Kuduz Nedir? Belirtileri Nelerdir?

Son Güncelleme Tarihi : Ağustos 21, 2024

Kuduz, Rhabdoviridae ailesinden Lyssavirus’un neden olduğu akut viral bir zoonotik hastalıktır. İnsanlar ve memeli hayvanlar arasında görülen bu hastalık, enfekte hayvanların ısırıkları yoluyla bulaşır ve tedavi edilmediğinde ölümcül ensefalomiyelite (beyin iltihabı) yol açar. Dünya Sağlık Örgütü’nün verilerine göre, dünya genelinde her yıl 59.000’den fazla insan kuduz nedeniyle hayatını kaybetmektedir. Kuduz vakalarının çoğu, kuduz köpek ısırıkları sonucu meydana gelir.

Kuduzun Bulaşma Yolları

Kuduz, köpek, kedi, tilki, çakal ve kurt gibi arakonakçı (parazitin veya virüsün taşıyıcısı) hayvanlar yoluyla yayılır. Bu hayvanların kuduz virüsünü insanlara ve çiftlik hayvanlarına bulaştırma olasılığı yüksektir. Bulaşma genellikle enfekte hayvanın ısırması yoluyla gerçekleşir. Bununla birlikte, enfekte hayvanların tükürüğünün açık yaralara temas etmesi, tırmalama ya da mekanik yollarla da hastalık insanlara geçebilir.

Kuduzun Kuluçka Süresi

Kuduz hastalığı, ısırık sonrası kuluçka süresi değişiklik gösterebilir. İnsanlarda genellikle 14-90 gün arasında bir süreye yayılır. Ancak bu süre, küçükbaş hayvanlarda 3 aya kadar, büyükbaş hayvanlarda ise 6 aya kadar uzayabilir. İnsandaki en uzun kuluçka süresi 19 yıl olarak kaydedilmiştir. Bu sürenin uzunluğu, virüsün vücuda giriş şekline, yaranın büyüklüğüne ve ısırık bölgesinin sinir dokusuna yakınlığına göre değişiklik gösterebilir.

Kuduzun Belirtileri Nelerdir?

Kuduz, klinik belirtiler ortaya çıktıktan sonra hızlı bir şekilde ilerler ve maalesef ölümle sonuçlanır. İlk belirtiler, grip benzeri semptomlar olan ateş, halsizlik ve baş ağrısıdır. Bu belirtiler birkaç gün sürdükten sonra sinir sistemiyle ilgili sorunlar başlar. İlerleyen aşamalarda hastada ajitasyon(aşırı huzursuzluk, iç sıkıntısı), yutma güçlüğü, aşırı tükürük üretimi, hidrofobi (su korkusu) ve bilinç kaybı görülür.

Kuduz, bu semptomlar başladıktan sonra tedavi edilemez hale gelir. Bu nedenle, kuduz şüphesi olan durumlarda vakit kaybetmeden sağlık kuruluşuna başvurulmalı ve aşılama programı eksiksiz uygulanmalıdır.

Kuduzdan Korunma Yolları

Kuduz, etkili aşı programları ile önlenebilir bir hastalıktır. Riskli temas sonrası yapılması gerekenler şunlardır:

• Yaraların temizliği: Isırık bölgesi bol su ve sabunla iyice yıkanmalı, ardından iyotlu antiseptiklerle dezenfekte edilmelidir.
• Tıbbi yardım: En kısa sürede sağlık kuruluşuna başvurulmalı ve hekimin önerdiği aşı programı eksiksiz takip edilmelidir.
• Hayvanların aşılanması: Evcil hayvanlara her yıl düzenli olarak kuduz aşısı yapılmalıdır.
• Tehlikeli hayvanlardan uzak durma: Hasta, garip davranışlar sergileyen ya da ölü hayvanlarla temas edilmemeli, yetkililere bildirilmelidir.

Kuduz riski taşıyan hayvanlarla temas eden kişilerde ise önceden aşı yapılması tavsiye edilir.

Kuduz, ölümcül sonuçlara yol açabilen, ancak erken müdahale ve aşı ile tamamen önlenebilen bir hastalıktır. Hayvanlardan insanlara bulaşabilen bu virüs, özellikle ısırık yoluyla yayılır ve tedavi edilmediğinde ciddi sinir sistemi hasarına yol açar. Kuduzun klinik belirtileri ortaya çıktıktan sonra hastalığın geri dönüşü yoktur, bu nedenle riskli temaslar sonrası zaman kaybetmeden tıbbi yardım alınması hayati önem taşır. Evcil hayvanların düzenli olarak aşılanması, bireylerin riskli hayvanlardan uzak durması ve temas öncesi veya sonrası aşılanma gibi basit önlemler, kuduzun yayılmasını önlemek için oldukça etkilidir.