Radyoloji
Tıpta herhangi bir hastalık için tanı ve teşhis koyulabilmesi adına, vücudun sorunlu bölgesinin görüntülenmesi gerekmektedir. Radyoloji dalı da bu görüntülenmeyi sağlayan yöntemleri içerir. Genel anlamda x ışınları, radyo dalgaları ve ses dalgaları kullanılan bu görüntüleme yöntemlerinden bazıları:
- Ultrason ile görüntüleme,
- Bilgisayarlı tomografi (BT) ile görüntüleme,
- Manyetik rezonans görüntüleme (MR) sistemi ile görüntüleme,
- Pozitron emisyon tomografi (PET) ile görüntüleme,
- Mamografi ile görüntüleme,
- Floroskopi ile görüntüleme,
- Nükleer tıp yöntemleri ile görüntüleme
şeklindedir. Bütün bu görüntüleme yöntemleri sayesinde uygulanacak tedavinin en iyi şekilde gerçekleşebilmesi ve eğer gerekiyorsa uygulanacak olan cerrahi yöntemin en az hata ile uygulanması sağlanır.
Radyolojinin hastalık teşhis aşamasında ilgi alanına giren hastalıklar, kemik ve akciğer hastalıklarının teşhisi, bazı yaralanmalar, acil tıp, meme hastalıkları, kalp ve damar hastalıkları teşhis ve tedavisi, hamilelik takibi, yumuşak doku ve iskelet sistemi hastalıklarının teşhisi, omurga, omurilik, beyin, baş, boyun, bel, nöroradyoloji ile ilgili sinir sistemi kontrolleri, karın, batın, meme, yumuşak doku lezyonlarının görüntülenmesi, jinekolojik ve pediatrik hastalıklarıdır.
Radyoloji temel olarak iki ayrı alt dala ayrılır. Bunlar tanısal ve radyoterapi (tedavi ve girişimsel radyoloji)’ dir.
Diagnostik (Tanısal) Radyoloji
Radyolojinin alt birimlerinden birisi olan diagnostik (tanısal) ile hastalık belirtileri tespit edilebilir ve uygulanan tedavide alınan ilaçların etki oranları ve tedaviye yanıt verme durumları gözlemlenebilmektedir. Diagnostik, yani tanısal radyoloji yöntemleri, manyetik rezonans görüntüleme (MR), manyetik rezonans anjiyografi (MRA), bilgisayarlı tomografi (BT), üst gastrointestinal sistem ve floroskopi, talyum kardiyak stres testi, tiroid taraması ve kemik taraması gibi testleri içeren nükleer tıp yöntemleri, pozisyon emisyon tomografisi (PET) görüntüleme ve PET taraması, mamografi, ultrason ve röntgendir. Bu yöntemlerden olan röntgen en sık karşımıza çıkan uygulamadır ve röntgen işleminde x ışınları kullanılmaktadır. Röntgen, ortopedik problemlerde, panaromik röntgen olarak diş sorunlarında ve akciğer görüntülenmelerinde en sık kullanılan yöntemdir.
Bir başka X ışınlarının kullanıldığı yöntem de mamografi yöntemidir. Kadınlarda 40 yaşından sonra kontrol amaçlı olmak üzere, mutlaka mamografi çekilmesi istenmektedir. Momografi meme hastalıklarının teşhisinde kullanılan önemli bir tarama ve görüntüleme aracıdır. Diagnostik (tanısal) radyolojide x ışınları kullanılan görüntüleme yöntemlerinin yanı sıra, ses dalgaları kullanılan görüntüleme yöntemleri genel olarak ultrosonografi cihazlarıdır. Radyo dalgalarının kullanıldığı tanısal radyoloji yöntemleri ise, manyetik rezonans görüntüleme (MRG)’dir. Bilgisayarlı tomografi (BT) ise yine x ışınlarının kullanıldığı bir diğer görüntüleme yöntemi olarak litaratüre geçmiştir. Bilgisayarlı tomografi (BT) genel olarak yumuşak dokuların ve kemiklerin şekli ile yerleşimi konusunu incelenir.
Bilgisayarlı tomogragi (BT) onkoloji alanında da kanser yayılımlarının incelenmesinde, onkolojik tedavi süreçlerinin düzenlenmesinde, kalp hastalıklarının ve nörolojik hastalıkların teşhis aşamalarında ağırlıklı olarak başvurulan bir radyoloji görüntüleme yöntemi olup oldukça önemli bir yere sahiptir. Bilgisayarlı tomografi (BT), klasik bilgisayarlı tomografi, sipiral bilgisayarlı tomografi, çok kesitli (multi-slice) tomografi olmak üzere kendi içinde de çeşitlere ayrılır. Hekimler tarafından doğru teşhis ve tanı yapabilmek adına damarların, kemiklerin, dokuların veya organların kesit şeklinde görüntülenmesine ihtiyaç duyulması durumunda manyetik rezonans görüntüleme (MR) yöntemine başvurulmalıdır. Bu yöntemde radyo frekans da denilen radyo dalgaları ile detaylı bir görüntüleme yapılır. Manyetik rezonans görüntüleme (MR), kadın hastalıkları, nöroloji, fizik tedavi, ortopedi ve kalp hastalıklarının teşhis ve tedavisinde sıklıkla kullanılan bir yöntemdir. Ses dalgalarının kullanıldığı radyolojiyle görüntüleme yöntemi olan ultrason ise jinokoloji dalında, üriner sisteme ait incelemelerde, karın içindeki organların incelenmesinde sık bir şekilde kullanılmaktadır ve herhangi bir zararı bulunmayan bir radyolojik görüntüleme yöntemidir.
