Retina nedir? Retina yırtığı nasıl oluşur?

Son Güncelleme Tarihi : Ağustos 21, 2024

Retina yırtığı, gözdeki retina tabakasının yerinden ayrılması sonucu ortaya çıkan ciddi bir göz hastalığıdır. Retina yırtılması, ani uçuşmalar, ışık çakmaları veya görmenin kararması gibi belirtilerle kendini gösterebilir. Bu hastalık genellikle ağrısızdır, ancak görme ile ilgili ciddi sorunlara yol açabilir. Bu belirtilerle karşılaşan bir kişi, derhal bir göz doktoruna başvurmalıdır. Retina yırtığı, düzenli göz muayeneleri yaptırarak görme sağlığını korumanın en iyi yoludur.

Retina nedir?
Vitreus jeli nedir?
Retina yırtığı nedir?
Retina yırtığı nasıl oluşur?
Retina yırtığının sebepleri nelerdir?
Retina yırtığının belirtileri nelerdir?
Retina yırtığı nasıl teşhis edilir?
Retina yırtığının tedavisi nedir?
Retina dekolmanının tedavisi nedir?
Ameliyattan sonra nelere dikkat edilmeli?

Retina nedir?

Retina, gözün arkasında bulunan canlı hücrelerden ve sinir liflerinden oluşan, ışığı algılamayı sağlayan bir tabakadır. Ön tarafta ise kornea ve lens bulunur. Kornea ve lens, ışığı gözün arkasına taşırken, retinadaki özel hücreler de bu ışığın algılanmasını ve beyne iletilmesini sağlar. Dolayısıyla retina, canlı bir dokudur.

Vitreus jeli nedir?

Gözün arkasını dolduran yaklaşık beş mililitrelik bir vitreus jeli bulunur. Bu jel, gözümüzün iç kısmını kaplar ve retinaya destek sağlar. Gözü bir balon gibi düşünürsek, bu balonun %90’ı vitreus jeli ile doludur. Vitreus jel, kollajen ve hyaluronik asitten oluşur. Zamanla, genellikle 30’lu yaşlardan sonra, vitreus jelinin içeriği değişmeye başlar. Kollajen lifleri bir araya gelmeye başladığında, hyaluronik asit lifleri de su ceplerinin oluşmasına neden olur. Bu değişiklikler sonucu uçuşmalar, örümcek ağı benzeri görüntüler veya gökyüzüne bakıldığında uçuşan cisimcikler görülebilir. Bu durum, vitreus jelinin dejenere olmaya başladığını ve içeriğinin değişmeye başladığını gösterir.

Retina yırtığı nedir?

Gözde uçuşmalar, retina yırtığı ve retina dekolmanı arasında bir bağlantı bulunmaktadır ve bu durumlar birbirleriyle ilişkilidir. Gözün arkasında bulunan ve göze oksijen ile besin sağlayan ince bir doku tabakası olan koroid, kan damarlarından oluşur. Retina yırtılması, bu kan damarları tabakasından ayrılma durumunu ifade eder. Retina yırtığı veya dekolmanı tedavi edilmezse etkilenen gözde kalıcı görme kaybı riskini artırabilir. Görüşte azalma, uçuşan cisimler ve aniden ortaya çıkan ışık çakmaları, retina yırtığının en belirgin belirtileridir.

Retina yırtığı nasıl oluşur?

Tüm retina dekolmanları, yani retinanın yerinden ayrılması durumları, genellikle bir retinal yırtıkla ilişkilidir. Başka bir deyişle, bir yırtık retina dekolmanının öncüsüdür. Gözün arka kısmını dolduran vitreus jelinde bulunan kollajen ve hyaluronik asit, 30’lu yaşlardan sonra zamanla bozulmaya başlar ve daha sonra retinanın yapıştığı yerlerden ayrılmasına neden olacak şekilde daha sıvı hale gelir. Bu ayrılma sırasında ışık çakmaları veya flaş patlamaları gibi belirtiler ortaya çıkabilir. Ayrılma sırasında, vitreus jel retinaya anormal bir şekilde yapışmışsa, bu bölgede daha ciddi bir gerilim oluşarak burada bir retina yırtığı oluşturabilir. Bu durum, gözü kabuklu bir yumurta gibi düşündüğümüzde, kabuğun bir yerinin aşırı sıkı yapışık olduğu ve bu bölgenin kırıldığı bir benzetmeyle açıklanabilir. Bu bölgede bir yırtık oluştuktan sonra uygun şekilde tedavi edilmezse, gözün içine sıvı sızabilir, retina tabakası yerinden ayrılır ve bu ayrılmaya retina dekolmanı denir.

Retina yırtığının sebepleri nelerdir?

Retina yırtığının başlıca nedeni, gözün arkasındaki vitreus jelinin bozulmasıdır. Vitreus jel, yaş ilerledikçe deforme olmaya başlar. Retina yırtığı riski, katarakt ameliyatı geçiren hastalarda daha yüksektir. Bu durum, çoğu zaman ileri yaşlardaki hastalara yapılan katarakt ameliyatlarının gözündeki vitreus jeli bozulmuş olanlara uygulanmasından kaynaklanır. Retina yırtılması riski aynı zamanda miyop göz rahatsızlığı olan hastalarda artar. Bu, gözün büyük olmasından kaynaklanır. Her yaşta maruz kalınan travma veya darbe, retina yırtılma riskini artırır. Retina yırtılmasında genetik faktörlerin etkisi çok azdır. Nadiren görülen ve genetik açıdan farklılık gösteren herediter vitreoretinopatiler adı verilen doğuştan gelen retinanın dejeneratif hastalıkları, retina dekolmanına yol açabilirler.

Retina yırtığının belirtileri nelerdir?

Retina yırtılması, ağrısız olsa da belirtileri hemen müdahale edilmediğinde görme kaybına yol açabilir. Retina yırtılmasının belirtileri şunlardır: görme kaybı, uçuşmalar, ışık çakmaları, kurum yağması ve karanlık bir gölge oluşması.

Retina yırtığı nasıl teşhis edilir?

Retina yırtığı belirtileri gösteren hastaların öncelikle fiziksel muayenesi yapılır. Retinanın arkası zor görülebilen durumlarda, göz ultrasonu kullanılarak teşhis doğrulanabilir.

Retina yırtığının tedavisi nedir?

Sadece yırtık bulunan hastalarda poliklinik ortamında lazer işlemiyle tedavi mümkündür.

Retina dekolmanının tedavisi nedir?

Retina dekolmanı tedavisi, hastaların durumuna göre üç farklı şekilde gerçekleştirilir. Uygun olan hastalara gaz enjeksiyonu ve skleral çökertme ameliyatları yapılabilir. Ancak son zamanlarda retina dekolmanı tedavisi genellikle vitrektomi ameliyatı ile gerçekleştirilmektedir. Retina dekolmanı tedavi yöntemleri şunlardır:

Göz İçine Gaz Enjeksiyonu: Retina dekolmanı teşhisi konulan uygun hastalara uygulanan en basit tedavi yöntemi göz içine gaz enjeksiyonudur. Bu, retina dekolmanı olan hastalara yapılan en basit ameliyattır.

Göz Dışından Yapılan Skleral Çökertme Ameliyatı: Retina dekolmanı teşhisi konulan uygun hastalara başarıyla uygulanabilen bir diğer yöntem ise göz dışından yapılan skleral çökertme ameliyatıdır.

Vitrektomi Ameliyatları: Son dönemlerde retina dekolmanı hastalarına genellikle vitrektomi ameliyatları uygulanır. Bu ameliyatta, vitreus jelini (yumurta akı şeklinde jel) göz dışına alındıktan sonra yırtıkların çevresine lazer uygulanır. Retina dekolmanının tekrar oluşmasını önlemek için gözün içine gaz veya silikon yağı gibi bir tampon madde konularak yırtıkların etrafının iyileşmesi ve lazer tedavisinin başarılı olması sağlanır. Konulan gaz zamanla kendiliğinden gözden çekilir ve 15 gün ile 2 ay arasında tamamen kaybolur. Bu süreç sonunda hasta normal görmeye başlar. Silikon yağı konulan hastalarda ise genellikle yaklaşık 3 ay sonra bu yağı çıkarmak için yeni bir ameliyat yapılması gerekebilir.

Retina dekolmanı tedavisinde en önemli nokta, dekolmanın teşhis edilmesinin ardından hastanın hızlı bir şekilde ameliyat edilmesidir. Çünkü retina ayrıştığında hücreler ölmeye başlar. Ne kadar hızlı tedavi edilirse, görme kaybı o kadar az olur. Hastalığın tedavi edilmesinin gecikmesi, görme oranının tam olarak geri kazanılmamasına yol açabilir. Hastalık teşhis edildikten bir hafta sonra bile yapılan tedavilerle görme oranı %100’e tam olarak geri dönmeyebilir. Bu nedenle hastalığın ortaya çıktığı gün ameliyat yapılması, kişinin %100 görme oranına kavuşma şansını artırabilir.

Ameliyattan sonra nelere dikkat edilmeli?

Vitrektomi ameliyatının, teşhis konulduktan hemen sonra hızlı bir şekilde gerçekleştirilmesi, başarı şansını %95 oranında artırabilir. Hastaların sadece %5-10’unda tekrarlama riski bulunmaktadır. Bu risk, genellikle hastanın kontrolünde olmayan faktörlere dayanır. Vücudun kendi onarıcı mekanizmalarının etkisiyle ortaya çıkan PVR adı verilen bir komplikasyonun gelişmesi durumunda tekrarlama riski artabilir. Ancak bu komplikasyonun oluşmaması durumunda genellikle sorun yaşanmaz.

Gözlerinde uçuşmalar, ışık çakmaları veya 5-6 numaradan daha fazla miyopisi olan kişiler, detaylı bir göz muayenesi yaptırmaları önemlidir. Ayrıca kurum yağması ve bulanık görme gibi belirtiler ortaya çıkarsa, retina yırtılması ihtimali göz önünde bulundurulmalıdır. Bu durumlar, göz sağlığını korumak ve olası sorunları erken teşhis etmek adına dikkate alınmalıdır.