Trikotillomani (Saç Koparma Hastalığı) Nedir?

Son Güncelleme Tarihi : Ağustos 21, 2024

Saç yolma hastalığı veya trikotillomani, dürtü kontrol bozukluğu türünden bir rahatsızlıktır. Bu durum, kişilerin genellikle stres veya kaygı dönemlerinde saçlarını koparma eğiliminde olduğu bir durumu ifade eder. Trikotillomani ciddi bir sorundur ve tedavi gerektirir. Hem psikolojik hem de fiziksel sonuçları etkiler. Ancak uygun tedavi ile trikotillomani kontrol altına alınabilir.

Trikotillomani (Saç Koparma Hastalığı) Nedir?
Trikotillomani (Saç Koparma Hastalığı) Kimlerde Görülür?
Trikotillomani (Saç Koparma Hastalığı) Belirtileri Nelerdir?
Trikotillomani (Saç Koparma Hastalığı) Nedenleri Nelerdir?
Trikotillomanide Risk Faktörleri Nelerdir?
Trikotillomani (Saç Koparma Hastalığı) Teşhis ve Tarama Yöntemleri
Trikotillomani (Saç Koparma Hastalığı) Tedavisi
Trikotillomanin Kişiye ve Aileye Etkisi
Trikotillomani (Saç Koparma Hastalığı) Hakkında Sık Sorulan Sorular

Trikotillomani (Saç Koparma Hastalığı) Nedir?

Trikotillomani, popüler olarak saç yolma hastalığı olarak bilinir ve obsesif kompulsif bozukluk sınıfına ait bir akıl sağlığı bozukluğudur. Bu rahatsızlık, kişinin stres veya kaygıyla başa çıkma yöntemi olarak dürtüsel bir şekilde saçını, kaşını veya kirpiklerini yolma davranışıyla karakterizedir. Bu sürekli tekrar eden davranış, saç veya kıl kaybına yol açar çünkü bu davranış sonucu saçlar yırtılır veya koparılır. İlk olarak Dermatolog Hallopeau tarafından tanımlanan bu hastalık, kişinin bu davranışı gerçekleştirmeden önce yoğun kaygı ve gerginlik yaşadığı bir dönemi içerir. Davranış gerçekleştirildikten sonra ise bu gerginlik azalır. Ancak bu davranışın sürekli ve uzun süreler boyunca tekrarlanması, saç köklerine zarar verebilir.

Trikotillomani (Saç Koparma Hastalığı) Kimlerde Görülür?

Ruh sağlığı profesyonelleri, ruhsal bozuklukları tanılamak ve teşhis etmek için kullandıkları DSM-5’e göre Trikotillomani, Obsesif Kompülsif Bozukluklar kategorisine aittir. Bu hastalığın belirtileri şunlardır:

Sürekli ve tekrarlayıcı saç yolma ve koparma davranışlarını sergileme
Normalde saç ve kıllarla kaplı olması gereken bölgelerde kellik gelişimi
Bu davranışları gerçekleştirirken gerginlik hissi yaşama
Saçları koparmak sonrası rahatlama ve haz alma durumlarının gözlenmesi
Saçları kıvırma, çekme ve yolma isteği
Saç yolma veya kaybının başka bir sağlık sorununa veya ruhsal bozukluğa bağlanamaması
Saç ve kılların yenilmesi sonucu mide ve bağırsaklarda bazı rahatsızlıkların ortaya çıkması

Hastalığın ilerleyen aşamalarında, deri ve ciltte ciddi ve geri dönüşü olmayan hasarlar meydana gelebilir. Bu nedenle Trikotillomani’nin tanı ve tedavisi için uzman yardımı gereklidir.

Trikotillomani (Saç Koparma Hastalığı) Belirtileri Nelerdir?

Saç yolma hastalığı, sıklıkla çocuklar ve ergenler arasında karşılaşılan bir rahatsızlık olmasına rağmen yetişkinlerde de meydana gelebilen bir durumdur. Ayrıca, bebeklerde zaman zaman saç çekme davranışı da görülebilir. Bu davranış, genellikle geçici bir durumdur, ancak kalıcı hale gelirse, uzman bir doktor tarafından muayene edilmesi önerilir.

Trikotillomanide Risk Faktörleri Nelerdir?

Trikotillomani (Saç Koparma Hastalığı) hakkındaki makaleyi Türkçe olarak yeniden yazdım:

Yüksek stres altında bulunmak, genetik faktörler, problem çözme becerisinin zayıf olması gibi risk faktörleri trikotillomani hastalığına sebebiyet verebilir. Ancak bu hastalık kişiden kişiye değişkenlik gösterebilir.

Trikotillomani (Saç Koparma Hastalığı) Teşhis ve Tarama Yöntemleri
Saç koparma hastalığı tanısı, hastanın muayenesi yapılıp öyküsü alındıktan sonra konulur. Tanı koyarken hasta kimi zaman utanç, alay edilme, suçluluk gibi duygular yaşadıkları görülür. Değerlendirme sürecinde ise saç ve kıl yolmanın ne kadar şiddette ve sıklıkta olduğu, süresi, yolunan saç miktarı, dürtünün özellikleri, eşlik eden hastalıklar vb. gibi durumlar araştırılır. Değerlendirme sürecinde kimi zaman test ve ölçeklerde kullanılır.

Klinik Değerlendirme Süreci
Hastalığın tedavisi için öncelikli olarak doğru tanının konulması gerekir. Bu süreçte uzmanlar tarafından klinik ortamlarında değerlendirmeler gerçekleştirilir.

Psikolojik Testler ve Ölçekler
Klinik değerlendirme sürecinde uzmanların kullandığı test ve ölçekler değişiklik gösterebilir. Kullanılan ölçeklerin, Türkiye’de yaşayan hastalara uygun, Türkiye’ye uyarlanmış olmasına özen gösterilir.

Trikotillomani (Saç Koparma Hastalığı) Tedavisi
Trikotilomani tedavisi olan bir rahatsızlıktır. Saç koparma hastalığı tedavisi, ruh sağlığı çalışanları tarafından gerçekleştirilen psikoterapi yöntemleri veya gerektiği taktirde uzman tavsiyesinde ilaçlar kullanılır. Hastaya ve ailesine ise psikoeğitimler verilerek hastalık hakkında doğru, detaylı bilgi edinmesi sağlanır. Bu psikoeğitimler tedavinin ilk basamağını oluşturur.

Daha sonraki süreçte tercih edilen yöntemlere göre tedavi gerçekleştirilir. Kimi zaman terapi yöntemleri kullanılırken kimi zaman ilaçlı tedavi gerçekleştirilmektedir. Farklı saç koparma hastalığından kurtulma yolları vardır.

Bilişsel Davranışçı Terapi Yöntemi
Bilişsel Davranışçı terapi, psikoterapi türlerinden biridir. Bilişsel davranışçı terapide belirli sorunları belirleyerek danışan-terapist işbirliği içerisinde duygu, düşünce, davranışlar çalışılır. Kişide güncel olarak sıkıntı yaratan durum hakkında konuşulur. Hastalığı saptamada işbirliği içerisinde olmak önemlidir. Bundan dolayı Trikotillomani hastasının işbirliğine açık, hastalığının farkında ve iyileşme odaklı olması önemlidir. Terapi seansları esnasında saç yolma davranışının yoğun olduğu zamanlar tespit edilerek buradaki dürtüsel tepkilere karşı tepki ve farkındalık oluşturulur. Bu seansların dışında ev ödevleri verilerek seans içerisinde ki duygu, düşünce ve davranışların pekiştirilmesi amaçlanır.

İlaç Tedavisi
Terapi yöntemlerinin dışında ilaçlı (psikofarmakolojik) tedavilerde uygulanabilir. Bu konun uzmanlarına danışarak ilaçlı tedaviye başlayabilirsiniz. Dikkat edilmesi gereken en önemli husus ise ilacın yan etkileridir.

Destek Grupları ve Kendine Yardım Stratejileri
Bilişsel Davranışçı terapi başta olmak üzere birçok terapi türünde temel hedefler arasında hastanın kendine yardım etmesi amaçlanır. Bunu nasıl gerçekleştireceği konusunda psikoeğitim seansları düzenlenerek hastanın problemle baş etme stratejileri geliştirilmeye çalışılır. Bireysel görüşmelerin dışında benzer rahatsızlıklardan muzdarip hastalar bir araya gelirler. Başta birbirlerine destek olmak gibi birçok amaca hizmet eden destek gruplarıyla da tedavi gerçekleştirilebilir.

Trikotillomanin Kişiye ve Aileye Etkisi
Trikotilomani hastalığı sadece fiziksel görünüşü değil aynı zamanda duygusal bağlamda da kişiyi etkiler

Trikotillomani (Saç Koparma Hastalığı) Hakkında Sık Sorulan Sorular

Trikotillomaninin yaygınlığı nedir?

Bilimsel çalışmalara göre, farklı yaş gruplarında trikotillomani hastalığının farklı yaygınlık düzeyleri olduğu tespit edilmiştir. Üniversite öğrencileri arasında bu sıklığın %1 ila %3 arasında olduğu belirtilirken, çocuklarda ise %1 olduğu bildirilmiştir. Cinsiyetler arasındaki yaygınlık konusu ise tartışmalı bir süreçtir.

Trikotillomani (saç koparma hastalığı) tedavisi ne kadar sürer?

Trikotillomani (saç koparma hastalığı) tedavi süresi değişebilir. Hastalığın yaygınlığı, süresi ve eşlik eden tanılar gibi farklı faktörler, tedavi süresinin kişiden kişiye farklılık göstermesine neden olabilir.

Trikotillomani (Saç Koparma Hastalığı) ile nasıl başa çıkılır?

Trikotillomani bir saç koparma hastalığı olarak bilinir. Bu hastalığın tedavisi için en iyi yol bir uzmandan yardım almaktır. Bu uzmanlar genellikle psikiyatristler ve psikologlardır. Profesyonel destek, bu sürecin daha kolay ve sağlıklı bir şekilde yönetilmesine yardımcı olabilir.

Trikotillomani tedavi edilmezse ne olur?

Trikotillomani olarak bilinen saç koparma hastalığı, bireylerin istemsizce vücutlarında bulunan kılları koparma eğiliminde olduğu bir durumdur. Bu hastalığın tedavi edilmemesi, kalıcı kellik riskini artırabilir. Hastalık ilerledikçe, koparma işlemi sırasında zarar gören dokular enfeksiyon kapabilir, bu da ciddi yaralanmalara yol açabilir.

Trikotillomani (Saç Koparma Hastalığı) tedavisi ne kadar sürer?

Uzmanlar tarafından yürütülen tedaviler, kullanılan tedavi yöntemine bağlı olarak değişebilir. Tedavi planı oluşturulurken hastanın yaşı, hastalığın şiddeti, eşlik eden tanılar gibi faktörler etkilidir. Ayrıca hastalığın aşaması, hastanın genel sağlık durumu ve tedaviye olan isteği gibi durumlar da tedavi süresini etkileyebilir.

Saç koparma hastalığı tekrarlar mı?

Saç koparma hastalığı belirli periyotlarla ortaya çıkabilir ve bu davranış geçici olarak azalabilir. Ancak tedavi edilmezse bu durum tekrarlayabilir ve şiddetlenebilir.

Trikotillomani sonrası saç çıkar mı?  

Trikotillomani hastaları sürekli olarak saçlarını koparırlar. Bu, saç köklerine kalıcı hasar verebilir. Zaman içinde bölgede kellik oluşabilir. Ancak erken teşhis edilip tedavi edilirse, saç köklerini kurtarmak mümkün olabilir.

Trikotillomani genetik mi?

Bilimsel araştırmalar, ikizler üzerinde yapılan çalışmaların, bu hastalığın görülmesinde genetik faktörlerin rol oynayabileceğini düşündürdüğünü göstermektedir.

Trikotillomani (Saç Koparma Hastalığı) OKB mi?

Ruh sağlığı profesyonellerinin hastalıkları tanılamak için kullandıkları DSM-5’te Trikotillomani, Obsesif-Kompulsif Bozukluklar (OKB) sınıfında ayrı bir tanı olarak yer almaktadır.

İnsanlar neden saçlarını koparırlar?

İnsanlar saçlarını koparmak için farklı nedenlerden dolayı böyle davranışlarda bulunabilirler. Bu nedenler hakkında daha fazla bilgi edinmek için klinik ortamlarda yapılan testler ve ölçümler kullanılabilir.

Trikotillomani özellikleri nelerdir?

Trikotillomani, yaygın olarak saç koparma hastalığı olarak bilinir. Temel olarak, bireyler olumsuz yaşam deneyimleri, stres veya kaygı gibi durumlarla başa çıkamadıklarında saçlarını koparabilirler.