Ateroskleroz (Damar sertliği) nedir?

Toplumda, kadınlara kıyasla erkeklerde daha sık görülen kalp krizi, bir dizi çevresel ve kazanılmış faktörden kaynaklanabilir. Bu, atardamarlarda plak birikimiyle oluşan damar sertliği, kalp damar tıkanıklığı, kalp krizi ve koroner arter hastalığı gibi hayati tehdit oluşturan sağlık sorunlarının ortaya çıkmasına yol açabilir. Kalp sağlığının korunması ve gözetilmesi için, damar sertliğinin tanı ve takibi gereklidir ve tıbbi alanındaki gelişmeler sayesinde cerrahi olmayan yöntemlerle tedavi edilebilir.

Ateroskleroz (Damar sertliği) nedir?
Ateroskleroz (Damar sertliği) Nedenleri Nelerdir?
Ateroskleroz (Damart sertliği) belirtileri nelerdir?
Ateroskleroz (Damar Sertliği) Kimlerde görülür?
Ateroskleroz (Damar sertliği) tanısı nasıl konur?
Ateroskleroz (Damar sertliği) tedavisi nasıldır?
Ateroskleroz (Damar sertliği) hakkında sıkça sorulan sorular

Ateroskleroz (Damar sertliği) nedir?

Ateroskleroz, yani damar sertliği, vücuttaki tüm damarları etkileyebilir, ancak en sık kalp damarlarını etkilediği için hayati risk taşıyan ciddi bir sorun olarak kabul edilir. Ateroskleroz, temiz kan taşıyan damarlarda yani atardamarlarda plak oluşması sonucu damarların sertleşmesi olarak tanımlanır. Bu damar plağı, kolesterol ve kalsiyum birikimi sonucu oluşur. Bu plaklar atardamar yapısını bozarak damar sertliği ile sonuçlanır. Başka bir deyişle, dolaşım sırasında damar duvarlarında pıhtı ve kolesterol birikimi sonucu bazı kalınlaşmalar meydana gelebilir. Bu durumda atardamarlar esnekliğini kaybeder ve buna damar sertliği denir. Damar sertliği, toplumda en sık rastlanan kalp-damar hastalıklarının başında gelir. Kalp krizleri, felçler, periferik vasküler hastalıklar ve kardiyovasküler hastalıkların nedeni olarak bilinir. Damar sertliği, düzenli takip gerektiren ve acil müdahale gerektiren sağlık sorunlarından biri olarak kabul edilir.

Ateroskleroz (Damar sertliği) Nedenleri Nelerdir?

Arterler, kanı kalpten vücuda taşıyan kan damarlarıdır. İnce bir hücre tabakası olan endotel ile kaplı olan arterler, atardamarların içini düzgün ve pürüzsüz tutarak kanın akışını sağlar. Ateroskleroz, bu endoteli zarar verebilen bir durumdur. Ateroskleroz ilerledikçe, plak adı verilen bir oluşum büyür. Bu plak yeterince büyüdüğünde, tıkanıklığa neden olabilir. Damar sertliğini tetikleyen ve artıran en büyük etkenlerden biri sigaradır. Sinir ve stres gibi olumsuz duygusal durumlar, kalp atışlarının hızlanmasına ve kan basıncının yükselmesine neden olduğundan aterosklerozu artırabilir. Damar sertliği, başlıca şu nedenleri içerir: Yüksek kolestrol, hareketsiz yaşam tarzı, fast food tüketimi, aile geçmişi, tütün ürünleri kullanımı, alkol, hipertansiyon, kilo, yüksek kan basıncı ve düzenli egzersiz yapmamak.

Ateroskleroz (Damart sertliği) belirtileri nelerdir?

Damar sertliği, genellikle ilk belirtisi olarak göğüs ağrısı şeklinde kendini gösterir, bu göğüs ağrısına “anjina” adı verilir. Anjinanın iki türü vardır: stabil ve stabil olmayan. Hastalar genellikle hafif bir efor sırasında göğsün ortasında yanma, sıkışma ve baskı tarzında ağrı hissederler. Efor sona erdiğinde ağrının geçtiği söylenir. Bu, bir damarın tıkanıklığının ilk belirtisidir. Ancak bazı hastalar istirahat halindeyken bile göğüs ağrısı yaşadıklarını belirtirler. Bu, ciddi bir damar tıkanıklığının belirtisi olabilir. Genellikle atardamarın tıkanması veya daralması nedeniyle kan götürdüğü bölgede iskemi (oksijen eksikliği ve besin eksikliği) nedeniyle ağrı meydana gelir. Ancak arterler tamamen kapanana, kalp krizi veya inme (felç) gibi semptomlar ortaya çıkana kadar belirtiler fark edilmeyebilir.

Damar sertliğine bağlı olarak göğüs ağrısı, bacak damarlarında bacak ağrısı veya bir organın tıkanmasına bağlı olarak o organın işlevsiz hale gelmesine neden olabilir. Beyin damarlarının tıkanması felç (inme) olarak bilinir. Damar sertliği belirtileri şunlar olabilir: Kol ve bacaklarda uyuşma veya güçsüzlük, şiddetli baş ağrısı, konuşma güçlüğü veya başkalarını anlama zorluğu, yüz kaslarının sarkması, felç, şiddetli baş ağrısı ve görme bozuklukları.

Ateroskleroz (Damar Sertliği) Kimlerde görülür?

Damar sertliği, her yaşta ve her gruptaki bireylerde meydana gelebilen bir durumdur ve oluşumunda bazı risk faktörleri etkilidir. Damar sertliğine yol açan risk faktörleri kısaca şunları içerir: İleri yaş, diyabet, yüksek kolestrol seviyeleri ve yatalak hastalarda görülebilir.

Ateroskleroz (Damar sertliği) tanısı nasıl konur?

Damar sertliğine bağlı tıkanmalarda ağrı en önemli semptomdur ve bu semptomun tıkanan organa bağlı olarak değerlendirilmesi gerekmektedir. Damar sertliği teşhisi için, hastanın öyküsünün alınmasının yanı sıra fiziksel muayene de yapılmalıdır. Tanı yöntemleri arasında ultrason, EKG (Elektrokardiyografi), EKO (ekokardiyografi), efor testi ve kalp sintigrafisi bulunmaktadır. Damar sertliğinin kesin teşhisi için anjiyo yapılması önerilmektedir

Ateroskleroz (Damar sertliği) tedavisi nasıldır?

Damar sertliğinin tedavisinde, tütün ürünü kullanımının sonlandırılması ve sağlıklı bir beslenme düzeni oluşturulması önerilmektedir. Bazı bireylerde kolestrol düzenleyici ilaçların kullanılması gerekebilir. Kişiye özel egzersiz programları ile sedanter yaşam tarzının sonlandırılması önemlidir. Günümüzde tıpta yaşanan gelişmeler ve ileri teknoloji sayesinde anjiyografi yöntemi ile ameliyatsız tıkanan damarlar açılabilmektedir. Anjiyoplasti adı verilen cerrahi dışı bir yöntem, 20-30 dakika arasında bir süre içinde uygulanır. Kateter (ince uçlu boru) kullanılarak kalp damarlarına ulaşılır ve hastalıklı damarların açılması için görüntüleme teknikleri kullanılır. Diğer bir seçenek ise cerrahi bir yöntem olan bypass ameliyatıdır, bu yöntem daha konforlu ve uzun yaşam süreleri sağlar ve yüksek başarı oranına sahiptir.

Ateroskleroz (Damar sertliği) hakkında sıkça sorulan sorular

Ateroskleroz (Damar sertliği) önlemek için ne yapmalı?

Damar sertliğini önlemek veya tedavi etmek için aşağıdaki önlemleri alabilirsiniz:

Kan sulandırıcı kullanımı
Egzersiz yapmak
Sağlıklı bir diyet uygulamak
Sigara içmemek
Düzenli ve dengeli beslenmek
Kan basıncını kontrol altında tutmak.

Ateroskleroz (Damar sertliği) için hangi doktora gidilir?

Damar tıkanıklığı teşhis edildiğinde, tedavi ve izleme yöntemleri, tıkanıklığın bulunduğu alan veya etkilediği organa göre değişebilir. Bu nedenle Kalp ve Damar Cerrahisi Bölümü’ne başvurmak önemlidir. Tedavi ve izleme süreci, Girişimsel Radyoloji, Kardiyoloji, Beyin ve Sinir Cerrahisi gibi farklı uzmanlık alanlarıyla işbirliği içinde yürütülebilir.

Damar sertliğini ne yumuşatır?

Damar sertliği, kontrol altında tutulması gereken önemli bir sağlık sorunudur ve bu durumla başa çıkmak için diyet ve beslenme önerileri sunulur. Kişiye özgü bir beslenme planı oluşturmak için yaş, cinsiyet ve mevcut sağlık durumu gibi faktörler göz önüne alınmalıdır. Bu nedenle, bir beslenme uzmanından destek almak önemlidir. Ayrıca kan sulandırıcı ilaçların yanı sıra bitkisel destekler de önerilebilir. Ancak ilaç veya bitkisel tedavileri kullanmadan önce, bir uzmandan öneri almak olumsuz deneyimlerin önlenmesine yardımcı olabilir.

Ateroskleroz (Damar sertliği) kendiliğinden geçer mi?

Atardamarlarda pıhtı ve kolesterol birikmesi sonucu oluşan plaklar nedeniyle meydana gelen damar sertliği bazen kendiliğinden normale dönebilir. Ancak her damar tıkanıklığı durumu için bu geçerli değildir.

Ateroskleroz (Damar sertliği) olan kişi nasıl beslenmeli?

Taze ve günlük meyve sebze tüketimi son derece önemlidir. Tuz kullanımı ise sınırlanmalıdır. Genellikle damar sertliği sorunu yaşayan bireyler için Akdeniz tipi bir beslenme tarzı önerilir. Bu beslenme tarzında, özellikle tam tahıllar, kuruyemişler, kuru baklagiller, deniz ürünleri, meyve ve sebzeler sıkça tüketilirken kırmızı et tüketimi sınırlanır.

Ateroskleroz (Damar sertliği) tehlikeli mi?

Organların işlevlerini yerine getirebilmesi ve normal süreçlerini tamamlayabilmesi için vücudun temiz kan dolaşımını sürdürebilmesi gereklidir. Ancak hastalıklı damarlar, bu normal dolaşımı engelleyebilir. Koroner arter hastalığı, beyin kanaması, kalp krizi gibi ani ve ciddi sonuçlar doğurabilen sağlık sorunları önceden tedavi edilmelidir.

Ateroskleroz (Damar sertliği) neden ortaya çıkar?

Aterosklerozu etkileyen pek çok neden bulunmaktadır. Bunların en önemlisi genetik yatkınlıktır. İkinci en önemli neden sigara kullanımıdır. Daha sonra şeker hastalığı olarak bilinen diyabet gelir. Obezite, yüksek kan lipid düzeyleri, hareketsiz yaşam gibi birçok faktör de etkili olabilir.

Ateroskleroz (Damar sertliği) için ne yemeli?

Aterosklerozdan korunmak için en önemli faktörler sağlıklı beslenme ve sigara kullanmamaktır. Sigara kesinlikle tüketilmemelidir. Bir diğer önemli nokta, özellikle kırmızı et ve hayvansal yağlardan kaçınılarak, sebze, meyve ve zeytinyağı ağırlıklı bir beslenme şekli olan Akdeniz tipi diyetin benimsenmesidir. Bu diyet ayrıca protein kaynağı olarak balığı tercih etmektedir ve kalp sağlığına ve aterosklerozun önlenmesine büyük katkı sağlayabilir. Başka bir önemli faktör ise karbonhidrat ağırlıklı besinlerden kaçınmaktır. Son yıllarda yapılan çalışmalar, karbonhidratların hayvansal yağlardan daha fazla ateroskleroz riski taşıdığını göstermektedir.

Ateroskleroz (Damar sertliği) neye yol açar?

Ateroskleroz, genel bir terim olup, etkilediği organa bağlı olarak çeşitli hastalıklara yol açabilen bir durumdur. Bu durum, damarların tıkanmasına neden olur. Hangi damarın tıkandığına bağlı olarak bir dizi ciddi sağlık sorununa yol açabilir. Örneğin, kalp damarlarını etkilerse kalp krizi ve kalp hastalıklarına yol açabilir. Beyin damarlarını etkilerse felce neden olabilir. Böbrek damarlarını etkilerse kronik böbrek yetmezliği, bağırsak damarlarını etkilerse bağırsak nekrozu gibi ciddi hastalıklara yol açabilir. Ayrıca bacak damarlarını etkilerse yürüme sorunlarına neden olan periferik damar hastalıklarına yol açabilir.

Ateroskleroz (Damar sertliği) için ne iyi gelir?

Beslenme dışında en önemli faktör, spor yapma ve aktif bir yaşam tarzını sürdürmedir. Vücut Kitle İndeksi’nin (VKİ) normal sınırlarda olması, sağlıklı bir beslenme düzenine dikkat edilmesi ve stresten kaçınılması büyük bir öneme sahiptir. Stres, aterosklerozun ortaya çıkmasındaki önemli faktörlerden biridir. Bu nedenle stres yönetimi, aterosklerozla mücadelede hayati bir rol oynamaktadır.