Hemipleji (İnme) nedir?

Son Güncelleme Tarihi : Mart 16, 2025

Vücudun sağ veya sol yarısını etkileyen hemipleji, toplumda inme veya kısmi felç olarak bilinir ve erken teşhis ile tedavide önemli bir yol alınabilir. Hemipleji tedavisinde çok disiplinli bir yaklaşım gereklidir ve hasta yaşam tarzı değişikliklerine uyum sağlamalıdır. Bu faktörler, hemipleji hastalarının yaşam kalitesini önemli ölçüde etkileyebilir.

Hemipleji (İnme) nedir?
Hemipleji belirtileri nelerdir?
Hemipleji nedenleri nelerdir?
Hemipleji nasıl teşhis edilir?
Hemipleji nasıl tedavi edilir?
Hemipleji hakkında sık sorulan sorular

Hemipleji (İnme) nedir?

Hemipleji, beyin hücrelerinin hasar görmesi veya beyin damarlarında oluşan tıkanıklık nedeniyle vücudun sağ veya sol tarafında hareket kaybına yol açan bir durumdur. Hemipleji, kısmi felç olarak da bilinir. Bu, herkesin başına gelebilecek ve dünya genelinde sıkça rastlanan bir sorundur. Genellikle orta yaş ve üstü bireylerde daha sık görülse de, her yaş grubundan insan bu risk altındadır. Hemipleji vücudun sağ veya sol tarafını etkileyebilir. Beyin hangi tarafı sorundan etkileniyorsa, vücudun karşı tarafında belirtiler görülür. Beynin bir bölgesine kan akışı bir nedenden dolayı kesilirse veya azalırsa, beyin dokusunun oksijen ve besin alımı engellenir ve felce yol açar. Beyin hücreleri hızla ölmeye başlar. Bu durum hemipleji olarak adlandırılır. Hemipleji, acil bir durumdur ve hızlı tedavi büyük önem taşır. Hızlı müdahale, beyin hasarını ve bu durumun neden olduğu tüm komplikasyonları azaltmaya yardımcı olur. Hemipleji, hareket etmekte ve günlük yaşam aktivitelerini sürdürmekte zorluk yaşamanıza neden olabilir.

Hemipleji belirtileri nelerdir?

Beyindeki hasara, hasarın büyüklüğüne, konumuna ve şiddetine bağlı olarak hemiplejinin farklı belirtileri olabilir. Bu belirtiler şunlar olabilir:

•Sağ veya sol taraftaki kol ve bacak kaslarında sertlik ve hareket kaybı
•Yürüme zorlukları
•Denge problemleri
•Uyuşma hissi
•Konuşma bozuklukları
•Hafıza kayıpları
•Uzay algısı sorunları
•Davranış değişiklikleri
•Odaklanma güçlükleri
•Görme sorunları veya çift görme
•Şiddetli baş ağrıları

Hemipleji nedenleri nelerdir?

İnme, yani hemipleji, dünyanın dört bir yanında sıkça karşılaşılan bir sağlık sorunudur. Hemiplejinin temel nedenleri arasında beyin damarlarıyla ilgili sorunlar önemli bir rol oynar. Bunun yanı sıra beyin hasarları, enfeksiyonlar, bulaşıcı hastalıklar ve beyin tümörleri de hemiplejinin olası nedenleri arasında sayılabilir. Hemipleji gelişimine katkıda bulunan bazı risk faktörleri bulunmaktadır. Bu faktörler arasında kalp hastalıkları, yüksek tansiyon, diyabet, sigara içme alışkanlığı, alkol tüketimi, ileri yaş, düşük fiziksel aktivite düzeyi ve aşırı kilo bulunmaktadır. Genellikle, 55 yaşın üzerindeki bireylerin hemipleji riski, gençlere göre daha yüksek olabilir. Ayrıca, erkeklerin, kadınlara göre daha yüksek bir hemipleji riski taşıdığı bilinmektedir.

Hemipleji nasıl teşhis edilir?

Acil servis ekibi, hastanın hemipleji türünü tespit etmeye çalışırken, hastanın hastaneye getirilmesiyle birlikte teşhis süreci hızla ilerler. Hızlıca bir görüntüleme yöntemi kullanılarak teşhis konmaya çalışılır. Doktorlar ayrıca semptomların başka olası nedenlerini, örneğin beyin tümörleri veya ilaç reaksiyonları gibi, dışlamak için çaba göstermelidirler. Hastanede hemipleji teşhisi için kullanılan yöntemler şunlar olabilir:

Fizik Muayene: Doktorunuz, sizi dinlemek ve kan basıncınızı kontrol etmek gibi tanıdık testler yapacaktır. Ayrıca, muhtemel bir inmenin nasıl etkilediğini gözlemlemek için nörolojik bir muayene de yapılır.

Kan Testleri: Birkaç kan testi yapılabilir, bu testler arasında kanınızın pıhtılaşma hızı, kan şeker düzeyiniz ve olası enfeksiyonlar da bulunabilir.

Bilgisayarlı Tomografi Taraması (BT): BT taraması, bir dizi X-ışını kullanarak beyin detaylı bir görüntüsünü oluşturur. BT taraması beyinde kanamayı, iskemik inmeyi, tümörü veya diğer durumları teşhis edebilir. Doktorlar, kan dolaşımını daha detaylı görmek için boyayı damarlarınıza enjekte edebilirler (bilgisayarlı tomografi anjiyografi).

Manyetik Rezonans Görüntüleme (MR): MR, güçlü radyo dalgaları ve manyetik alanlar kullanarak beyinden detaylı görüntüler oluşturur. MR, iskemik inme ve beyin kanaması sonucu hasar gören beyin dokusunu tanımlayabilir. Doktorunuz, atardamarları ve kan damarlarını incelemek ve kan akışını görselleştirmek için bir boya enjekte edebilir (manyetik rezonans anjiyografi veya manyetik rezonans venografi).

Karotis Ultrasonu: Bu test, boynunuzdaki karotid arterlerin iç kısmının detaylı görüntülerini oluşturmak için ses dalgalarını kullanır. Karotis ultrasonu, arterlerinizdeki yağ birikintileri (plaklar) ve kan akışını gösterir.

Serebral Anjiyografi: Nadiren kullanılan bu testte, doktor genellikle kasıklarınızdan ince, esnek bir tüp (kateter) yerleştirir ve bunu ana arterlerinizden birine yönlendirir, genellikle karotis veya vertebral arterlerine. Daha sonra doktor, kan damarlarına bir boya enjekte eder. Bu prosedür, beyin ve boyun arterlerinin ayrıntılı görüntülerini sağlar.

Ekokardiyogram (EKO): Ekokardiyogram, kalbin ayrıntılı görüntülerini oluşturmak için ses dalgalarını kullanır. EKO, kalbinizde bir pıhtı kaynağı gibi inmenize neden olabilecek sorunları tespit edebilir.

Hemipleji nasıl tedavi edilir?

Hemipleji tedavi yöntemleri, hemipleji nedenine ve semptomların şiddetine bağlı olarak değişmektedir. Hemiplejisi olan bireyler, genellikle nöroloji uzmanları, fizyoterapistler, rehabilitasyon terapistleri ve ruh sağlığı uzmanları gibi uzmanlardan oluşan multidisipliner bir rehabilitasyon ekibine katılırlar. Hasta acil olarak bir nöroloji uzmanına başvurduğunda, ilaçlı tedavi uygulanabilir. İlaç tedavisinin amacı, olası hasarları önlemektir. Hemipleji kontrol altına alındığında, hastanın durumuna bağlı olarak fizik tedavi yöntemleri devreye girebilir. Tedavi ne kadar erken başlarsa, iyileşme o kadar hızlı olabilir.

Hemipleji tedavisinde, bir nöroloji uzmanı, beyin cerrahı, fizyoterapist, ortez uzmanı, dil ve konuşma terapisti, psikolog gibi uzmanlardan oluşan bir ekip tarafından tedavi edilmelidir. Fizik tedavi, hemipleji rehabilitasyonunda önemli bir rol oynar ve hastanın durumuna uygun hemipleji egzersizleri uygulanabilir. Hastanın hemipleji tedavi programına uyumu son derece önemlidir.

Hemipleji rehabilitasyonunda nörofizyolojik yaklaşım sıkça kullanılan bir yöntemdir ve rehabilitasyon süreci multidisipliner bir yaklaşım gerektirir. Fizik tedavi bölümünde hastanın bireysel durumuna uygun hemipleji egzersizleri verilebilir. Hastanın tedavi programına uyum sağlaması ve aktif katılımı, tedavi sürecinin etkinliği açısından büyük önem taşır.

Hemipleji hakkında sık sorulan sorular 

Sağ hemipleji nedir?

Sağ hemipleji, yutma sorunları ve konuşma bozuklukları gibi özellikler taşıyan bir durumdur. Sol hemipleji ise hafıza sorunları ile sıklıkla ilişkilendirilir. Spastik hemipleji durumunda, felç olan bölgedeki kaslarda aşırı kasılma meydana gelir. Bu, hastada ağrıya neden olabilir. Kaslar gevşek duruyorsa, bu duruma flask hemipleji adı verilir.

Hemiparezi hemipleji farkı nedir?

Hemipleji, vücudun bir tarafında tam güç kaybı veya felç anlamına gelirken; hemiparezi ise yüzde, kol gibi bölgelerde hafif bir güç kaybını ifade eder.

Hemipleji iyileşir mi? Hemipleji geçer mi?

Hemipleji, sabır gerektiren bir süreçtir. Tedaviye ne kadar erken başlanırsa, iyileşme o kadar hızlı olabilir. Birçok hastada, hemipleji erken teşhis edildiyse, 3 ay içinde iyileşme gözlenebilir. Ancak bazı durumlarda tedavi yıllarca sürebilir.

Hemipleji etkilenim türüne göre değişir mi?

Evet, örneğin bir taraf bacak ve kolda bir etkilenme varsa buna hemipleji, sadece bacaklarda sorun varsa parapleji, her iki kol ve bacakta etkilenme varsa tetrapleji denilir.

Hemiplejide risk faktörleri nelerdir?

Genellikle 55 yaşın üstünde, hemipleji riski artar. Hemiplejide, erkeklerin kadınlara göre daha yüksek bir riski olabilir. Ailesinde inme öyküsü bulunan kişilerde hemipleji riski artmış olabilir. Hipertansiyon, diyabet, sigara kullanımı, atriyal fibrilasyon, şah damar darlığı, obezite gibi sağlık sorunlarına sahip kişilerde risk biraz daha yüksek olabilir.

Hemipleji için nasıl yaşam tarzı değişiklikleri gerekir?

Düzenli uyku, egzersiz, sağlıklı beslenme ve kilo verme, hemipleji durumu için olumlu adımlar olabilir.

Hemiplejiye ne iyi gelmez?

Stres, sağlıksız beslenme, sigara kullanımı, uyku bozukluğu, diyabet, kilo, yüksek kolesterol; hemipleji durumunda olumsuz sonuçlara neden olabilir.