Safra Kesesi Nedir?

Son Güncelleme Tarihi : Ağustos 21, 2024

Karaciğer tarafından üretilen ve tüketilen besinlerdeki yağları sindirmeye yardımcı olan, safra depolayan ve salan armut şeklinde bir organa safra kesesi denir. Safra kesesinin vücuttaki tam konumu karın bölgesinin sağ üst kısmıdır ve bu bölge, karaciğerin hemen altında bulunur.

Safra kesesi, sindirim sisteminin önemli bir bileşeni olan ve başlıca görevi safra depolamak olan bir organdır. Safra kesesi, esas olarak kolesterol, bilirubin ve safra tuzlarının bir karışımını içerir. Safra kesesi sorunları arasında en yaygın olanlardan biri safra taşıdır. Genellikle zararsız olan safra taşları, genellikle sağ üst karın bölgesinde ağrı, sırt ağrısı, yağlı yiyeceklerin tüketimi sonrası ağrı hissi, mide bulantısı ve kusma gibi belirtilerle kendini gösterebilirler. Safra taşlarının yaygın bir tedavi yöntemi safra kesesi ve safra taşı çıkarma ameliyatıdır.

Safra Kesesi Nedir?

Safra kesesi, karaciğer tarafından üretilen ve yağlı gıdaların sindirilmesine yardımcı olan safrayı depolayan ve salgılayan, karnın sağ üst kısmında bulunan küçük ve armut şeklinde bir organdır. Safra kesesinin temel görevi safrayı depolamak ve sindirim işleminde kullanmaktır.

Safra kesesi, bazı durumlarda tıkanıklık veya hasara uğrayabilir, bu da ağrı ve rahatsızlık hissine neden olabilir. Safra kesesinde sıkça görülen sorunlardan biri safra kesesi taşlarıdır. Kolelitiazis olarak adlandırılan bu taşlar, safra kesesinde rahatsız edici ağrılara yol açabilir ve genellikle karaciğerin hemen altında bulunan safra kesesinde oluşurlar.

Safra Kesesi Nerededir?

Safra kesesi, vücutta tam olarak karın bölgesinin sağ üst kısmında bulunur ve karaciğerin hemen altında yer alır. Bu küçük, armut şeklindeki organ, safra adı verilen sindirim sıvısını ince bağırsağa salgılayan ve depolayan bir göreve sahiptir.

Safra Kesesi Ne İşe Yarar?

Sağ üst karın bölgesinde ve hemen karaciğerin altında bulunan safra kesesi, temel olarak karaciğer tarafından üretilen ve yiyeceklerdeki yağların sindirimine yardımcı olan safra sıvısının depolanması ve salgılanması görevini üstlenir. Yiyecekler mide ve bağırsaklar tarafından sindirilirken, safra kesesi safrayı salgılayarak, bu sindirim sürecinde önemli bir rol oynar. Bu safra, safra kanalı adı verilen bir tüp aracılığıyla sindirim sisteminin bir parçası haline gelir.

Safra Kesesi Sorunları Nelerdir?

Safra kesesiyle ilgili en yaygın sorunlardan biri safra kesesi taşıdır. Bu taşlar, genellikle sağ üst karın bölgesinde ağrı, mide bulantısı ve kusma gibi belirtilere neden olurlar ve taşın büyüklüğüne göre tedavi gerektirebilir. Bunun dışında safra kesesi ile ilişkilendirilen diğer problemler şunlar olabilir:

• Kolesistit: Safra kesesinin iltihaplanması durumuna kolesistit denir. Bu genellikle safra taşının safra kesesinden çıkmasını engellemesi sonucu ortaya çıkar. Kolesistit, ateş ve ağrı gibi belirtilerle kendini gösterir ve çoğu kez cerrahi müdahale gerektirir.
• Safra Taşı Pankreatiti: Safra taşı pankreatiti, pankreasın iltihaplanması durumunu ifade eder. Bu durum, bir safra taşının safra kanalından ince bağırsağa geçmeden önce pankreas kanalını tıkadığı durumlarda ortaya çıkar.
• Safra Kesesi Kanseri: Nadir görülen bir durum olan safra kesesi kanseri, sağ üst karın bölgesinde ağrıya neden olabilir. Ancak bu tür ağrıların genellikle başka sağlık sorunlarına işaret etme olasılığı daha yüksektir.

Safra Kesesi Taşı Nedir?

Tıp literatüründe kolelitiazis olarak adlandırılan safra kesesi taşı, genellikle kolesterol veya bilirubin gibi maddelerin birikerek sertleştiği, sert taş benzeri oluşumlardır. Bu safra kesesi taşları, ağrı, mide bulantısı, ve kusma gibi semptomlara yol açabilirler. Safra kesesi taşları, boyutları ve şiddetine bağlı olarak tıbbi müdahale gerektirebilirler.

Safra Kesesi Taşı Neden Olur?

Safra kesesi taşı oluşumunun nedenleri, safra kesesinde yüksek kolesterol, aşırı bilirubin veya yetersiz safra tuzu miktarı gibi faktörlerden kaynaklanmaktadır. Ayrıca safra kesesinin tam olarak boşalamaması da taş oluşumuna katkıda bulunabilir.

• Safra kesesinde yüksek kolesterol oranı: Bireyin safrasında yüksek miktarda kolesterol bulunması durumunda, karaciğerin normalden daha fazla kolesterol üretmesi sonucu safra kesesi taşları oluşabilir.
• Safra kesesinde aşırı bilirubin: Karaciğerdeki bazı hasarlar veya kan bozuklukları, fazla bilirubin üretimine yol açabilir. Pigment safra taşları, safra kesesinin yeterince bilirubini parçalayamadığı durumlarda meydana gelir. Bu tür safra kesesi taşları genellikle koyu kahverengi veya siyah renkte olurlar.
• Safra kesesinin doluluğu: Safra kesesinin düzgün çalışabilmesi için boşalabilmesi çok önemlidir. Safra, düzgün bir şekilde boşaltılamazsa, aşırı konsantre hale gelir ve bu da taş oluşumuna zemin hazırlar.

Safra Kesesi Taşı Belirtileri Nelerdir?

Safranın yolunu tıkayan safra kesesi taşları, sağ üst karın bölgesinde şiddetli ağrıya neden olabilir. Bu ağrı sırtın üst kısmına yayılabilir ve sıklıkla yoğun gaz birikimi nedeniyle geğirme isteği ve bulantı ile kusma gibi belirtilerle birlikte görülür. Safra kesesi hastalığı genellikle yağlı veya kızartma yiyeceklerden sonra ve çoğunlukla akşam saatlerinde ortaya çıkan belirtilerle kendini gösterir. Bu belirtiler şunlar olabilir:

• Karın ortası ve sağ üst kısmında ani ve artan ağrı (safra rahatsızlığının en yaygın belirtisi).
• Mide bulantısı ve kusma.
• Safra kesesi atağı anında sırt ve kürek kemiği bölgesine yayılan ağrı.
• Hazımsızlık ve mide ekşimesi.
• Yoğun geğirme isteği.
• Cilt ve göz akında sararma (sarılık).
• Koyu renkli idrar.
• Açık renkli dışkı.
• İştah kaybı.
• İshal.
• Hafif ateş.
• Kalp atışlarının hızlanması.

Safra taşları tekrar hareket ettiğinde ve safra kanalları tıkanıklığı giderildiğinde ağrılar genellikle durur. Ancak, safra kanallarından herhangi biri birkaç saatten fazla süreyle tıkalı kalırsa, safra taşı komplikasyonları veya pankreatit atakları riski artar.

Safra Kesesi Çamuru Belirtileri Nelerdir?

Safra kesesi tamamen boşalamadığında, safradaki kolesterol monohidrat kristalleri, kalsiyum bilirubinat veya diğer kalsiyum tuzlarının birikmesine yol açarak safra kesesi çamurunun oluşmasına neden olabilir. Bu durum bazı semptomlara sebep olur. Safra kesesi çamuruyla ilişkilendirilen yaygın belirtiler arasında şunlar bulunur:

• Sağ üst karında hissedilen ağrı.
• Omuzlara kadar yayılan ağrı.
• Karın, omuz ve göğüs ağrısı.
• Karın bölgesinde şişlik.
• Dışkının yağlı, katran benzeri veya kilimsi bir görünüme sahip olması.
• Mide bulantısı ve kusma.

Safra Kesesi Taşı Teşhisi Nasıl Yapılır?

Safra kesesi teşhisi için doktor öncelikle fiziksel muayene yapacaktır ve bu muayane sırasında göz ve cilt rengindeki değişikliklere dikkat edecektir. Sarılık, safra kesesi sorunlarının bir belirtisi olabilir, çünkü sarılık vücuttaki bilirubin seviyelerinin artmasının bir sonucu olarak ortaya çıkar. Yüzün cildindeki sarımtırak renk tonu, safra kesesi problemlerini gösteren bir işaret olabilir.

Fiziksel muayene yanı sıra, doktor safra kesesi problemlerini teşhis etmek için aşağıdaki testleri isteyebilir:

• Kan testleri
• Ultrason
• Bilgisayarlı Tomografi (CT) taraması
• Manyetik Rezonans Kolanjiyopankreatografi (MRCP)
• Kolesintigrafi (HIDA taraması)
• Endoskopik ultrason

Safra Kesesi Ameliyatı (Kolesistektomi) ve Tedavisi Nasıl Yapılır?

Daha yaygın olarak laparoskopik kolesistektomi olarak bilinen safra kesesi ameliyatı, karın üst bölgesinde, karaciğerin hemen altında bulunan, karaciğer tarafından üretilen safrayı depolayan ve sindirim için gerektiğinde kullanılan armut şeklindeki kese olan safra kesesinin çıkarılmasını içeren bir işlemdir. Bu operasyon genellikle yaklaşık 1-2 saat sürer.

Safra kesesi ameliyatı sonrasında, safra kesesi vücuttan çıkarıldıktan sonra kişi sağlıklı bir şekilde yaşamına devam edebilir. Bu ameliyatın genellikle iki çeşidi bulunmaktadır:

• Laparoskopik kolesistektomi: Safra kesesi ameliyatı için en yaygın kullanılan yöntem laparoskopik kolesistektomi’dir. Bu operasyon, genellikle küçük kesiler (insizyonlar) yapılarak gerçekleştirilir. Bir laparoskop adı verilen ince bir tüp, küçük bir kesiden karına sokulur. Bu tüpün içinde küçük bir ışık ve kamera bulunur. Doktor, özel aletler kullanarak safra kesesini başka bir küçük kesiden çıkarır. Ameliyat sonrasında hastalar genellikle aynı gün taburcu edilirler.
• Açık kolesistektomi: Bu yöntemde doktor, safra kesesini çıkarmak için daha büyük kesiler yapar. Operasyon sonrasında hastalar birkaç gün boyunca hastanede gözlem altında tutulurlar. Açık kolesistektomi, kanama bozukluğu olan hastalar, ciddi safra kesesi hastalığı olanlar, aşırı kilolu bireyler ve hamileliğin son üç ayında olanlar gibi belirli durumlarda tercih edilebilir.

Safra Kesesi Taşı Nasıl Önlenir?

Safra kesesi taşlarını önlemek için uygulanabilecek bazı yöntemler bulunmaktadır. Bu yöntemler şu şekildedir:

• Öğün atlamamaya çalışın: Her gün düzenli olarak normal yemek saatlerinde beslenmeye çalışın. Öğün atlamak, safra taşı riskini artırabilir.
• Kilo vermeniz gerekiyorsa yavaş hareket edin: Eğer kilo vermeniz gerekiyorsa, hızlı kilo kaybından kaçının. Hızlı kilo kaybı, safra kesesi taşı oluşumunu tetikleyebilir.
• Yüksek lifli besinler tüketin: Diyetinize meyve, sebze ve kepekli tahıllar gibi lif açısından zengin besinler eklemeye çalışın.
• Sağlıklı kilonuzu korumaya çalışın: Obezite ve fazla kilolu olmak safra taşı riskini artırabilir. Sağlıklı bir kiloya ulaşmak için yediğiniz kalori miktarını azaltarak ve fiziksel aktivite miktarını artırarak çalışın. Sağlıklı bir kiloya ulaştığınızda, sağlıklı beslenmeye devam ederek ve düzenli egzersiz yaparak bu kiloyu korumaya özen gösterin.

Safra Kesesi Taşı Belirtileri Hakkında Sık Sorulan Sorular

Safra kesesi rahatsızlıklarında görülen belirtiler nelerdir?

Safra kesesi rahatsızlıkları, kişide sarılık, idrarın koyu renk alması, dışkının açık renkli olması, kan basıncında düşme, mide bulantısı ve kusma, hazımsızlık, sindirim sorunları, ateş, titreme ve sağ üst karın bölgesinde şiddetli ağrı gibi belirtilere yol açabilir.

Safra kesesi ağrısına ne iyi gelir?

Safra kesesi ağrısını hafifletmek için ağrılı bölgeye sıcak kompres uygulamak etkili olabilir. Ayrıca nane çayı içmek ve safra kesesinin boşaltılmasına yardımcı olabilecek magnezyum takviyeleri almak da ağrıyı azaltmada yardımcı olabilir. Ancak, şiddetli safra kesesi ağrısı durumunda bir sağlık profesyoneline başvurmak önemlidir.

Safra kesesi nerede ağrı yapar?

Safra kesesi genellikle karın bölgesinin sağ üst tarafında ve karaciğerin hemen altında ağrıya neden olur.

Safra kesesi ameliyatı ne kadar sürer?

Açık safra kesesi ameliyatı genellikle ortalama 1-2 saat sürerken, kapalı safra kesesi ameliyatı olarak bilinen laparoskopik kolesistektomi yaklaşık 45 dakikada tamamlanır.

Safra kesesi alınırsa ne olur?

Safra kesesinin çıkarılması, vücudun işleyişini ve performansını bozmaz. Safra, sindirim sıvısı olarak karaciğerden bağırsağa akışını sürdürür.

Safra kesesi taşı nasıl düşürülür?

Safra kesesi taşlarını doğal yollarla düşürmek mümkün değildir. Bu taşları ortadan kaldırmak için cerrahi müdahale gerektiren safra kesesi ameliyatı yapılmalıdır.