Beyin kanaması nedir? belirtileri ve nedenleri nelerdir?
Son Güncelleme Tarihi : Ağustos 21, 2024
Vücudun tüm işlevlerinden sorumlu olan ve görme, işitme, öğrenme ve düşünme gibi hayati fonksiyonları kontrol eden beyin, kafatası tarafından korunur ve darbelerden ve çarpmalardan korunur. Ancak iç basınç ve ciddi travma gibi durumlarda, beyin kanaması riski ortaya çıkabilir. Her yaş grubunda görülebilen bu rahatsızlık, özellikle 50 ila 60 yaşları arasındaki bireylerde daha yaygın olarak karşımıza çıkar. Kadınlarda erkeklere göre üç kat daha sık rastlanan beyin kanaması, her yıl binlerce insanın ölümüne ya da ciddi sakatlıklara yol açabilir.
Beyin kanaması nedir?
Beyin atardamarlarının duvarlarının zayıflaması sonucunda damarlarda baloncuk oluşumu meydana gelir. Genellikle damarların çatallandığı yerlerde oluşan bu yapı, sağlıklı bir damara göre daha zayıftır. Bazı durumlar bu baloncuk yapısının patlamasına ve beyin kanamasına yol açabilir. Beyin kanamaları, oluş şekline bağlı olarak spontan ve travmatik olarak ikiye ayrılır. Kaza veya yaralanma gibi travma sonucu meydana gelen beyin kanamaları travmatik olarak adlandırılırken, kendiliğinden meydana gelen beyin kanamaları ise spontan olarak adlandırılır. Kanamanın meydana geldiği bölgeye göre beyin kanamaları beşe ayrılır. Eğer kanama beyin içindeki sıvı dolu boşluklarda oluşmuşsa intraventriküler, beyin dokusu içindeyse intraserebral, beyin zarı ile iç beyin zarı arasındaysa subaraknoid, dış beyin zarı ile orta beyin zarı arasındaysa subdural ve dış beyin zarı ile kemiğin arasındaysa epidural kanama oluşmuş demektir. Travma kaynaklı olan beyin kanamalarında, beyin genellikle tüm bölgeleriyle etkilenebilir. Spontan beyin kanamaları ise genellikle beyin veya beyin zarı arasında meydana gelir. Bazı kanser türleri de beyin kanamasına sebep olabilir. Onkoloji hastanesi takibinde olan bir hastada bu risk minimum seviyede olabilir.
Beyin kanaması belirtileri
- Genellikle tek taraflı yüz felci
- Bacaklarda karıncalanma ve uyuşukluk hissi
- Kolları kaldırmada ve havada tutmada zorlanma
- Görme problemleri, gözlerin kontrol dışı hareket etmesi ve göz kapağının düşmesi
- Yutkunma zorluğu
- Mide bulantısı, kusma ve tat almada bozukluk
- Vücudun tek tarafında zayıflık, uyuşma ve karıncalanma hissi
- Beyine giden kan akışındaki azalmadan dolayı ani baş dönmeleri
- Denge ve koordinasyon eksikliği
- Şiddetli baş ağrısı, bilinç kaybı, uyuşukluk, güçsüzlük, konuşulanları anlamama, uyku hali, çevredeki olaylara ve seslere karşı kayıtsız kalma ve konuşmada bozukluk gibi durumlar, tansiyona bağlı beyin kanaması belirtileri arasında yer alır.
Beyin kanaması nedenleri
- Böbrek yetmezliği, diyabet gibi kronik hastalıklar ve bazı kan hastalıkları
- Sigara ve alkol kullanımı
- Bazı karaciğer hastalıkları ve doğumsal damar hastalıkları
- Pıhtılaşma bozuklukları ve pıhtılaşmayı engelleyen ilaçların kullanımı
- Yüksek Tansiyon
- Beyin içindeki küçük arter damarlarda ya da ana damarlarda meydana gelen tıkanıklıklar, beyin damarlarındaki balonsu yapılar (anevrizma)
- Beyin tümörleri
- Kazalar ve şiddet sonucu başa gelen darbeler, travma sonrası kafatası hasarları, beyin dokusu hasarları
- Genetik yatkınlık
Beyin kanaması tedavi yöntemleri
Beyin kanaması acil bir durumdur ve özellikle travma sonucu ve kendiliğinden oluşan beyin kanaması durumlarında mutlaka ambulans çağrılmalıdır. Beyin içinde gelişen herhangi bir kanama ilk anda belirti vermeyebilir. Ancak kişinin ilk 24 saat müşahede altında tutulması gerekir. Kazadan sonraki saatlerde kanama ilerleyerek beyine baskı yapar. Bu durum kişinin komaya girmesine, hatta ölümüne neden olabilir. Beyin kanaması tedavisinde öncelikli amaç, kanamanın sebebini ortadan kaldırarak hastanın hayatını kurtarmak ve istenmeyen komplikasyonların oluşmasını önlemektir. Beyin kanaması geçiren hasta, yoğun bakım ünitesinde takibe alınır ve genellikle ameliyat ile tedavi edilir. Ameliyat sonrası hastanın uyanma süresi geçirilen cerrahi işlemin zorluğuna bağlı olarak değişiklik gösterir. Narkozun etkisi geçtikten sonra hastanın ilk 24 saat içinde uyuması önlenmelidir. Bu nedenle sağlık görevlileri tarafından hasta, sık aralıklarla uyandırılır ve bilincinin yerinde olup olmadığı kontrol edilir.