Kontakt Dermatit Nedir? Neden Olur?
Son Güncelleme Tarihi : Ağustos 21, 2024
Kontakt dermatit, bir maddenin doğrudan ciltle teması sonucu veya alerjik bir reaksiyon olarak gelişen kaşıntılı bir döküntüdür. Bu döküntüler bulaşıcı olmamakla birlikte, zaman zaman rahatsızlık verebilir. Kozmetikler, parfümler, mücevherler ve çeşitli bitkiler gibi birçok farklı madde bu tür reaksiyonlara neden olabilir. Döküntüler genellikle maruz kaldıktan sonraki birkaç gün içinde ortaya çıkar. Kontakt dermatiti etkili bir şekilde tedavi etmek için, reaksiyonun sebebinin tespit edilmesi ve bu tür maddelerden kaçınmak önemlidir. Tetikleyici maddeden uzak durulduğunda, döküntüler genellikle 2 ila 4 hafta içinde iyileşir.
Kontakt Dermatit Nedir?
Kontakt Dermatit Neden Olur?
Kontakt Dermatit Çeşitleri Nelerdir?
Kontakt Dermatit Belirtileri Nelerdir?
Kontakt Dermatit Nasıl Teşhis Edilir?
Kontakt Dermatit Tedavisi Nasıl Yapılır?
Kontakt Dermatit Hakkında Sık Sorulan Sorular
Kontakt Dermatit Nedir?
Kontakt dermatit, ciltte tahriş edici veya alerjik maddelerle temas sonucu gelişen, kaşıntılı döküntülerle karakterize bir egzama çeşididir. Kişiler cildi tahriş eden maddeler, organizmalar, nesneler veya kimyasallarla temas ettiklerinde kontakt dermatite yakalanabilirler. Sorunun kaynağının belirlenmesi ve bu maddelerden kaçınma, genellikle durumun iyileşmesini veya tamamen geçmesini sağlar. Ayrıca semptomları hafifletmeye yönelik tedaviler de bulunmaktadır. Kontakt dermatit, bebeklerden yetişkinlere kadar her yaş grubunu etkileyebilir ve bazı meslek gruplarında daha yüksek risk taşır. Kontakt dermatite yakalanma riski yüksek olan meslek grupları arasında inşaat işçileri, çiçekçiler, gıda işleyicileri, kuaförler, sağlık hizmeti çalışanları, temizlikçiler, tesisatçılar, mekanik işçileri ve sanatçılar bulunmaktadır.
Kontakt Dermatit Neden Olur?
Kontakt dermatit, ciltle doğrudan temas eden bir maddeye karşı tahriş veya alerjik bir reaksiyon sonucu ortaya çıkar. Bu reaksiyon, binlerce farklı alerjen veya tahriş edici maddeden kaynaklanabilir. İnsanlarda sıklıkla tahriş edici ve alerjik reaksiyonlar bir arada görülebilir. En yaygın kontakt dermatit türü, tahriş edici kontakt dermatittir. Kontakt dermatite neden olabilecek durumlar arasında kobalt, nikel, parfüm, çözücüler, lastik eldivenler, deterjanlar, saç ürünleri, sabunlar, temizlik ürünleri, havadaki maddeler, bitkiler, gübreler ve pestisitler sayılabilir.
Kontakt Dermatit Çeşitleri Nelerdir?
Kontakt dermatit, alerjik kontakt dermatit ve irritan kontakt dermatit olmak üzere ikiye ayrılır. Alerjik kontakt dermatit, vücudun alerjenlere karşı gösterdiği alerjik reaksiyonla ortaya çıkar ve yaygın alerjenler arasında mücevher metalleri, kozmetikler, kokular ve koruyucular bulunur. Bu tür dermatit, kaşıntılı döküntülerle kendini gösterir ve reaksiyon, maruziyetten birkaç gün sonra ortaya çıkabilir. İrritan kontakt dermatit ise en yaygın görülen kontakt dermatit türüdür ve ağrılı döküntüler, tahriş edici maddelere hızlı bir reaksiyon olarak gelişir. Yaygın tahriş ediciler arasında deterjanlar, sabunlar, temizleyiciler ve asitler yer alır.
Kontakt Dermatit Belirtileri Nelerdir?
Kontakt dermatitin en yaygın belirtisi kaşıntılı döküntüdür. Bu döküntülere ciltte koyu lekeler, pul pul olma, kabarcıklar ve ciltte kızarıklık eşlik edebilir. Kontakt dermatitin tipik belirtileri arasında kaşıntılı döküntüler, ciltte kuruma, kabarma ve çatlama, kırmızıdan koyu renge dönüşen cilt tonu, ciltte şişme, yanma ve hassasiyet, pul pul cilt ve kabuklanma ile oluşan kabarcıklar bulunur. Kontakt dermatit vakalarında genellikle en yoğun reaksiyon, temas edilen bölgede görülür. Benzer belirtileri gösteren diğer cilt rahatsızlıklarından ayırt edebilmek için dermatoloji uzmanına başvurmak önemlidir.
Kontakt Dermatit Nasıl Teşhis Edilir?
Kontakt dermatit tanısı, doktorun fiziksel muayene yapmasının ve hastanın belirtilerini değerlendirmesinin ardından konulabilir. Tahriş edici kontakt dermatitin sebebinin belirlenmesinde, genellikle yama testi adı verilen alerji testi kullanılır. Yama testinde, doktor, cildin üzerine yaygın alerjenlerle kaplı yapışkan bir yama yerleştirir. Yama çıkarıldığında, yamadaki alerjenlerin ciltte alerjik bir reaksiyon tetikleyip tetiklemediği gözlemlenir. Ayrıca, nadiren de olsa, cilt döküntüsünden alınan doku örneği mikroskop altında incelenmek üzere biyopsi veya cilt kültürü yapılabilir.
Kontakt Dermatit Tedavisi Nasıl Yapılır?
Kontakt dermatit tedavisi, hem alerjik hem de irritan kontakt dermatit vakalarında benzer şekilde uygulanır. Tedavi yöntemleri arasında şunlar yer alır:
Alerjenlerden kaçınmak: Kızarıklığa neden olan alerjenlerden uzak durmak tedavinin temelidir.
Şişlik ve kaşıntıyı hafifletmek için ilaç kullanımı: Tedavide reçetesiz satılan kaşıntı önleyici kremler, topikal veya oral antihistaminikler, kortikosteroid kremler veya oral steroid olan prednizon kullanılabilir. İmmünosupresan ilaçlar daha nadiren tercih edilir.
Kontakt dermatit nasıl geçer?
Kontakt dermatit genellikle kortizon içeren merhemler, kremler ve nemlendiricilerle tedavi edilir. Doktor, hastanın durumuna göre tedavi sürecini ve şiddetini değerlendirerek uygun tedavi planını belirler.
Kontakt dermatit iz bırakır mı?
Kontakt dermatitte sıkça kaşıntılı döküntüler, kabarcıklar, kabuklanmalar ve cilt lekeleri gibi belirtiler görülür. Bu belirtiler tedavi edilmezse ciltte kalıcı izlere neden olabilirler.
Kontakt dermatit bulaşıcı mıdır?
Kontakt dermatit, temel olarak bulaşıcı bir durum değildir. Ancak, zehirli sarmaşık gibi bir alerjene maruz kalındığında, eğer kişi kendini dezenfekte etmeden başka birinin cildine temas ederse, alerjen o kişiye geçebilir. Dolayısıyla, kontakt dermatit, cilde temas eden maddeye vücudun gösterdiği tepkiye bağlıdır ve her bireyde aynı reaksiyonu göstermeyebilir. Bu, kontakt dermatitin bireysel bir reaksiyon olduğunu ve aynı maddenin farklı kişilerde farklı tepkilere yol açabileceğini gösterir.