve bel ağrısı, ciltte döküntüler, tırnaklarda değişiklikler, deride sertlik, gözyaşı ve ağız kuruluğu, göz kızarıklığı, görme kaybı, uzun süreli yüksek ateş, parmaklarda renk değişiklikleri, nefes darlığı, kuru öksürük, kanlı balgam gibi solunum sistemi şikayetleri, sindirim sistemi şikayetleri, böbrek fonksiyonlarında azalma, felç gibi nörolojik belirtiler, kalp ve dolaşım sistemi sorunları gibi birçok belirti bulunabilir. Eklem ve omurga romatizmasında sıkça görülen şikayetler ise eklemlerde ağrı, şişlik, hareket kısıtlılığı, sabahları eklemlerde sertlik, el parmaklarında soğuğa karşı renk değişimi, cilt altı bezeler, güneşe duyarlılık, ciltte yaralar, deride sertlik, güçsüzlük, hareketlerde zorlanma, sabahları ağrı ve tutukluk, göz iltihaplanmaları şeklinde sıralanabilir. Bu hastalıkların tedavisi günümüzde mümkündür.

Romatizma Tedavisi

Romatizma tedavisinde son yıllarda kullanılan yeni ilaçlar sayesinde önemli ilerlemeler kaydedilmektedir. Ancak, çoğu romatizmal hastalığın tamamen iyileştirilmesi mümkün değildir. Romatizma tedavisi, sürekli bir doktor-hasta işbirliği gerektirir ve hastalığın zaman zaman alevlenebileceği akılda tutulmalıdır. Bazı vakalarda romatizma tedavisi ömür boyu sürebilir. Tedavinin amacı, hastanın şikayetlerini azaltmak, olası organ zararlarını önlemek ve yaşam kalitesini en yüksek seviyede tutmaktır. Romatizmal hastalıkların tedavisinde, romatoloji başta olmak üzere, fizik tedavi ve rehabilitasyon uzmanları, ortopedi uzmanları ve gerektiğinde diğer uzmanlık dallarının ekip olarak çalışması önemlidir. Romatizma, şeker hastalığı ve hipertansiyon gibi kronik bir hastalık olduğundan, tedavi genellikle ömür boyu devam eder ve hastalığın şiddetine göre değişen ilaç kullanımı gerektirebilir. Romatizma tamamen ortadan kaldırılmasa da kontrol altına alınabilir ve kontrol altında olan romatizma, belirtiler yokken bile, birden alevlenebileceğinden sürekli doktor takibi gereklidir.

İltihaplı Romatizma Belirtileri

Romatizma temelde iltihaplı ve iltihaplı olmayan romatizma olmak üzere ikiye ayrılır. İltihaplı romatizma, mikropların yol açtığı, bağışıklık sisteminin bozulduğu ve ürik asit gibi maddelerin hasar yarattığı durumlardan kaynaklanır ve genellikle çok ağrılıdır. Tüm organlarda etkili olabilir ve her yaşta görülebilir. İltihaplı romatizmanın belirtileri arasında ellerde ve ayaklarda şişme, his kaybı, iştah kaybı, şişlik, deri altında oluşan şişlikler ve uyku düzensizliği sayılabilir. İltihaplı olmayan romatizma, eklemlerde aşınma ve incelme ile görülen ve genellikle kazalar veya düşmeler sonucu ortaya çıkan bir durumdur. Romatizmal hastalıklar, yumuşak doku romatizması, eklem romatizmaları, iç organ romatizmaları ve bunların bir arada olduğu tipler olmak üzere dörde ayrılır; en çok görülen tip olan yumuşak doku romatizması, selülit, omuz eklemi rahatsızlıkları ve dirsek sürtünmesi gibi rahatsızlıkları içerir. Ayrıca, belkemiği romatizması, SLE, gut ve akut eklem romatizması da bu kategoriye dahildir.

Romatizma Nedenleri

Romatizmal hastalıkların ortaya çıkış nedenleri genellikle, vücutta bulunan eklemleri, kasları, kemikleri ve bu dokuları birbirine bağlayan yapıları etkileyen hasarlardan kaynaklanır. Bu hasarlar, eklemlerde şişlik, kızarıklık, hareket kısıtlılığı ve hatta şekil bozukluklarına sebep olan rahatsızlıklar yaratabilir. Bazı romatizmal hastalıklar sadece eklemleri değil, aynı zamanda bağışıklık sistemini ve iç organları da etkileyebilir. Romatizmal hastalıkların birçoğunun kesin nedeni bilinmemekle birlikte, genetik faktörler, cinsiyet, çevresel faktörler ve yaş gibi etmenlerin hastalığın gelişiminde önemli rol oynadığı düşünülmektedir.

Romatizma Ağrısı

Romatizma hastalığına sahip kişilerin en çok şikayet ettiği konulardan biri, yaşadıkları ağrılardır. Bu ağrılar, romatizmanın en belirgin ve en sık rastlanan semptomlarından biridir ve hastaların günlük yaşam kalitesini önemli ölçüde etkileyebilir.

Her eklem ağrısı romatizma mıdır?

Romatizmal hastalıklarda ağrıdan başka eklem şişlikleri, hareket kısıtlılıkları ve özellikle sabahları eklemlerde görülen sertlik gibi ek semptomlar da sıklıkla gözlemlenir. Toplumda genellikle romatizma terimi sadece ağrı ile eş anlamlı olarak kullanılsa da bu doğru bir yaklaşım değildir. Ağrının romatizmal bir hastalığın belirtisi olup olmadığının hekim tarafından değerlendirilmesi gerekmektedir. Soğuk hava ve yüksek nem oranının romatizma ağrılarını tetikleyip tetiklemediği sorusuna gelince; soğuk ve nemli havalarda, eklem içindeki az miktardaki kayganlaştırıcı sıvının akışkanlığının ve dağılımının değişmesi ağrı ve sızıya neden olabilir. Bu, sağlıklı bireylerde de görülebilen bir durumdur ve kişisel duyarlılıklar önem taşır. Ancak, soğuk hava tek başına romatizmayı tetiklemez ve romatizma teşhisi için yeterli bir gösterge değildir.

Romatizma İlaçları

Romatizma tedavisinde temel ve yardımcı ilaçlar kullanılır. Romatizma ilaçları, bağışıklık sistemini etkileyen ilaçlardır ve düzenli hekim takibi ile kan testlerinin izlenmesini gerektirir. Kortizon, romatizma tedavisinde çok sık kullanılan ve bazen hayati öneme sahip bir ilaçtır. Romatizma ilaçlarının doktor kontrolünde kullanılması ve yine doktor kontrolünde bırakılması şarttır. Romatizma ilaçları hem hap hem de iğne formunda bulunabilir. Son yıllarda geliştirilen yeni romatizma ilaçları, tedavide büyük ilerlemeler sağlamıştır. Ayrıca, egzersiz de romatizma hastalıklarının tedavisinde çok önemlidir. Hareket kısıtlılığı yaşayan eklemlerin ve omurganın esnekliğini geri kazanması, kas ağrılarında spazmın çözülmesi için egzersiz son derece faydalıdır.

Romatizma Yaşlılarda Mı Görülür?

Yaygın inanışın aksine, romatizma sadece yaşlılarda görülen bir hastalık değildir. Çoğu romatizmal hastalık genç yaşlarda başlamakta ve özellikle omurga romatizmaları genç erkekleri, eklem romatizmaları ise doğurganlık çağındaki kadınları etkilemektedir. Genç erkeklerde görülen bel ve kalça ağrıları sıklıkla mekanik sebeplere veya bel fıtığına bağlanırken, romatizma pek düşünülmez. Bu durum, genç yaşlarda omurga hareketlerinin kısıtlanmasına ve hatta sakatlık oluşmasına yol açabilir. Özellikle bel ağrısı şikayeti olan genç erkeklerin omurga romatizması açısından değerlendirilmesi önemlidir. İleri yaşlarda ise, yük taşıyan eklemlerde (diz, kalça, ayak bileği gibi) başlayan ağrılar ve şekil bozuklukları çoğunlukla kireçlenme nedeniyledir.

Çocuklarda Romatizma Olur Mu?

Romatizma, çocuklarda da görülebilen bir hastalıktır ve çocukluk yaş grubuna özgü romatizma türleri bulunmaktadır. Erken teşhis ve tedavi edilmezse, çocuklarda kalıcı sakatlıklara ve gelişme geriliğine yol açabilir. Çocuklarda romatizma hakkında daha fazla bilgi almak için ilgili makalelere göz atılması faydalı olacaktır.

Romatizma Genetik Midir?

Romatizmal hastalıkların nedenleri arasında genetik faktörler önemli bir yer tutar. Bir ailede romatizmal hastalık öyküsü bulunması, aile bireylerinin benzer veya farklı bir romatizmal hastalığa yatkın olabileceğini gösterir. Ancak, bu durum her zaman kesin bir sonuç doğurmaz ve çevresel faktörlere maruz kalmama durumunda hastalık gelişmeyebilir. Şüpheli vakalarda, hastanın ailesinde romatizma öyküsü olması teşhisi güçlendirir, ancak ailesinde romatizma öyküsü bulunan sağlıklı bir kişide mutlaka romatizma gelişeceği anlamına gelmez.

Hamilelik ve Romatizma

Romatizması olan kadınların hamilelik durumları, hastalığın türüne ve iç organlara verdiği zararın derecesine göre değişir. Eğer hastalık kontrol altında ve aktif olmayan bir dönemdeyse, belirli incelemelerden sonra hamilelik mümkün olabilir. Bu süreçte dikkatli takip gereklidir. Bazı romatizmal hastalıklar gebelik sırasında alevlenebilir veya tam tersi sessizleşebilir. Hamilelik öncesinde mutlaka doktor onayı alınmalıdır. Tedavide kullanılan bazı ilaçların uzun süreli etkileri nedeniyle, ilaç kesildikten sonra da bir süre beklemek gerekebilir. Romatizma bulaşıcı bir hastalık değildir, ancak anneden bebeğe geçebilecek bazı maddeler nedeniyle bazı romatizmal hastalıklarda bebekte ilk günlerde olumsuzluklar görülebilir; bu geçici bir durumdur. Örneğin, lupus hastası bir anneden doğan bebek lupus hastası olarak doğmaz, ancak genetik yapısını taşıyabilir ve ilerleyen yıllarda lupus hastası olup olmayacağı kesin olarak söylenemez.

Kaplıca tedavisi romatizmaya iyi gelir mi?

İltihaplı eklem romatizması durumlarında genellikle kaplıca ve sıcak uygulamaların faydalı olmadığı, hatta aktif hastalık dönemlerinde semptomları artırabileceği bilinir. Bununla birlikte, kireçlenme gibi bazı durumlarda kaplıca ve sıcak uygulamalar yararlı olabilir. Kaplıca tedavisine başlamadan önce doktorunuzun onayını almak ve bu konuda tavsiye istemek önemlidir. Bu, hastalığınızın durumuna ve tedaviye uygunluğuna göre karar vermenize yardımcı olacaktır.