Omurga ve omurilik tümörü nedir? 

Son Güncelleme Tarihi : Ağustos 21, 2024

Bacaklarda güçsüzlük, ağrı, idrar veya büyük tuvaleti tutamama gibi belirtilerle kendini gösterebilen omurga ve omurilik tümörleri, bu belirtiler nedeniyle özellikle bel fıtığı ile karıştırılabilir. Omurga ve omurilik tümörleri, felç gibi çok ciddi sağlık sorunlarına yol açabilen hastalıklardır ve tedavileri için birçok farklı uzmanlık alanının işbirliği yaptığı multidisipliner bir yaklaşım gereklidir.

Omurga ve omurilik tümörü nedir? 
Omurga ve omurilik tümörü belirtileri nelerdir?
Omurga ve omurilik tümörü nedenleri nelerdir?
Omurga ve omurilik tümörü teşhisi nasıl yapılır?
Omurga ve omurilik tümörü tedavisi nasıl yapılır? 
Omurga ve omurilik tümörleri hakkında sık sorulan sorular

Omurga ve omurilik tümörü nedir?

Omurilik, kafatasından başlayarak bel bölgesine kadar uzanan omurga kemikleri içinde yer alır. Omuriliğin kendisi veya çevresini saran zarlar, iyi veya kötü huylu tümörlerin gelişimine neden olabilir. Omurilik kökü tümörleri, omurga ve omurilik tümörlerinden farklı olarak beyin içinde gelişen tümörlerdir. Omurga ve omurilikte görülen tümörler hem iyi huylu hem de kötü huylu olabilirler. Omuriliği çevreleyen omur ilgili tümörlerin büyük bir kısmı metastaz sonucu meydana gelir. Meme kanseri, akciğer kanseri ve prostat kanseri, omurgada en sık metastaz yapan kanserler olarak öne çıkar.

Omurga ve omurilik tümörü belirtileri nelerdir?

Omurga ve omurilik kaynaklı tümörler, belirtiler açısından aniden başlayabilir veya yavaşça gelişebilir. Bu tür tümörlerin ilk belirtisi genellikle bacaklarda güçsüzlük olabilir. Omuriliğin kendisinde veya omurilik etrafındaki tümörler nedeniyle omurilik sıkıştığında, bacaklarda önemli bir zayıflık ortaya çıkabilir. Tedavi edilmediğinde bu güçsüzlük artabilir. Ani başlayan omurga ve omurilik tümörü belirtisi, birden bire hissedilen güçsüzlük hissidir ve felç, bacakların kontrolünü kaybetme gibi belirtiler hızla ortaya çıkabilir. Ayrıca, hastaların idrar ve büyük abdest kaçırma gibi tuvalet sorunları da omurga ve omurilik tümörünün bir işareti olabilir.

Omurga ve omurilik tümörünün ilk belirtileri genellikle bel fıtığı ile benzerlik gösterebilir, bu nedenle gözden kaçırılabilir. Yavaş ilerleyen tümör belirtilerinde ise ağrı daha belirgin bir rol oynar. Hastanın belindeki ağrı zamanla artabilir ve iyi bir muayene yapılmazsa omurga veya omurilik tümörü gözden kaçırılabilir.

Omurga ve omurilik tümörlerinin belirtileri yavaş bir şekilde ilerliyorsa, tümörün geçmişi 5 yıl öncesine kadar uzanabilir. Genellikle omurga üzerinde metastaz kaynaklı tümörler, kanserin ana odaklarına bağlı belirtilerle birlikte yaşanabilir. Kilo kaybı, bulantı, kusma, iştahsızlık gibi belirtiler, metastaz yapan kansere göre farklılık gösterebilir. Omurga tümörlerinde kemik tutulumu varsa, omurganın sağlamlığı bozulabilir ve ağrı, güçsüzlük gibi belirtiler ortaya çıkabilir. Tümörün omurilik üzerinde baskı oluşturmasından kaynaklanan uyuşukluk hissi de bir omurga ve omurilik tümörü belirtisi olabilir.

Çocuklarda omurga ve omurilik tümörü belirtileri genellikle yetişkinlere göre daha belirgin olmayabilir, bu nedenle ağrı, güçsüzlük gibi şikayetlere dikkat edilmelidir. Aynı zamanda tuvalet eğitimini almış bir çocuğun altını tekrar ıslatmaya başlaması, omurga ve omurilik tümörünün bir belirtisi olarak ciddiye alınmalıdır. Normalde düzgün yürüyüp koşan ve oynayan bir çocuğun ani düşmelere veya yalpalayarak yürümesine dikkat edilmelidir. Çocuklardaki ağrılar büyüme ağrıları ile karıştırılabilir, bu nedenle belirtiler ciddi bir şekilde değerlendirilmelidir.

Omurga ve omurilik tümörü nedenleri nelerdir?

Omurilik tümörlerinin kesin nedenleri tam olarak bilinmemektedir. Bu tür tümörlerin fizyopatolojileri tam olarak anlaşılamamış olup, genetik faktörlerin bu tür tümörlerin oluşumunda rol oynayabileceği düşünülmektedir. Bununla birlikte, omurga tümörlerinin büyük bir kısmı metastatik tümörlerdir. Metastazlar arasında en yaygın olanları akciğer ve meme kanseri gibi kanser türleridir.

Omurga ve omurilik tümörü teşhisi nasıl yapılır?

Genel olarak omurga ve omurilik tümörü teşhisi, radyolojik görüntüleme ve biyokimyasal kan testleri kullanılarak konulur. Omurga ve omurilik tümörünün teşhisi için doktor, muayeneden sonra çeşitli radyolojik görüntülemeler isteyebilir. Bu görüntüleme yöntemleri şunlar olabilir:

Radyografi (X-ray): Kemikleri incelemek için kullanılır.
Sintigrafi: Tümörün yüzeye yakın olduğu durumlarda hangi dokudan kaynaklandığını veya metastaz olup olmadığını belirlemek için kullanılır.
Bilgisayarlı Tomografi (BT): Detaylı kesitler halinde görüntüler elde etmek için kullanılır.
Manyetik Rezonans (MR): Omurga ve omurilik tümörünün konumunu ve büyüklüğünü belirlemek, sinirlere olan etkisini görmek için kullanılır.

Ayrıca, iğne aspirasyonu gibi yöntemlerle tümörün kaynağı belirlenebilir ve alınan doku örneği patolojiye gönderilerek tedavi planı oluşturulabilir.

Omurga ve omurilik tümörü belirtileri taşıyan hastalarda, başka bir tümörün varlığını tespit etmek için kan testleri de yapılabilir. Radyolojik tetkiklerin kontrast madde adı verilen özel bir ilaçla yapılması, tümörün yerleştiği bölgeyi, büyüklüğünü ve sinirlere olan etkisini net bir şekilde gösterme açısından faydalı olabilir.

Çocuklarda omurga ve omurilik tümörünün teşhisinde, çocukların Manyetik Rezonans (MR) veya Bilgisayarlı Tomografi (BT) içerisinde hareketsiz durmalarının zor olması nedeniyle sedasyon veya genel anestezi kullanılabilir. Bu yöntemler çocukların rahatça görüntülenmesini sağlar.

Omurga ve omurilik tümörü tedavisi nasıl yapılır? 

Omurga ve omurilik tümörlerinin tedavisinde genellikle cerrahi yöntem, radyoterapi ve kemoterapi kullanılır. Hangi tedavi yönteminin uygulanacağı ve sırasının ne olacağı, hastanın durumuna, tümörün türüne ve bulunduğu konumuna bağlı olarak değişebilir. Tedavi planı oluşturulmadan önce hastanın durumu, tümörün büyüklüğü ve konumu göz önüne alınarak şekillenir. Bazı hastalarda öncelikle radyoterapi ve kemoterapi tercih edilirken, diğerlerinde cerrahi tedavi önde gelebilir.

Omurga ve omurilik tümörlerinin tedavisi, tıbbi onkoloji, radyasyon onkolojisi, beyin cerrahisi, girişimsel radyoloji, nörocerrahi ve deneyimli anestezi uzmanlarının bulunduğu farklı uzmanlık alanlarının işbirliği içinde multidisipliner bir yaklaşım gerektirir. Tedaviye başlamadan önce hastanın omurgasının sağlamlığı değerlendirilmelidir. Tümör nedeniyle omurgada kırıklar oluşabilir, bu kırıklar hem tümör dokusu hem de omuriliğe baskı yapabilir. Öncelikle hastanın omurgasının güçlendirilmesi ve hastanın sosyal yaşamını mümkün olduğunca sorunsuz bir şekilde sürdürebilmesi için platin olarak bilinen, aslında titanyum olan vidalama ameliyatı gibi yöntemler uygulanabilir.

Metastaz yoluyla oluşan omurga tümörlerinde hastanın primer kanserinin kontrol altında olup olmadığı değerlendirilmelidir. Hastanın beklenebilecek yaşam süresi uzunsa, omurga ve omurilik tümörü için daha etkili tedaviler düşünülebilir. Genellikle metastatik omurga tümörlerinin tamamen çıkartılabildiği durumlar azdır. Tamamen çıkartılamayan metastatik omurga tümörlerinde hastanın sosyal yaşamını daha rahat bir şekilde sürdürebilmesini sağlamak için radyoterapi ve kemoterapi gibi yöntemler kullanılabilir.

Omurilik kaynaklı tümörlerde, tümörün ne kadar agresif olduğu yerine yerleşim yeri daha önemlidir. Örneğin, boyun bölgesine yakın omurilik tümörlerinin cerrahisi, kuyruk sokumu bölgesindeki omurilik tümörlerinin cerrahisinden farklıdır. Boyun bölgesine yakın ameliyatlar, solunum felci gibi ciddi riskleri içerebilir.

Omurga ve omurilik tümörlerinin tedavisinde, cerrahi öncesi veya sonrası ileri teknoloji radyoterapi cihazları kullanılabilir. Genellikle iyi huylu tümörlerin büyümesini yavaşlatmak, durdurmak ve geriletmek için olumlu sonuçlar elde edilebilir. Omurga ve omurilik tümörlerinin cerrahisi son derece hassas bir işlemdir, çünkü tüm vücudu kontrol eden sinirler bu bölgede bulunur. Bu tür riskli ameliyatlarda kullanılan nöromonitörizasyon, olası komplikasyonları en aza indirebilir.

Omurga ve omurilik tümörlerinin ameliyatı her zaman tümörün tamamen çıkartılmasını gerektirmeyebilir. Tümörün tamamen çıkartılması hastaya zarar verebileceği durumlarda, maksimum düzeyde tümör çıkarılarak radyoterapi ve kemoterapi gibi seçenekler düşünülmelidir.

Omurga ve omurilik tümörü çeşitleri nelerdir?

Omurga ve omurilik tümörleri, köken aldıkları dokulara göre sınıflandırılabilir. Nöronlardan yani sinirlerden kaynaklanan tümörler, omuriliğin kendisinden kaynaklanan tümörlerdir. Omuriliği çevreleyen dokular ve zarlardan kaynaklanan tümörler de bulunmaktadır. Ayrıca, omurga yani kemik yapısından kaynaklanan tümörler de görülebilir. Omuriliğin içerisinden kaynaklanan tümörler ise genellikle iki ana grupta incelenir: Astrositom ve Ependimom.

Omurga ve omurilik tümörü nerede çıkar?

Omurilik, beyinden çıktıktan sonra omurganın içinde kuyruk sokumuna kadar uzanır. Omurga ve omurilik tümörleri bu eksende herhangi bir noktada ortaya çıkabilir. Boyun omurgasında, göğüs kafesini çevreleyen omurlarda ve bu bölgelerdeki omurilik sinirleri ile aynı zamanda bel bölgesinde, kuyruk sokumuna kadar uzanan bölgede omurga ve omurilik tümörleri görülebilir. Omurga üzerinde ortaya çıkan tümörlerin büyük bir kısmı metastaz sonucu gelişen tümörlerdir. Omurilik tümörlerinin bazı tipleri belirli bölgelerde daha sık görülebilir. Erişkinlerde, omurilik içi tümörlerin bazı tipleri özellikle boyun bölgesinde sık görülürken, çocuklarda göğüs ve bel bölgesindeki omurilikte görülebilir.

Omurga ve omurilik tümörü ameliyatı nasıl yapılır? 

Omurga ve omurilik tümörü ameliyatları, mikrocerrahi yöntemiyle açık cerrahi olarak gerçekleştirilir. Omurga ve omurilik tümörü ameliyatlarında endoskopik yöntem tercih edilmez. Endoskopik ameliyatlar, iki boyutlu görüntü elde edildiği ve çok küçük bir alana müdahale edildiği için omurga ve omurilik tümörü ameliyatlarında açık cerrahi daha başarılı sonuçlar verir.

Öncelikle, omurga veya omurilik tümörüne yakın bir bölgede ulaşılabilirse, iğne aspirasyon yöntemiyle doku parçası alınarak biyopsi yapılır. Bu sayede tümörün türü hakkında bilgi elde edilir. Omurganın sağlamlığı kontrol edilir ve omurilik üzerinde baskı olup olmadığı değerlendirilir. Omurga sağlamlığını sağlamak için gerektiğinde omurga vidalama gibi yöntemler kullanılabilir.

Omurga tümörü metastazları olan hastalarda ağrı en büyük sorundur. Bazı hastalarda tümör ameliyat edilemeyebilir. Bu durumda hastanın ağrısını hafifletmeye yönelik cerrahi yöntemler kullanılabilir.

Omurilik kaynaklı tümörlerde mikrocerrahi yöntemleri kullanarak açık cerrahi ile tümör çıkarılır. Omurga ve omurilik tümörü ameliyatlarında olası riskleri minimuma indirmek için mümkün olan en ileri teknoloji kullanılır. Bu tür ameliyatlar sırasında kullanılan Nöromonitörizasyon cihazı, beyin cerrahını riskli bölgeler konusunda uyarır.

Omurga ve omurilik tümörü ameliyatında çıkarılan dokular patolojiye gönderilir ve tedavi planı bu sonuçlar üzerine şekillendirilir.

Omurga ve omurilik tümörü ameliyatı kaç saat sürer?

Omurilik tümörü ameliyatı yaklaşık olarak 4-5 saat sürebilir. Bazı tümörlerin tedavisinde omurganın çıkarılması ve ardından tekrar sağlamlığının sağlanması gibi cerrahi yöntemler uygulanabilir. Tümörün bulunduğu konum, boyutu ve türüne bağlı olarak ameliyat süresi 12-15 saate kadar uzayabilir. Aynı şekilde, tümörün bulunduğu konum ve boyutuna göre ameliyat sırasında beyin cerrahlarına, kalp cerrahlarına, genel cerrahlara veya ürologlara da ihtiyaç duyulabilir.

Omurga ve omurilik tümörü ameliyatı riskleri nelerdir?

Omurga ve omurilik tümörleri, kanamaya eğilimli tümörlerdir. Bazı durumlarda, cerrahi işlem sırasında kanamayı azaltmak amacıyla ameliyattan önce girişimsel radyoloji uzmanları damar işlemleri uygulayabilir. Tüm ameliyatlar gibi, omurga ve omurilik tümörü ameliyatlarında enfeksiyon riski bulunur. Özellikle yaygın tümörlerde iç organ hasarı, büyük damar hasarı, böbreklerde veya idrar yollarında yaralanma gibi riskler ortaya çıkabilir. Felç olma, omurga ve omurilik tümörü ameliyatlarında yaşanabilen risklerden biridir. Ancak kullanılan ileri teknoloji sayesinde bu risk minimuma indirilir.

Omura ve omurilik tümörü ameliyatı sonrası ağrılar yaşanır mı?

Omurga ve omurilik tümörü ameliyatları sonrasında hastalar genellikle şiddetli ağrılar deneyimleyebilirler. Ancak bu durum göz önüne alınarak, ameliyat öncesinde güçlü ağrı kesicilerin kullanılması planlanır.

Omurga ve omurilik tümörü ameliyatı olunmazsa ne olur?

Omurga ve omurilik tümörü ameliyatını ertelemek veya diğer tedavileri uygulamamak, tümörün ilerlemesine yol açabilir. Omurga ve omurilik tümörüne bağlı belirtiler zaman içinde ilerler. İlk başlarda bir bacakta ağrı şikayetiyle başlayan tümör, daha sonra diğer bacağı da etkileyebilir. Tümöre bağlı şikayetler ardışık bir şekilde ortaya çıkmaya başlar ve bu süreç felce kadar ilerleyebilir. Tümörün konumuna bağlı olarak felç, boyundan veya belin alt kısımlarını etkileyebilir.

Omurga ve omurilik tümörü bitkisel tedavisi var mıdır?

Omurga ve omurilik tümörlerinin bilimsel olarak kanıtlanmış bitkisel veya doğal bir tedavisi bulunmamaktadır.

Omurga ve omurilik tümörü ameliyatı sonrası nelere dikkat edilmelidir?

Omurga ve omurilik tümörü ameliyatından sonra, tümörün cinsi belirlenmelidir ve hastaya buna göre bir tedavi planı uygulanmalıdır. Cerrahi müdahale sonrası kontrollerin aksatılmaması büyük bir önem taşır. İlaçların gerektiği şekilde kullanılması gerekmektedir. Beslenme açısından, protein, karbonhidrat ve yağ bakımından dengeli bir diyet uygulamaya dikkat edilmelidir. Yara bakımı ve yaranın temiz tutulması enfeksiyon riski açısından hayati bir öneme sahiptir.

Omurga ve omurilik tümörü ameliyatı için hangi bölüme gidilmelidir?

Hastaların sıkça sorduğu bir diğer konu, omurga ve omurilik tümörü ameliyatları için hangi bölüme başvurulması gerektiğidir. Omurga ve omurilik tümörünün belirtileri genellikle bel fıtığı ile karıştırılabilir. Bu nedenle, hastalar genellikle zaten mevcut belirtiler nedeniyle beyin, sinir ve omurilik cerrahi bölümüne yönlendirilir. Omurga ve omurilik tümörü ameliyatları için de başvurulan bölüm aynıdır. Omurga ve omurilik tümörü ameliyatlarında, ameliyat sırasında ve sonrasında yaşanabilecek sorunları en aza indirmek için bu alanda deneyimli hastanelerin tercih edilmesi önemlidir.

Omurilik tümörü ameliyatı sonrası iyileşme ne kadar sürer?

Omurga ve omurilik tümörü ameliyatları sonrası iyileşme, tümörün türü, konumu ve hastanın tedaviye verdiği yanıta bağlı olarak değişebilir. Genel olarak, omurga ve omurilik tümörü ameliyatından yaklaşık 3 hafta sonra hastalar sosyal yaşamlarına geri dönebilirler.

İyi huylu omurilik tümörü tedavisi nasıldır?

İyi huylu omurilik tümörlerinin tedavisinde kemoterapi ve radyoterapi uygulanmamaktadır. İyi huylu omurilik tümörlerinin büyük bir kısmı cerrahi yöntemle tamamen çıkartılabilmektedir. Bu hastalarda ameliyat sonrasında herhangi bir başka tedaviye gerek kalmadan hastalar normal yaşantılarına devam edebilirler. Ancak bazı genetik hastalıklardan kaynaklanan omurga ve omurilik tümörlerinde birden fazla tümör ortaya çıkabilir. Bu tür durumlarda tümör sayısı yıllar içinde artış gösterebilir. Tümör, cerrahi işlemle çıkartıldığı halde belli bir zaman sonra tekrar oluşabilir.

Omurga ve omurilik tümörü tehlikeli midir? 

Omurga tümörleri genellikle başka bir kanser türünden kaynaklanan metastatik tümörlerdir. Bu durum, hastaların tedaviye verdikleri yanıta bağlı olarak farklılık gösterebilir. Beyin tümörleri hızlı bir şekilde yayıldığında hastanın hayatını kaybetme riski vardır, ancak omurilik tümörleri bu açıdan diğer tümörlerden farklıdır. Omurilik tümörü, beyin, kalp veya solunum merkezine yakın bir bölgeye yerleşmişse ölüm riski taşıyabilir. Bununla birlikte, omurilik tümörleri hastanın ölümüne değil, tedavi edilmezse zaman içinde felce neden olabilir. Omurilik tümörüne sahip bir hasta, yaşamını sürdürebilir, ancak gerekli tedavileri almadığı takdirde zaman içinde uzuvlarını kullanamama ve tümörün bulunduğu bölgeye göre boyundan veya belinden aşağı felç riskiyle karşı karşıya kalabilir.

Omurilik tümörü metastaz yapar mı? 

Omurilik içinde gelişen tümörler genellikle metastaz yapmazlar. Çocukluk çağındaki bazı beyin tümörleri beyin omurilik sıvısının dolaşım yolunda olduğunda omuriliğe doğru tümör akışı olabilir. Ancak omuriliğin kendisinden kaynaklanan tümörler genellikle metastaz yapmazlar.

Omurga ve omurilik tümörü bacak ağrısı yapar mı?

Omurga ve omurilik tümörünün ilk belirtisi genellikle bacak ağrısı veya bacaklarda kuvvetsizlik olarak ortaya çıkar. Gerekli tedavinin uygulanmadığı durumlarda zaman içinde sorun her iki bacağa da yayılabilir.

Omurga ve omurilik tümörü baş ağrısı yapar mı?

Omurga ve omurilik tümörlerinin yarattığı şikayetler genellikle tutulum gösterdiği bölgeyle ilgilidir. Bu nedenle omurga ve omurilik tümörleri baş ağrısına neden olmazlar.

Omurilik kanseri evreleri nelerdir?

Omurga ve omurilik tümörlerinin evrelemesi diğer kanserlerde olduğu gibi genel olarak 4 evredir.

Omurga ve omurilik tümörü felç yapar mı?

Omurga ve omurilik tümörleri felce neden olabilmektedir. Özellikle tedavi edilmeyen veya tedavisinde geç kalınan omurga ve omurilik tümörleri zaman içerisinde felce neden olabildiği gibi aniden gelişerek de felç yapabilirler. Omurga ve omurilik tümörünün bulunduğu bölgeye göre felç boyundan aşağı ya da belden aşağı şekilde gelişebilir.

Omurga ve omurilik tümörü fizik tedavi uygulanır mı?

Omurga ve omurilik tümörlerinin tedavisinde destekleyici olması bakımından fizik tedavi uygulanabilir. Ameliyattan sonra hastalarda el veya ayaklarında fonksiyon kaybı yaşanmışsa fiziksel tedavi ile olumlu sonuçlar alınabilmektedir.

Omura ve omurilik tümörü ışın tedavisi uygulanır mı?

Omurga ve omurilik tümörü tedavisinde radyoterapi yani ışın tedavisi kullanılabilir. Bu hastanın ve tümörün durumuna göre farklılık gösterebilir. Bazı hastalarda cerrahi işlem öncesi radyoterapi kullanılırken bazı hastalarda ameliyat sonrası tercih edilebilir. İleri teknoloji radyoterapi cihazları ile olumlu sonuçlar alınabilmektedir.

Omurga ve omurilik tümörü ilaç tedavisi uygulanır mı? 

Omurga ve omurilik tümörü tedavisinde iki şekilde ilaç kullanmak mümkündür. Tedavi planlamasında kemoterapi uygulanacaksa bu konuda uzman onkoloğun vereceği ilaçları yanı sıra yaşanan ağrılara yönelik de ilaç kullanılabilir.

Omurga ve omurilik tümörü kan tahlilinden belli olur mu?

Genellikle metastaz kaynaklı olan omurga tümörleri kan tahlilinden belli olabilir ancak omuriliğin kendisinden kaynaklanan tümörler kan tahliliyle belli olmamaktadır. Bu tümörlerin teşhis edilmesi için Manyetik Rezonans (MR), Bilgisayarlı Tomografi (BT) gibi radyolojik yöntemler kullanılır.

Omurga ve omurilik tümörü tekrarlar mı?

Genetik yatkınlığı olan bazı iyi huylu omurilik tümörleri tekrarlayabilir. Kötü huylu tümörler de bulunduğu bölgede tekrarlayabilir.

Omurga ve omurilik tümörü hastalarında ağrılar için neler yapılabilir?

Omurga ve omurilik tümörleri hem ameliyat öncesi hem de ameliyat sonrası kuvvetli ağrı kesicilerle ağrı kontrol altına alınmaya çalışılır. Ancak bazı hastalarda ağrı kesiciler ile giderilemeyen ağrılar için ağrıya neden olan sinirin kesilmesine dayanan cerrahi işlemler uygulanabilir. Hasta bu durumda normal hayatına devam edebilmekte ancak ağrıyı hissetmemektedir.