Salmonella nedir?

Son Güncelleme Tarihi : Ağustos 21, 2024

Salmonella bakterisi, daha fazla 2000 farklı türü bulunan ve gıda zehirlenmelerinin en yaygın nedenlerinden biri olan bir bakteridir. Salmonella bakterisi hem hayvanlarda hem de insan bağırsaklarında bulunur ve genellikle dışkı yoluyla atılır, bu yolla yiyecek ve içeceklere bulaşabilir. Bu bakteri enfeksiyonları özellikle yaz aylarında sık görülür ve genellikle ishal, ateş ve mide krampları gibi belirtilerle kendini gösterir. Genellikle yaklaşık olarak 7 gün içinde kendi kendine geçen bu belirtiler, bazı kişilerde daha şiddetli seyredebilir ve hayati tehlikelere yol açabilir. Salmonella enfeksiyonu, genellikle çiğ et, sebze ve meyve tüketimi, çiğ süt içilmesi veya kontamine suyun kullanılması gibi yollarla bulaşır. Risk faktörleri arasında bebekler, 65 yaşın üzerindeki kişiler ve bağışıklık sistemi zayıflamış kişiler bulunurken, salmonella bakterisinden korunmanın en önemli yolları temizlik kurallarına uymak ve bulaşma riski taşıyan durumlardan kaçınmaktır.

Salmonella nedir?
Salmonella enfeksiyonunun belirtileri nelerdir?
Salmonella enfeksiyonu hastalığının nedenleri nelerdir?
Salmonella enfeksiyonu hangi yollarla bulaşır?
Salmonella enfeksiyonu nasıl teşhis edilir?
Salmonella enfeksiyonun tedavisi nasıl uygulanır?
Salmonella ile ilgili sık sorulan sorular

Salmonella nedir?

Salmonella (salmonelloz), bağırsak sistemini etkileyen yaygın bir bakteriyel hastalıktır. Bu bakteri, en yaygın gıda zehirlenmesi nedenlerinden birini oluşturur. Salmonella, hem hayvanlar hem de insan bağırsaklarında bulunur ve dışkı yoluyla atılır. İnsanlara genellikle kontamine olmuş su veya yiyecekler aracılığıyla bulaşır. Salmonella enfeksiyonu yaz aylarında daha sık görülse de genellikle çocukların diğer yaş gruplarına göre salmonellayı kapma olasılıkları daha yüksektir.

Salmonella enfeksiyonunun belirtileri nelerdir?

Bazı insanlar, salmonella enfeksiyonundan hiçbir semptom göstermeyebilir. Ancak, genellikle bulaşmadan sonra 12 ila 72 saat içinde ishal, ateş ve mide krampları gibi belirtiler ortaya çıkabilir. Bu enfeksiyonla ilişkilendirilebilecek baş ağrısı, bulantı, kusma ve iştah kaybı da yaygın olarak görülür. Bu semptomlar genellikle 4 ila 7 gün sürebilir, ancak bazı kişilerde daha ciddi bir seyir izleyebilir.

Salmonella enfeksiyonu hastalığının nedenleri nelerdir?

Salmonella bakterileri, insanlar, hayvanlar ve kuşların bağırsaklarında bulunan bakterilerdir. Salmonella ile enfekte olmuş çoğu insan, bakterilerle temas etmiş yiyecek veya su tüketerek enfekte olurlar. Yani enfeksiyonun ana nedeni, kontamine olmuş yiyecek ve içeceklerle temas etmek ve bunları tüketmektir.

Salmonella enfeksiyonu hangi yollarla bulaşır?

Salmonella enfeksiyonunun yayılma yolları, hasta olan hayvan ve insan dışkısıyla temas etmek gibi unsurları içerir. Bu, az pişmiş yiyeceklerin veya dışkı ile kontamine olmuş yiyeceklerin tüketilmesi, süt ve yıkanmamış çiğ sebzelerin ve meyvelerin tüketilmesi, çiğ etle temas eden yüzeylerde hazırlanan yiyeceklerin yemek olarak alınması, yemek hazırlamadan önce ellerin yıkanmaması ve salmonella bakterisi taşıma riski yüksek olan kaplumbağa, yılan, kertenkele, kuş ve civciv gibi hayvanları sevmek ve tutmak gibi faktörleri içerir. Bu yollar, salmonella bulaşmasına katkıda bulunabilir.

Salmonella enfeksiyonu nasıl teşhis edilir?

Salmonella enfeksiyonunun semptomları, diğer hastalıklarla benzerlik gösterebilir. Özellikle ishal, kusma, ateş ve mide krampları gibi belirtiler salmonella enfeksiyonunun işareti olabilir. Salmonella’nın neden olduğu bir enfeksiyonu tanımak için, hastaya gaita (dışkı) testi yapılması gerekebilir. İnsanlarda salmonella enfeksiyonuna yol açabilen 2 binden fazla farklı tür bulunmaktadır. Dışkı testi, hangi tür salmonella bakterisine karşı etkili bir antibiyotik tedavisi gerektiğini belirleme açısından önemlidir.

Salmonella enfeksiyonun tedavisi nasıl uygulanır?

Salmonellaya maruz kalan çoğu insan ortalama olarak 4 ila 7 gün içinde iyileşir ve genellikle tedaviye ihtiyaç duymaz. Bu süreçte, kişilerin ishal nedeniyle kaybettikleri sıvıyı yerine koymak için bol miktarda sıvı tüketmeleri önemlidir. Ancak semptomları (ishal, kusma vb.) şiddetli şekilde yaşayan ve hastalığı bir haftadan uzun süren kişiler, tedavi için hastaneye yatırılmaları gerekebilir. Bu hastalara hastanede intravenöz sıvı tedavisi uygulanabilir. Bununla birlikte, risk grubunda olan kişiler, örneğin bebekler, 65 yaş üstü kişiler, kanser hastaları veya zayıf bağışıklık sistemine sahip kişiler, kan dolaşımında bakteri taşıyanlar, doktor gözetiminde antibiyotik tedavisi alabilirler.

Salmonella ile ilgili sık sorulan sorular

Salmonella enfeksiyonu için kimler risk altındadır?

65 yaş ve üstü kişiler
Bebekler
Kanser, HIV veya AIDS gibi zayıf bağışıklık sistemine sahip olanlar
Crohn Hastalığı ve inflamatuar bağırsak hastalığı olanlar

Salmonella tehlikeli midir? Salmonellanın komplikasyonları nelerdir?

Salmonella enfeksiyonu geçiren çoğu kişi yaklaşık 7 gün içinde hastalığın belirtilerini atlatıp tamamen iyileşir. Ancak bağırsakların normal çalışmaya başlaması biraz zaman alabilir. Bazı kişilerde salmonella enfeksiyonu şiddetli bir şekilde seyredebilir. Bakteriler kan dolaşımına girerek karaciğere, böbreklere veya diğer organlara sıçrayabilir. Bu gibi durumlarda hastalara antibiyotik tedavisi uygulanması gerekebilir. Tedavinin zamanında uygulanmaması ölümlere neden olabilir. Ayrıca Salmonella enfeksiyonunun nadir bir komplikasyonu olan Reiter Sendromu da gelişebilir. Reiter Sendromu’nda kişide eklem ağrısı, göz tahrişi ve idrar yaparken ağrı gibi belirtiler ortaya çıkar. Bu rahatsızlık uzun süre devam edebilir ve tedavisi zor olan artritlere yol açabilir.

Salmonella enfeksiyonu için ne zaman doktora başvurulmalıdır?

Özellikle risk grubundaki kişilerde, uzun süreli yüksek ateş, kanlı dışkı, normalden az idrar yapma, ağız ve dil kuruluğu, koyu renkli idrar gibi belirtiler görüldüğünde mutlaka uzman bir doktora başvurulmalıdır.

Salmonella enfeksiyonu maruziyetini artıran etkenler nelerdir?

Uluslararası seyahatler: Tifo ateş dahil Salmonella enfeksiyonları, sanitasyonun yetersiz olduğu gelişmekte olan ülkelerde daha sık görülür.

Vücudun Salmonella enfeksiyonu ile savaşmasını engelleyen durumlar nelerdir?

Bağışıklık sistemi sorunları: Bazı hastalıklar veya kullanılan ilaçlar, bağışıklık sistemini zayıflatabilir. Bu durum, vücudun enfeksiyonlarla ve hastalıklarla mücadele etme yeteneğini azaltabilir. Bu tür kişilerin salmonella bakterisi ile enfekte olma riski daha yüksektir. HIV/AIDS, orak hücre anemisi, sıtma, organ nakli sonrası kullanılan ilaçlar ve kortikosteroidler gibi etkenler arasında yer alır.

Mide ve bağırsak sorunları: Mide ve bağırsak hastalıkları ile kullanılan bazı ilaçlar, salmonella enfeksiyonu ile başa çıkmayı zorlaştırabilir. Güçlü mide asidi, salmonella bakterilerini öldürebilir, ancak hastalıklar ve kullanılan ilaçlar bu doğal savunmayı engelleyebilir. Antiasitler, inflamatuar bağırsak hastalıkları ve antibiyotik kullanımı, vücudun salmonella bakterisi ile mücadele gücünü olumsuz yönde etkileyebilir.

Salmonellanın vücutta su kaybına neden olduğu nasıl anlaşılır?

Salmonella enfeksiyonu nedeniyle hastalarda ishal ve kusma gibi semptomlar görülebilir. İshale bağlı olarak vücut sıvı kaybeder ve bu kaybedilen sıvı mutlaka yerine konmalıdır. Su kaybı, normalden daha az idrar yapma, idrarın daha koyu renkte olması, ağız ve dilin kuruması, gözlerde çukurlaşma, gözyaşı eksikliği, yorgunluk ve sinirlilik gibi belirtilerle anlaşılabilir.

Salmonella enfeksiyonundan korunmak için neler yapılmalıdır?

Eller düzenli olarak yıkanmalıdır.
Yiyecekler hijyenik bir şekilde hazırlanmalıdır.
Bulaşık tehlikesinden kaçınılmalıdır.
Çiğ et, süt veya yumurta ürünleri tüketilmemelidir.
Çapraz bulaşmayı önlemek için çiğ et, kümes hayvanları ve deniz ürünleri diğer yiyeceklerden ayrı bir şekilde buzdolabında saklanmalıdır.
Mutfakta çiğ et ile meyve ve sebzeler için farklı kesme tahtaları kullanılmalıdır.
Pişmiş yiyecekler asla önceden çiğ et içeren yıkanmamış kaplara konulmamalıdır.
Yiyecek hazırlama yüzeyleri düzenli olarak sabun ve suyla temizlenmelidir.
Çiğ yumurta tüketiminden kaçınılmalıdır. Ev yapımı kurabiye hamuru, dondurma, mayonez gibi ürünler genellikle çiğ yumurta içerir. Eğer çiğ yumurta kullanmanız gerekiyorsa, pastörize edilmiş olduğundan emin olun.
Yiyecekler uygun şekilde pişirilmeli ve saklanmalıdır.
Kuş, kaplumbağa, kertenkele gibi hayvanlarla temas konusunda dikkatli olunmalı, hayvanlar öpülmemelidir.
Kümes hayvanlarının eti tamamen pişirildikten sonra tüketilmelidir.