Karaciğer Kanseri Nedir?
Erken dönemde genellikle özgün bir belirti göstermeyen karaciğer kanseri, tanı konduğunda tedavi planlaması için geç kalınması riski taşır. Bu nedenle karaciğer kanserinin kesinlikle erken teşhis edilmesi büyük önem taşır. Karaciğer kanseri ilerledikçe, nedensiz kilo kaybı, iştah kaybı, sürekli karın şişliği, sıvı birikimi, halsizlik, sarılık gibi belirtiler ortaya çıkabilir. Bu durumda, tümörün çıkarılması veya karaciğer nakli gibi tedavi seçenekleri değerlendirilebilir.
Karaciğer Kanseri Nedir?
Karaciğer Kanseri Belirtileri Nelerdir?
Karaciğer Kanseri Neden Olur?
Karaciğer Kanseri Teşhisi Nasıl Konulur?
Karaciğer Kanseri Nasıl Tedavi Edilir?
Karaciğer Kanseri Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
Karaciğer Kanseri Nedir?
Karaciğerin kendi hücrelerinden kaynaklanan kötü huylu (habis) tümörlere “primer (birincil) karaciğer kanseri” adı verilir. Bu tür kanser, karaciğerin kendi hücrelerinden kaynaklandığı için “hepatosellüler (karaciğer hücreli) karsinom” olarak adlandırılır. Bu kanser türü, sık görülen ve hayati risk taşıyan tümörlerden biridir. Ayrıca, hepatositlerden kaynaklanmayan diğer karaciğer tümörleri de bulunmaktadır. Örneğin, kolanjiosellüler karsinom (safra yollarından kaynaklı) tümörlere bir örnektir. Ayrıca, damarsal yapılarla ilişkili olarak ortaya çıkan anjiosarkom gibi karaciğer tümörleri de mevcuttur.
Bir kişinin karaciğeri sağlıklıysa, bu tür kansere yakalanma riski oldukça düşüktür. Ancak karaciğer hastalığı olanlar veya karaciğerde yapısal bozukluğa sahip olan bireyler (örneğin siroz veya siroz zemini olanlar), karaciğer kanseri riski altındadır. Karaciğer kanseri dünya genelinde en sık rastlanan kanser türlerinden biridir ve hayati risk taşıdığı için erken teşhis çok önemlidir. Bu hastalığın erken teşhisi hayati bir öneme sahiptir.
Esas tedavi yöntemi, kanserli dokunun çıkarılmasıdır. Ancak karaciğer, vücudun temel bir organı olduğu ve işlevselliğinin önemli olduğu bir organ olduğu için sadece tümörlü bölümün çıkarılması oldukça zor bir işlemdir. Bu nedenle karaciğer nakli, karaciğer kanseri hastalarının tedavisinde önemli bir yöntem olarak öne çıkar.
Karaciğer Kanseri Belirtileri Nelerdir?
Karaciğer kanserinin erken dönemde spesifik bir belirtisi genellikle bulunmaz. Bu nedenle teşhis konduğunda kanser genellikle ilerlemiş bir aşamada tespit edilir. Sıkça görülen belirtiler arasında kilo kaybı, iştahsızlık, halsizlik, kolay yorulma, sarılık, karında sıvı birikimi gibi bulgular yer alır. Bazen karın sağ üst tarafında ağrı veya dolgunluk hissi olabilir. Karaciğer kanseri teşhisi, genellikle kronik bir karaciğer hastalığı (örneğin siroz) ile ilişkilendirildiğinden, bu hastalıklar genellikle benzer semptomlar gösterir, bu da tanı koymayı zorlaştırabilir.
Karaciğer kanserleri, dünya genelinde kanser türleri arasında altıncı sırada yer alsa da, ülkemizde siroz ve karaciğer hastalıklarının yaygın olması nedeniyle daha sık görülebilir. Bu nedenle kronik hepatit veya erken evre sirozlu hastalar, tümör gelişme riskine karşı düzenli aralıklarla radyolojik yöntemlerle, özellikle ultrason ve gerektiğinde MR veya BT gibi görüntüleme yöntemleriyle takip edilmelidir. Bu takip, hastalığın erken teşhisi ve tedaviye başlama açısından son derece önemlidir.
Karaciğer Kanseri Neden Olur?
Karaciğer kanserinin nedenleri şu şekilde sıralanabilir: Hepatit B virüsü enfeksiyonları, Hepatit C ve Hepatit D virüsü enfeksiyonları, Aflatoksin (aspergillus flavus zehiri) maruziyeti, Siroz, Genetik konjenital metabolik hastalıklar, Hemokromatozis, Wilson hastalığı, Glikojen depo hastalığı, Kimyasal maddelere maruziyet (nitritler, hidrokarbonlar, solventler) karaciğer kanseri riskini artırabilir.
Karaciğer, vücudun birçok sistemini etkileyen bir merkez olarak işlev görürken aynı zamanda kan deposu ve bağışıklık sisteminin bir parçasıdır. Karaciğer kanseri riskini en fazla taşıyan gruplardan biri hepatit taşıyan bireylerdir. Karaciğer kanseri, erken dönemde spesifik belirtiler göstermediği için erken teşhis zor olabilir. Bu tür kanserlerin yaklaşık yüzde 80’i daha önce siroz teşhisi konmuş kişilerde gelişir, bu nedenle bu hastalar yakından takip edilmelidir.
Karaciğer kanseri riski taşımayan kişilere göre, Hepatit B ve C enfeksiyonlarına sahip bireylerin karaciğer kanserine yakalanma riski çok daha yüksektir. Neyse ki, Hepatit B aşıları ile bu risk önlenebilir. Hepatit C için geliştirilen tedaviler de oldukça olumlu sonuçlar vermektedir. Siroz, karaciğer hücrelerinin alkole, hepatite, bağışıklık sistemi sorunlarına vb. maruz kalarak hasar görmesi sonucu gelişen bir hastalıktır. Sirozlu hastaların yaklaşık yüzde 5’i karaciğer kanseri riski taşır. Ayrıca obezite, karaciğer yağlanması ve siroz riskini artırabilen önemli bir faktördür
Karaciğer Kanseri Teşhisi Nasıl Konulur?
Karaciğer kanseri, bazı durumlarda ileri bir aşamaya ulaşana kadar herhangi bir belirti göstermeyebilir. Kanser ilerledikçe, nedeni belirlenemeyen kilo kaybı, sürekli şiş karın, sıvı birikimi, iştah kaybı, sürekli halsizlik, sarılık gibi belirtiler ortaya çıkmaya başlayabilir. Bu tür şikayetler yaşayan kişiler, en kısa sürede doktora başvurmalıdır. Günümüzde, her türlü karaciğer gelişimini tespit etmek için görüntüleme yöntemleri kullanılabilmektedir. Özellikle risk altındaki hastalar, en ekonomik ve kolay uygulanabilen yöntem olan ultrasonografi ile takip edilmelidir. Bilgisayarlı tomografi (BT), manyetik rezonans görüntüleme (MR) ve anjiyografi gibi diğer yöntemler de başvurulabilir. Bazen tanıyı kesinleştirmek için bu görüntüleme yöntemlerinden birkaçı bir arada kullanılabilir. Kan testi yapılarak, bir tümör belirteci (marker) olan alfa feto protein (AFP) ölçülebilir. Bu testin yüksek çıkması kanser açısından önemli bir işarettir. Ancak kanserli hastalarda bile sonuçlar normal çıkabilir ve bu, tümörün olmadığı anlamına gelmez. Tanı için bazı durumlarda karaciğerden iğne biyopsisi yapılabilir. Ancak bu, sık sık başvurulan bir yöntem değildir ve biyopsi yapılıp yapılmamasına, bu alanda deneyime sahip olan, karaciğer hastalıkları ile ilgilenen uzmanlar, yani gastroenterologlar ve/veya cerrahlar karar vermelidir.
Karaciğer Kanseri Nasıl Tedavi Edilir?
Tedavi edilemeyen karaciğer kanseri olgularının sonuçları genellikle olumsuzdur. Bu durumdaki hastaların beklenen yaşam süresi genellikle 6-9 ay arasındadır. En etkili tedavi yöntemi, tümörün cerrahi olarak çıkarılmasıdır. Ancak cerrahi müdahalenin uygulanabilmesi, tümörün evresine ve çevresine yayılıp yayılmadığına, hastada mevcut olan karaciğer hastalığının şiddetine bağlıdır. Karaciğer dışına yayılmış bir karaciğer kanserinde cerrahi müdahalenin yeri genellikle yoktur. Cerrahi müdahalenin başarısı, tümörün çapı ile de ilişkilidir. Tümörün çapı 5 cm’den küçükse, cerrahi müdahale genellikle daha başarılıdır.
Karaciğer Kanseri Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
Karaciğer kanserinin ilk belirtileri nelerdir?
Karaciğer kanseri, erken dönemde genellikle özgün belirtiler göstermez. Bu nedenle tanı konulduğunda kanser genellikle ileri bir aşamada teşhis edilir. Sıkça rastlanan belirtiler arasında kilo kaybı, iştah kaybı, halsizlik, çabuk yorulma, sarılık (cilt ve gözlerin sararması), karında sıvı birikimi gibi bulgular yer alır.
Karaciğer kanseri geçer mi?
Tedavi edilemeyen karaciğer kanserinin sonuçları genellikle olumsuzdur. Bu tür vakalarda, beklenen yaşam süresi genellikle 6-9 ay gibi kısa bir süreyle sınırlıdır. En etkili tedavi yöntemi, tümörün cerrahi olarak çıkarılmasıdır. Ancak cerrahi müdahalenin uygulanabilmesi, tümörün evresine ve çevresine yayılma durumuna, ayrıca hastada mevcut olan karaciğer hastalığının derecesine bağlıdır. Karaciğer dışına yayılmış bir karaciğer kanserinde cerrahi tedavi seçeneği genellikle uygun değildir. Cerrahi müdahalenin başarısı aynı zamanda tümörün çapı ile de ilişkilidir; daha küçük çaplı tümörlerde cerrahi başarı şansı genellikle daha yüksektir, 5 cm çapındaki tümörlere göre daha iyidir.
İdeal şartlarda (Karaciğer kanseri nasıl belli olur?
Karaciğer kanserinin erken dönemde çok spesifik belirtileri yoktur. Bu nedenle, genellikle tanı konduğunda kanser büyük boyutlara ulaşmış olabilir. Kanserin ilerlemesiyle birlikte, kilo kaybı, iştahsızlık, halsizlik, hızlı yorulma, sarılık, karın içinde sıvı birikimi gibi belirtiler ortaya çıkmaya başlayabilir. Bazen, karın sağ üst tarafında ağrı veya dolgunluk hissi de olabilir. Genellikle, karaciğer kanserinin temelinde kronik bir karaciğer hastalığı bulunur, özellikle siroz gibi. Bu tür hastalıklar benzer semptomlar gösterdikleri için teşhis konması karmaşık olabilir. Karaciğer kanserleri, dünya genelinde görülen kanser türleri arasında altıncı sırada yer alır, ancak ülkemizde sirozla ilişkili hastalıkların yaygın olması nedeniyle daha sık görülebilir. Bu nedenle, kronik hepatit veya erken evre sirozlu hastaların tümör gelişme riskini azaltmak amacıyla 6 ay ila 1 yıllık periyotlarla ultrason gibi radyolojik görüntüleme yöntemleriyle takip edilmeleri önemlidir. Gerektiğinde MR veya BT taramaları da yapılabilir.
Karaciğer kanseri nerede ağrı yapar?
Çoğu zaman, karaciğer kanseri belirtileri arasında kilo kaybı, iştahsızlık, halsizlik, hızlı yorulma, sarılık ve karında sıvı birikimi gibi bulgular ortaya çıkar. Nadiren, karın sağ üst tarafında ağrı veya dolgunluk hissi de hissedilebilir.
Karaciğer kanseri kimlerde görülür?
Hepatit B ve Hepatit C hastalıklarına sahip olan veya siroz teşhisi konmuş hastalarda gelişen karaciğer tümörleri, genellikle erken aşamada herhangi bir belirti göstermez. Ülkemizde Hepatit B ve Hepatit C, sık rastlanan hastalıklar arasında yer almaktadır. Hepatit virüsünün varlığı, karaciğer kanseri riskini artıran önemli bir faktördür.
Karaciğer kanseri hangi yaşlarda görülür?
Karaciğer kanseri tanı yaşının ortalaması 62’dir. Karaciğer kanseri teşhisi konmuş olan hastaların %90’ından fazlası 45 yaşın üzerindedir, %3’ü 35-44 yaş aralığındadır ve %3’ten azı ise 35 yaşından gençtir.
Karaciğer kanseri kaç evre?
Karaciğer kanserinin tedavi planlaması için öncelikle evrelendirme yapılmalıdır. Karaciğer kanserleri genellikle 4 evreye ayrılmaktadır:
Evre 1: Karaciğer kanserinde tümör dokusu sadece karaciğer içinde bulunur ve diğer organlara veya yapıları etkilemez.
Evre 2: Karaciğer kanserinde tümör dokusu, karaciğer dokusu içinde bulunur veya kan damarlarına ulaşmış küçük tümör oluşumları tespit edilir.
Evre 3: Karaciğer kanserinde birden fazla büyük tümör, karaciğer dokusunu etkisi altına almış veya büyük bir tümör büyük bir damarı etkilemiş olarak tespit edilir.
Evre 4: Karaciğer kanserinde kanser artık metastaz yapmış ve vücudun diğer bölgelerine yayılmıştır.
Karaciğer kanseri ne iyi gelir?
Karaciğer kanserine ne iyi gelir? Sorusu sıkça sorulmaktadır. Ancak karaciğer kanseri tedavisinde destek ürünlerin veya belirli yiyeceklerin özel bir yeri yoktur. Bu nedenle doktora danışmadan, faydalı olduğu iddia edilen herhangi bir ürünü kullanmaktan kaçınılmalıdır.
Karaciğerde kitle neye işaret eder?
Karaciğerdeki kitleler genellikle tümör olarak adlandırılır. Bu kitleler, çoğunlukla karaciğerin kendi dokusundan kaynaklanan iyi veya kötü huylu tümörlerdir. Ancak bazen başka bir hastalığın sonucu olarak karaciğere yayılan iyi huylu kitleler de görülebilir.
Karaciğerde kitle tehlikeli midir?
Karaciğer kitlelerinin çoğunu iyi huylu tümörler oluşturur. Kötü huylu tümörlerin büyük bir kısmı, diğer organlardan karaciğere yayılan metastazlardır. Ancak karaciğerin kendi dokusundan kaynaklanan kitleler de sıkça görülür.
Karaciğerde kitle ağrı yapar mı?
Karaciğer kanseri erken dönemde genellikle belirti vermez. Ancak tümör büyüdükçe, sağ üst karın bölgesinde yaygın bir ağrı meydana gelebilir. Hastalık ilerledikçe, bu ağrıya kilo kaybı ve karın bölgesinde şişlik de eşlik edebilir.
Karaciğerde iyi huylu kitle nedir?
Karaciğerin en yaygın iyi huylu tümörleri arasında hemangioma, adenom ve fokal nodüler hiperplazi bulunmaktadır. Hemangiomlar, karaciğerin en sık rastlanan iyi huylu tümörleridir. Bu tümörlerin kansere dönüşme riski düşüktür ve genellikle yırtılmaları (ruptür) veya kanama gibi komplikasyonlar nadirdir. Bu nedenle hastalar genellikle periyodik görüntüleme testleri ile takip edilmektedir.
Karaciğerde kitle tedavisi nasıl olur?
Karaciğer kanserinin tedavisinde en etkili yöntem, tümörün cerrahi olarak çıkarılmasıdır. Ancak cerrahi müdahalenin yapılabilmesi, tümörün evresine, çevresine yayılma durumuna ve hastanın karaciğer hastalığı derecesine bağlıdır. Karaciğer kanseri, karaciğer dışına yayıldığında cerrahi müdahalenin etkili olmadığı durumlar söz konusudur. Cerrahinin başarısı ayrıca tümörün boyutuyla da ilişkilidir. Eğer karaciğerdeki tümör cerrahi olarak çıkarılamayacak durumdaysa, karaciğer nakli bir tedavi seçeneği olabilir. Karaciğer nakli gerektiren birçok durum vardır ve karaciğer tümörleri bu durumlardan birini oluşturabilir.
Karaciğer kistin iyi huylu olduğu nasıl anlaşılır?
Karaciğer kistleri genellikle herhangi bir belirtiye yol açmaz ve çoğu iyi huyludur. Genellikle belirti göstermeyen kistler küçüktür. Ancak kist büyüdükçe karın bölgesinde bazı şikayetlere neden olabilir.
Karaciğer kist kaç cm tehlikelidir?
5 cm çapa sahip olanlara kıyasla oldukça iyidir.
İdeal şartlarda (Karaciğer kitle ameliyatı ne kadar sürer?
Kitlenin büyüklüğü ve metastaz durumuna bağlı olarak süre tahmini yaklaşık 1-2 saat arasında değişebilir.
Karaciğer kanseri nasıl önlenir?
Karaciğer kanserini önlemek için hepatit virüslerinden korunmak önemlidir. Özellikle Hepatit B virüsüne karşı aşı yaptırmak önemlidir ve bu aşıyı almak için geç değildir. Aşırı alkol tüketiminin siroza ve uzun vadede karaciğer kanserine yol açabileceği göz önünde bulundurularak, alkol tüketimine dikkat edilmelidir. Sağlıklı bir beslenme alışkanlığı benimsemek, obezite ve diyabet riskini azaltabilir ve bu sayede karaciğer yağlanması, siroz ve karaciğer kanseri riski de düşürülebilir.
Karaciğer kanseri tedavilerinde girişimsel radyoloji uygulamalarının önemi nedir?
Kanser tedavisinde girişimsel radyolojik uygulamaların türleri ve etkinliği, teknolojinin gelişmesiyle birlikte artmıştır. Bu tedaviler arasında, cilt yoluyla tümörün içine yerleştirilen bir iğne ile tümörü yakma işlemi olarak tanımlanabilen radyofrekans (RF) ve mikrodalga (MW) ablasyon tedavileri bulunmaktadır. Ayrıca, kan damarlarından anjiyografik tekniklerle tümöre ulaşılarak, tümörün beslenmesini kesen ve aynı zamanda yüksek dozda kemoterapötik veya radyoaktif izotop yüklü ilaçların verildiği kemoembolizasyon ile radyoembolizasyon (Yitrium 90-Y-90) tedavileri de uygulanmaktadır. Bu yöntemler, erken evre küçük tümörlerde tam tedavi sağlayabilirken, ileri evre tümörlerde diğer tedavilerin uygulanamadığı durumlarda tümörün yayılmasını yavaşlatma, durdurma veya tümörü küçültme amacıyla kullanılabilir.
Karaciğer kanseri tedavisinde Yitrium 90 tedavisi, diğerlerinden hangi özellikleriyle ayrılıyor?
Radyoembolizasyon veya selektif internal radyoterapi (SIRT) olarak bilinen bu tedavi yöntemi, temel olarak karaciğerdeki bir tümöre atardamarlar yoluyla ulaşılarak, dışarıdan verilemeyecek kadar yüksek doz radyasyon içeren Yitrium 90 radyoizotopu içeren mikroküreciklerin enjekte edilmesiyle gerçekleştirilir. Bu şekilde tümörün canlılığı ortadan kaldırılır. Yittrium 90 tedavisi iki aşamada uygulanır. İlk aşamada, hastanın karaciğer atardamarlarının ayrıntılı haritası çıkarılır ve mide-bağırsak sistemi ile bağlantılı damarlar tıkanır. Daha sonra, asıl Y90 radyoaktif ilacının etkisini taklit eden bir test ilacı karaciğer içine verilir ve tedavinin başarısını değerlendirmek için hazırlık anjiyografisi yapılır. Hazırlık anjiyosu için hastanın hastanede yatmasına gerek yoktur. Hazırlık aşaması sonucunda karaciğer damar yapısının tedaviye uygun olduğu belirlenirse, hastanın uygun tedavi dozu nükleer tıp doktoru tarafından hesaplanır ve tedavi günü belirlenir. Genellikle hazırlık anjiyosundan yaklaşık 7-10 gün sonra ikinci aşamada, tedavi karaciğer içine anjiyografik bir yöntemle uygulanır.
Karaciğer kanserinde Yittrium-90 tedavisi için kimler uygun?
Tedaviye uygun hasta grubu, mevcut tümöral hastalığın sadece karaciğerle sınırlı olduğu ve karaciğer dışında belirgin bir tümör odağı bulunmayan hastalardan oluşmaktadır. Ayrıca, hazırlık anjiyosu sırasında hastanın tedaviye uygunluğu da değerlendirilir.
Karaciğer metastazlarının tedavisi mümkün müdür?
Karaciğer metastazlarının tedavisi, kaynağın (hangi organ kanseri olduğu), yaygınlığın (karaciğerde kaç metastaz olduğu), metastazların karaciğerdeki yerinin, karaciğer dışında başka yerlere yayılıp yayılmadığına bağlı olarak değişiklik gösterir. Özellikle lenfomalar, bazı kemoterapi kombinasyonları ile tedavi edilebilirler. Meme ve akciğer kanserleri kemoterapiden kısmen fayda görebilirler. Karaciğer metastazlarının tedavisinde kalın bağırsak (kolorektal) kanseri metastazlarını ayrı bir kategori olarak ele almak gerekir. Kolorektal kanserler sıklıkla karaciğere metastaz yaparlar ve bu durumda karaciğerdeki metastazların cerrahi olarak çıkarılması tedavi açısından büyük önem taşır.
Karaciğer metastazı ne demektir?
Vücudun herhangi bir bölgesinde başlayan kanserin, orijinal yerinden (organdan) başka bir bölgeye yayılması, o kanserin metastaz yaptığı anlamına gelir. Bu metastazlar karaciğerde göründüğünde ise bu duruma “karaciğer metastazı” adı verilir.
Karaciğerde metastaz sık görülen bir durum mudur?
Evet, karaciğer büyük bir kanı filtreleyen organdır. Bu nedenle, dolaşımdaki kanser hücreleri genellikle karaciğerde yakalanır ve burada büyümeye devam eder. Özellikle sindirim sisteminden (bağırsaklar) gelen kanın ilk olarak karaciğerden geçmesi, bu bölgeye ait kanserlerin karaciğer metastazlarının sık görülmesine neden olur. Kolon, mide, pankreas, safra yolları, ince bağırsak gibi organlardan kaynaklanan kanserlerde karaciğer metastazı sıkça görülür. Ayrıca, meme kanseri, akciğer kanseri ve lenfoma gibi kanser türlerine ait metastazlar da yaygın olarak karaciğerde görülür.
Metastatik karaciğer kanseri yaşam süresi nedir?
Bu süre, hastadan hastaya, tedavi şekline ve birçok farklı parametreye bağlı olarak değişebilir.
Karaciğer kanseri bitkisel tedavi ile çözülebilen bir sorun mu?
Karaciğer kanseri tedavisinde bitkisel çözümlerin etkili olduğuna dair bilimsel kanıt bulunmamaktadır. Bu nedenle, doktora danışmadan bitkisel tedavi yöntemlerine başvurulmamalıdır.
Karaciğer kanseri gelişimi açısından risk faktörleri nelerdir?
Karaciğer kanserine neden olan faktörler şunlar olabilir:
Hepatit B Virüsü Enfeksiyonları: Hepatit B virüsü enfeksiyonları karaciğer kanseri riskini artırabilir.
Hepatit C Virüsü Enfeksiyonları: Hepatit C virüsü enfeksiyonları da karaciğer kanseri riskini artırabilir.
Hepatit D Virüsü Enfeksiyonları: Hepatit D virüsü, hepatit B virüsü ile birlikte enfeksiyon oluşturarak karaciğer kanseri riskini artırabilir.
Aflatoksin (Aspergillus Flavus Zehri): Bu mantar kaynaklı toksin, gıdalarda bulunabilir ve uzun vadeli maruziyet karaciğer kanseri riskini artırabilir.
Siroz: Kronik karaciğer iltihabı sonucu oluşan siroz, karaciğer kanseri riskini artırabilir.
Genetik, Konjenital, Metabolik Hastalıklar: Bazı genetik hastalıklar veya doğuştan gelen metabolik sorunlar karaciğer kanseri riskini artırabilir.
Hemokromatozis: Bu demir metabolizması bozukluğu, vücutta fazla demir birikimine yol açabilir ve karaciğer kanseri riskini artırabilir.
Wilson Hastalığı: Wilson hastalığı bakır metabolizması sorunlarına neden olur ve karaciğer kanseri riskini artırabilir.
Glikojen Depo Hastalığı: Glikojen depo hastalığı, glikojenin normalden fazla biriktiği nadir genetik bir hastalıktır ve karaciğer kanseri riskini artırabilir.
Kimyasallar: Bazı kimyasallara maruz kalma, özellikle nitritler, hidrokarbonlar ve solventler, karaciğer kanseri riskini artırabilir.
Karaciğer kanseri riskini azaltmak için hepatit B ve C enfeksiyonlarına karşı aşılanma, sağlıklı bir yaşam tarzı benimseme ve doktor tavsiyesi olmadan kimyasal maddelere aşırı maruz kalmaktan kaçınma gibi önlemler alınabilir. Bu risk faktörlerine dikkat etmek ve düzenli tıbbi kontrolü sürdürmek önemlidir.