Polinöropati nedir?

Son Güncelleme Tarihi : Ağustos 21, 2024

İnsan vücudu gibi bir ağ gibi yayılan sinir sistemi, diyabet, kanser ve romatizma gibi hastalıkların etkisi altında hasar görebilir. Polinöropati adı verilen sinir sistemi bozukluğu sonucunda, vücudun en uç noktalarında, yani eller ve ayaklarda uyuşma gibi belirtiler ortaya çıkabilir. Bu tür bir polinöropatinin tedavi edilmesi için temelde altta yatan nedenin belirlenmesi büyük önem taşır.

Polinöropati nedir?
Polinöropati neden olur?
Polinöropatinin belirtileri nelerdir?
Polinöropatinin teşhisi nasıl konur?
Polinöropatinin tedavisi var mı?
Polinöropati hakkında sık sorulan sorular 

Polinöropati nedir?

Polinöropati, periferik sinir sisteminin bir bölümünü etkileyen bir hasara işaret eden bir terimdir. Bu hastalık, birçok sinirin aynı anda hasar görmesi durumunu ifade eder. Polinöropati, vücuttaki sinirlerin işlevsiz hale gelmesine yol açan bir tür hastalıktır ve bu nedenle nörolojik kayıplara neden olabilir.

Sinir sistemi, merkezi sinir sistemi ve periferik sinir sistemi olmak üzere iki ana bölümden oluşur. Periferik sinir sistemi, omurilikten çıkan sinir kökleri, sinir plexusları ve uzuvlara iletilen sinirleri içeren bir sinir ağıdır. Polinöropatinin etkilediği sinirler genellikle vücudun en uzak bölgelerinden başlayarak ilerler. Bu nedenle, hastalık genellikle ayak ve el parmaklarında başlayarak yukarı doğru ilerler, bu da his kaybına ve el ile ayak kaslarının işlevsizleşmesine yol açar.

“Polinöropati” terimi “poli” (çoklu) ve “nöro” (sinir) kelimelerinden türetilmiş olup “çoklu sinir hasarı” anlamına gelir. Yaş ilerledikçe, polinöropati görülme olasılığı da artar.

Polinöropati neden olur?

Polinöropati oluşumunda birden fazla altta yatan nedene rastlanabilir. Bu hastalığın en yaygın nedenlerinden biri şeker hastalığıdır. Ancak bunun yanı sıra, metabolik, enfeksiyöz ve genetik hastalıklar gibi diğer faktörler de polinöropatiye yol açabilir. Aşırı alkol tüketimi, kanser tedavisinde kullanılan kemoterapi ilaçları, kanser hastalığı, enfeksiyonlar, böbrek ve karaciğer yetmezliği, ayrıca ağır metal zehirlenmesi gibi çeşitli nedenler de polinöropatiye katkıda bulunabilir.

Polinöropatinin belirtileri nelerdir?

Polinöropatiye sahip hastalar, genellikle ellerinde ve/veya ayaklarında uyuşma, karıncalanma, yanma, his kaybı veya ağrı gibi semptomlar yaşarlar. Ayrıca, bu hastalarda kas güçsüzlüğü, yürüme bozuklukları, elin yumruk yapamama gibi kaslarla ilgili belirtiler de gözlemlenebilir. Hastalığın etkilediği bölgelerde kas kaybı, iyileşmeyen yaralar, kol veya bacak tüylerinde dökülme, ellerin veya ayakların şeklinde değişiklikler (deformasyon), tırnaklarda anormallikler veya kopmalar gibi sorunlar ortaya çıkabilir. Polinöropatisi ileri seviyede olan bazı hastalarda ayaklarda yatak yaralarına benzeyen lezyonlar ve hatta kangren gelişebilir.

Polinöropatinin teşhisi nasıl konur?

Polinöropati teşhisi, hastanın semptomları, klinik muayenesi, laboratuvar testleri ve EMG (elektromiyografi) testi sonuçlarına dayanılarak konulur. EMG, polinöropati teşhisinde vazgeçilmez bir araçtır. Bu test sırasında hastanın kol ve bacaklarına bağlı elektrotlar kullanılarak düşük düzeyde elektrik uyarıları gönderilir. Bu sayede periferik sinirlerin kalınlığı, sinir kılıfının hasar görmüş olup olmadığı, sinirlerin ilettiği elektrik akımının normal olup olmadığı gibi faktörler değerlendirilir. Gerektiğinde, polinöropati teşhisini doğrulamak veya diğer hastalıkları dışlamak amacıyla EMG testi sırasında iğneler de kullanılarak kasların durumu incelenebilir.

Polinöropatinin tedavisi var mı?

Polinöropati tedavisi, hastalığın temel nedenlerine bağlı olarak yapılır. En yaygın polinöropati türü olan diyabet (şeker hastalığı) nedeniyle, ilk önce kan şekerinin kontrol altına alınması önemlidir. Eğer hastada şeker hastalığı varsa, semptomlara yönelik olarak ağrı kesici ilaçlar ve sinir hasarını onarabilen ilaçların kullanılması gerekebilir.

Benzer şekilde, kronik böbrek yetmezliği gibi metabolik nedenlere ve vücutta biriken toksik maddelere bağlı polinöropatilerde, bu maddelerin vücuttan atılmasına yardımcı olan ilaçlar ve gerektiğinde diyaliz işlemi polinöropatinin iyileşmesine katkı sağlayabilir.

Genetik polinöropatiler için ne yazık ki etkili bir tedavi henüz bulunmamaktadır ve mevcut tedaviler genellikle deneysel aşamadadır. Bu durumda, semptomların azaltılması ve hastaya özel fizik tedavi uygulanabilir.

Polinöropati hakkında sık sorulan sorular 

Polinöropati çeşitleri var mı?

Polinöropati, tek bir hastalık olmayan ve birçok farklı çeşidi bulunan bir sinir sistemi rahatsızlığıdır. Ayrıca, farklı hastalıklar sonucunda da polinöropati gelişebilir. Polinöropati, altta yatan nedene bağlı olarak metabolik, enfeksiyöz, bağışıklık sistemi hastalıklarıyla ilişkilendirilebilir veya genetik faktörlere dayanabilir.

Polinöropatinin sinir sistemi üzerinde hangi bölgeye etki ettiğine bağlı olarak, sinirleri saran kılıfın hasarına neden olan “demiyelinizan” polinöropati veya sinirin ana gövdesinin hasarına yol açan “aksonal” polinöropati türleri bulunmaktadır. Hastalığın gelişme hızına göre, polinöropatiler akut (hızlı ilerleyen) veya kronik (yavaş ilerleyen) olarak sınıflandırılabilir. Ayrıca sonradan gelişen polinöropatiler “edinsel” olarak adlandırılırken, genetik faktörlere dayalı olanlar ise “irsî polinöropatiler” olarak adlandırılır.

Polinöropati için kullanılan ilaçlar nelerdir?

Polinöropati tedavisinde birçok farklı ilaç türü mevcuttur. Bu ilaçların bir kısmı polinöropatinin altında yatan nedenlere yönelik olarak kullanılırken, diğerleri hastanın şikayetlerini azaltmaya yönelik olarak reçete edilir. Hangi ilacın kullanılacağı, hastanın durumuna özgü olarak nöroloji uzmanı tarafından belirlenir.

Polinöropati için fizik tedavi olur mu?

Polinöropati tedavisinde fizik tedavinin önemli bir yeri bulunmaktadır. Hastanın genel durumu, şikayetleri, fiziksel muayene sonuçları ve EMG testi gibi faktörler göz önüne alınarak uygun fizik tedavi yöntemi seçilir ve uygulanır.

Polinöropati egzersizleri nelerdir?

Polinöropati egzersizleri, hastaların bireysel ihtiyaçlarına göre düzenlenmelidir. Bu egzersizler, hastalığın ciddiyeti, hareket yeteneği, yaş, genel sağlık durumu gibi faktörlere göre kişiye özel olarak önerilmelidir.

Polinöropatinin bitkisel tedavisi var mı?

Şu ana kadar polinöropatiye yönelik tıp literatüründe bilinen ve etkinliği kanıtlanmış bitkisel tedavi bulunmamaktadır. Bazı durumlarda hastalar, gereksiz ve yanlış bilgilerle yönlendirilerek bitkisel tedavilere başvurabilmekte ve bu sözde tedavilerin etkili olduğunu düşünebilmektedir. Ancak ne yazık ki, bu tür sözde tedaviler, hastalığın şiddetinde artışa, kronikleşmesine ve hatta zehirlenme durumlarına yol açabilmektedir.

Polinöropati kanser hastalarında olur mu?

Kanser hastalarında polinöropati, sıkça görülen bir durumdur. Hatta bazı durumlarda kanser tanısı henüz konulmadan önce polinöropati teşhisi konulur ve altta yatan nedenin kanser olduğu sonradan tespit edilir. Bu tür bir duruma “paraneoplastik sendrom” adı verilir. Ayrıca, kanser hastalarının tedavisinde kullanılan bazı kemoterapi ilaçları da polinöropatiye yol açabilir. Bu nedenle, tıbbi onkologlar, kemoterapi uygularken hastaların el ve ayaklarında yanma, üşüme, hissizlik veya kaslarda hızlı yorulma gibi polinöropati belirtilerine dikkat ederler.

Polinöropatinin hangi hastalıklarla ilişkisi var?

Polinöropati, en sık diyabet, metabolik bozukluklar, enfeksiyonlar, bağışıklık sistemi hastalıkları, kanser ve genetik hastalıklar gibi durumlarla ilişkilendirilmektedir.